SOSYAL POLİTİKA I

Yukarıda yer alan amaçlarda toplumun değişik kesimleri arasındaki eğitim, sağlık, güvenlik, beslenme, barınma, korunma, istihdam, ücret ve gelir dağılımı gibi alanlarda ortaya çıkan farklılıkları, çatışmaları ve zıtlıkları giderme amacına dikkat çekilmektedir. Bu sağlandığı takdirde sosyal adalet, barış ve huzur gerçekleşmiş olacaktır.

Ülkelerin benimsedikleri sosyal politika amaçlarını gerçekleştirebilmek için kullanılacak araçların seçiminde, ülkelerin içerisinde bulundukları ekonomik ve sosyal koşullar, hukuk anlayışı, yönetim biçimi, sosyal devlet anlayışı, sosyal politikanın kapsamında yer alanların büyüklüğü, sendikaların gücü, ücretli çalışma biçiminin yaygınlığı, demokrasi anlayışı, sivil toplum kuruluşlarının gücü ve toplumun bilinç düzeyi gibi unsurlar etkili olmaktadır.

Kamunun yetişemediği ya da kapsamına almadığı alanlar ve problemlere yönelik olarak halkın kendi özgür iradesi ile ortaya çıkardığı, tamamen dayanışma, merhamet, acıma ve yardımseverlik duygularını yansıtan yardımlaşma ve dayanışma araçları yer almaktadır. Bu araçların en önemlileri sendikalar, vakıflar, kooperatifler, dernekler ve diğer gönüllü yardım kuruluşları gibi tüzel kişilikleri olan kuruluşlardır.

Hem yasal düzenlemelere kaynaklık etme  hem de bu alanlarda oluşturulacak kamusal kurumların belirlenmesi bakımından kamusal politikalar büyük öneme sahiptir.

Devlet, bazı kurumlar aracılığı ile halkı tehlikelere ve tehlikelerin zararlarına karşı korumaya çalışır ve ekonomik ve sosyal hayata müdahalede bulunur. Bu kurumların en önemlileri; Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu ve Türkiye İş Kurumu’dur.

Çalışma Bakanlığına bağlı bir birim olarak 1946 yılında kurulan Kurumun ilk adı, İş ve İşçi Bulma Kurumudur. Bu Kurum 2003 yılında 4904 Sayılı Kanun ile bugünkü teşkilat yapısına kavuşmuş ve Türkiye İş Kurumu adını almıştır.

sendikalar, işçilerin örgütlenmek sureti ile güç kazanmak ve işverenler karşısında uygun ücret ve çalışma koşullarını elde etmelerini kolaylaştırmak veya mümkün kılmak için oluşturulan kendi kendine yardım kuruluşlarıdır. Sendikaların önemli rolü, işçilerin güçlü sermaye karşısında ezilmesine izin vermemek ve haklarını eşit olarak savunabilmesine imkan sağlamaktır.

Kooperatifler, belirli ve ortak bir amaca ulaşmak üzere bireylerin ekonomik varlıklarını birleştirmek suretiyle oluşturdukları kurumlardır. Sosyal politika açısından kooperatifçilikte en belirgin amaç, kendi kendine yardım ilkesine dayanması ve ekonomik yönden üyelerine güç ve kuvvet kazandırmasıdır.

1969 yılında Kooperatifler Kanunu’nun kabul edilmesi ile birlikte, üreticiler ve tüketiciler başta olmak üzere dar gelirli bütün toplum kesimleri, ekonomik güçlüklerle baş etmek amacı ile kooperatifler kurmaya başlamışlardır.

Vakıf, gerçek veya tüzel kişilerin hiçbir etki altında kalmadan, kendi istekleriyle kendilerine ait mallarını veya her türlü ekonomik değerlerini ve haklarını mülkiyetten çıkartıp, belirli bir amaçla hayır ve hizmete ebedi olarak tahsis etmesinden oluşan tüzel kişiliğe sahip mal topluluğu olarak tanımlanmaktadır.

