SOSYAL POLİTİKA I - Deneme Sınavı - 6

İş kaybı tazminatı özelleştirme nedeniyle işini kaybedenlere yönelik bir tazminat olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kapsamdaki kişilere, iş kaybı tazminatı adı altında yapılan ödemenin yanı sıra sunulan diğer hizmetler; meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitiminin verilmesi ve yeni bir iş bulmaya yardımcı olunması şeklindedir.

Literatürde işsizlik sigortası ile ilgili çok sayıda tanımlama mevcuttur. Ancak genel bir tanım yapmak gerekirse işsizlik sigortası, kendi iradesi dışında işini kaybeden kişilerin karşılaştıkları gelir kaybını geçici bir süre veya yeni bir iş buluncaya kadar gidermeyi amaçlayan ve sigortacılık tekniği ile faaliyet gösteren bir sigorta dalı ve sosyal politika aracıdır.

Üretim Faktörleri: Üretimin gerçekleşmesi için gerekli unsurlardır. Dolayısıyla üretim, bu faktörlerin mal ve hizmet haline dönüşümünü ifade etmektedir. Üretim faktörleri, doğal kaynaklar, sermaye, emek ve müteşebbis (girişimci) şeklinde sıralanabilir.

Görülemeyen Eksik İstihdam: Gizli eksik istihdam olarak da adlandırılan görülemeyen eksik istihdam durumu, çalışma sürelerinde bir kısıtlama olmadığı hâlde istihdam edilen işgücünün çalışma karşılığında elde ettiği gelirin düşük olması ya da çalışılan işin niteliğinin, bireyin kapasitesini, eğitim düzeyini ve vasıflarını tam olarak kullanmasına olanak vermemesi şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Çoğunlukla gelişmekte olan ülkeler açısından söz konusu olan bu tip eksik istihdamın nedeni talep yetersizliğinin yanı sıra sermaye donanımının da yetersiz oluşudur. Dolayısıyla, gelişmekte olan ülkelerde istihdam hacminin artırılması, hem talebin hem de sermaye donanımının artırılması şeklinde topyekûn bir kalkınma sorunu şeklinde ortaya çıkmaktadır.

ILO işsizliği tanımlarken üç temel unsurdan yola çıkmaktadır. Bu unsurlar;

Sosyal Risk: Ne zaman ortaya çıkacağı bilinmemekle ileride gerçekleşmesi muhtemel ya da muhakkak olan ve buna maruz kalan kişinin mal varlığında eksilmeye neden olan tehlikedir. Sosyal riskler, mesleki riskler (iş kazası, meslek hastalıkları), fizyolojik riskler (hastalık, analık, sakatlık, ölüm) ve sosyoekonomik riskler (işsizlik, evlenme ve çocuk sahibi olma, konut ihtiyacı) olmak üzere başlıca üç grupta sınıflandırılabilir.

Bağımlılık Oranı: Bir ülke nüfusunun tamamı tüketicidir ancak çalışma çağındakiler hem tüketici hem de üreticidirler. Üretim tüketim dengesinin gerçekleştirilebilmesi için üretime katılanların kendileriyle birlikte üretime katılmayanların da ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde üretimde bulunmaları gerekir. Bu çerçevede, üretime katılan kişilere bağımlı olan nüfusun ölçüsü bağımlılık oranıdır.

Sosyal Dışlanma: Toplum ve bireyin bütünleşmesini sağlayan ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel sistemlerin bütününden kısmen ya da tamamen yoksun olma sürecidir.

Pasif istihdam politikaları işsizlik oranlarını azaltmak yerine işsizliğin birey, ailesi ve toplum üzerindeki olumsuz etkilerini gidermeyi amaçlayan ve bunun için de işsizlere belirli bir ekonomik güvence sağlamaya yönelik tedbirlerdir (. Başka bir ifadeyle bu politikalar, aktif istihdam politikalarında olduğu gibi yeni istihdam alanları yaratmaya ve istihdam hacmini artırmaya yönelik önlemleri kapsamamaktadır. Pasif istihdam politikaları, gelişmekte olan ülkelerden çok, gelişmiş ülkelerde daha yoğun şekilde uygulanmaktadır.

İşgücü piyasalarını düzenleyici, işgücü piyasasında dengeyi sağlayıcı tedbirler çerçevesinde oluşturulan başlıca aktif istihdam programları, mesleki eğitim programları, girişimciliğin desteklenmesine yönelik programlar, ücret ve istihdam sübvansiyonları, doğrudan kamu istihdamı ile kamunun eşleştirme ve danışmanlık hizmetleri olarak sıralanabilir.

İlave İşgücü Etkisi: Özellikle ekonomik kriz dönemlerinde hanehalkı içinde istihdamda yer alan kişinin (genellikle aile reisi) işini kaybetmesiyle, hanehalkının halihazırda işgücüne katılmayan diğer fertlerinin (genellikle kadınlar ve gençler) iş araması durumudur.

Rezervasyon Ücreti: Bireylerin işgücü piyasasında çalışmaya razı oldukları en düşük ücret düzeyi.

Üretim faktörlerinin (emek, sermaye, doğal kaynaklar, müteşebbis) üretime sevk edilmesi, yani çalışması/ çalıştırılmasına istihdam denir.

Sosyal politika açısından istihdam konusunun merkezinde insan vardır.

İstihdam ile millî gelir arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. Buna göre, istihdam düzeyi yükseldikçe millî gelir de artmaktadır.

Dünya işgücü piyasalarında ortaya çıkan gelişmelerin ve eğilimlerin yorumlandığı Küresel İstihdam Eğilimleri ve Sosyal Görünüm 2015 Raporu'nu Uluslararası Çalışma Örgütü yazmıştır.

ILO raporu, gençlerin, özellikle de genç kadınların, işsizlikten - orantısız şekilde - daha fazla etkilenmeye devam ettiklerini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, küresel düzeyde 74 milyon genç işsiz olduğu gerçeği, raporda ele alınan çarpıcı hususlardan biridir (ILO, 2015: 11).

C şıkkı doğru olamaz. Ücretlilere örgütlenme hakkı vermek ve işvereni mutlak bir güçten yoksun tutmak esastır.

A şıkkındaki açıklama işsizliğin bireysel değil ekonomik etkisidir.