Kamu müdahalesi düşüncesi ve araçları, ülkelerin ekonomik ve sosyal koşullarının ortaya çıkardığı ihtiyaçlara ve bunun şiddetine bağlı olarak sürekli değişmektedir. Bu değişim bazen iç etkenlerle bazen de dış etkenlerle olabilmektedir. Kamu müdahalesinin derecesi ve kullanılan araçların çeşitliliği de ülkenin ihtiyaçları ile yakından ilişkilidir. Bir toplumu yakından ilgilendiren ulusal ve uluslararası gelişmeler ve bu gelişmelerin neden olduğu devlet anlayışından kültürel dokuda ortaya çıkan değişime kadar pek çok neden kamu müdahalesi ve araçlarındaki değişimin kaynaklarını oluşturmaktadır.

Sosyal Politikanın ulusal araçları esas olarak iki grupta toplanmaktadır. Birinci grupta, sosyal politika bilim dalının temel özelliklerinden biri olan kamusal alanda yer alma özelliğine dayanan araçlar yer alır. Bunlar; kamu gücü ve otoritesini temsil eden yasal düzenlemeler, kamunun izlemiş olduğu eğitim, sağlık, güvenlik, adalet, istihdam ve ücret gibi kamusal politikalar ve yasaların ve politikaların uygulanmasından ve denetlenmesinden sorumlu kamusal kurumlardır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Çağdaş sosyal politikanın ulusal araçları ister güçlü ister zayıf olsun, ister sınırlı olsun isterse geniş toplum kesimlerine ulaşsın, temel amaçları sanayi kapitalizminin ortaya çıkarmış bulunduğu sosyal sorunları çözmektir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Kamu müdahalesi, devlet gücü ile ekonomik ve/veya sosyal bir gelişmenin ortaya çıkardığı problemlerin giderilmesi demektir. İlk ortaya çıkan şekli ile kamu
müdahalesi, iktisadi liberalizmin, Sanayi Devrimi ve sanayi kapitalizminin neden
olduğu bozulan işçi - işveren ilişkilerinin devlet eli ile düzenlenmesine yönelik
yasal düzenlemeler ve diğer tedbirlerin tümüdür. Doğru cevap B seçeneğidir.

Jean-Jacques Rousseau Toplum Sözleşmesi adlı eserinde, toplumda adalet ve eşitliğin sağlanmasında devletin yoksullukla mücadelesine ve özgürlüğün ve eşitliğin sağlanması anlamına gelen kamu yararı düşüncesine işaret etmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Asgari ücretin, iş süreleri ve koşullarının belirlenmesi, kadınların ve çocukların çalışma hayatına karşı özel olarak korunması, dinlenme sürelerinin düzenlenmesi gibi pek çok koruyucu önlem İş Kanunu’nda yer almaktadır. Görüldüğü üzere İş Kanunu, sosyal politikanın amacına ve ruhuna uygun olarak çalışma hayatına yapılacak müdahaleleri ve sınırlarını belirlemek bakımından önemli bir kamu müdahalesi aracıdır. Bu doğrultuda doğru cevap A seçeneğidir.

Kooperatifçilikte, toplumun dar gelirli kesimlerinin birleşmek suretiyle elde ettikleri güçle, maddi ve manevi ihtiyaçlarını daha kolay elde etme amacı hakimdir. Kar düşüncesi yoktur. Buna karşılık ekonomik zorlukları yenme amacı vardır. Bu doğrultuda doğru cevap D seçeneğidir.

Sosyal politika kurumu olarak vakıfların en önemli fonksiyonu, sosyal güvenlik ve sosyal yardımdır. Servet sahiplerinin sosyal sorumluluklarını artırma da gelirin ve servetin yeniden dağılımını sağlamada vakıfların önemi yüksektir. Bu doğrultuda doğru cevap B seçeneğidir.

Özellikle 19’uncu yüzyılda, Sanayi Devrimi sonrasında çalışma koşullarının
giderek kötüleşmesi ve ücretlerin düşmesine bağlı olarak ortaya çıkan ve dönemin siyasal düşüncelerinden de etkilenen sendikalar “birlikten güç doğar” düşüncesinin bir ürünüdür. Doğru cevap A seçeneğidir.

Gerek kamu müdahalesi gerekse kolektif kendi kendine yardım araçlarının
gelişiminde sivil toplum anlayışının ya da sivil toplum kuruluşlarının rolü çok
önemlidir. Bireylerin, kamusal alanda bir dizi hak ve yükümlülüklerle donatılması sivil toplum anlayışını ifade eder. Doğru cevap B seçeneğidir.