SOSYAL POLİTİKA I - Deneme Sınavı - 22

Verilen seçeneklerden biri dışında toplumun değişik kesimleri arasındaki eğitim, sağlık, güvenlik, beslenme, barınma, korunma, istihdam, ücret ve gelir dağılımı gibi alanlarda ortaya çıkan farklılıkları, çatışmaları ve zıtlıkları giderme amacına dikkat çekilmektedir. Farklı olan seçenek sosyal adalettir ki bu amaç değil, sonuçtur. Dolayısı ile sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.

Devlet, toplumdaki adaletsizlikleri ve eşitsizlikleri çözebilmek için kamu gücünü kullanmaktadır. Bu anlayışın özelliği yurttaşlık temelinde herkesin korunması (evrensellik) anlayışıdır. Buradaki yurttaşlık, bireyin devletle olan ilişkilerinde haklarını, ödevlerini ve bağlılığını ifade etmektedir. Dolayısı ile doğru cevap A seçeneğidir.

İşveren, ücreti ödeyen taraf olduğu için ona göre ücret; bir maliyet unsuru veya masraf faktörü iken, işçi açısından ise ücret; emeğinin karşılığı olarak elde ettiği satın alma gücüdür. Her iki taraf için mali bir yardım söz konusu edilmemiştir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Uzmanlar ücreti, işçiler açısından bir hak, işveren açısından ise bir borç olarak tanımlamışlardır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Ücretin unsurları ise hâlen ülkemizde yürürlükte olan 4857 sayılı İş Kanunu’nun 32.maddesinin 1.fıkrasındaki “genel anlamda ücret, bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır” tanımından hareketle, doğru cevabın A seçeneği olduğu anlaşılmaktadır.

Ekonomik mal ve hizmetlerin yaratılması için yapılan faaliyetlerin tümüne üretim denmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Ücretin ilgilileri -işçi, işveren, sendikalar, devlet ve toplum- açısından taşıdığı bu çok yönlü önem açısından değerlendirilmesi durumunda, ücret; işveren açısından temel maliyet unsurudur. Doğru cevap D seçeneğidir.

Ücret Haddi: Esas ücret, temel ücret ya da ana-kök ücret olarak da bilinen bu kavram, bir üretim birimi başına ya da bir zaman birimi başına ödenmesi gereken ya da kararlaştırılan ücret miktarıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Zaman esasına dayanan ücret sistemlerinde bu tutar, saat başına ücret, gündelik ücret, haftalık ücret, aylık ücret olabilir. Yanıt E seçeneğidir.

Çalışan bakımından önemli olan ücret, hakiki ücret de denilen reel ücrettir. Reel ücret nominal ücretin ülkedeki fiyatların düzeyi dikkate alınarak hesaplanan satın alma gücüdür. Başka bir ifadeyle parasal ücretin satın alma gücünü gösterir.

Brüt (gayrisafi ücret), tahakkuk eden, kesintiler öncesi toplam ücret tutarını ifade eder. Brüt ücret bir bakıma işverenin “ücret kapsamında” işgörene ve işgören adına ilgili taraflara yaptığı toplam ücret ödemelerini içerir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Ülkemizde ücret gelirinin korunması doğrultusunda izlenecek sosyal politikaların hukuki temelini ve çerçevesini Anayasa’nın 55.maddesindeki hükümler oluşturur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Üretim araçlarının bireylere ait olmasını görüş sosyalizmdir. Üretim araçlarının bireylere ait olmasının emek sahipleri için bir sönürü unsuru olacağı düşüncesinden hareket­le özel mülkiyet anlayışı reddedilmekte, yerine kolektif mülkiyet hakkı ikame edil­mektedir. Bireyciliğin yerine toplumun önceliği, rekabet fikri yerine kolektif ya da devlet teşebbüsü ve işçi sınıfının çıkarlarına uygun bir yapılanmanın kurulması, sosyalist düşünce sisteminin yaklaşımları içerisindedir. Doğru cevap E'dir.

Başlıca yoksulluk ölçüm yöntemleri arasında, Kafa Sayısı Endeksi, Yoksulluk Açığı Endeksi ve Sen Endeksi’nden söz edilebilir.

Sen Endeksi, Kafa Sayısı Oranı, Gelir Açığı Oranı ve yoksullar arasındaki gelir dağılımını gösteren gini katsayısı olmak üzere üç parametreye dayanmaktadır.

Ekonomi politikalarının neoliberal politikalar ekseninde yeniden şekillenmesi, artan rekabet ve teknolojik gelişmeler 1980 sonrası süreçte işgücü piyasalarında önemli dönüşümlerin yaşanmasına neden olmuştur.

Küreselleşme olarak adlandırılan süreçte, ülkeler dünya ekonomisiyle giderek daha fazla bütünleşmektedir. Bu bütünleşmede, mal ve hizmetlerin yanı sıra teknolojiler, finansal akımlar, doğrudan yabancı sermaye yatırımları, emek, bilgi ve kültürel akımlar öne çıkmaktadır.

Liberal refah rejiminde devlet, ya sadece asgari bir refah düzeyini garanti etmek yoluyla pasif olarak ya da özel refah programlarını teşvik ederek aktif olarak piyasayı desteklemektedir.

Klientalizm: Politika uygulayıcılarının kamu kaynaklarını, toplumun bütününü gözetmek yerine, belirli toplumsal kesimlerin ya da kendilerine oy veren veya oy verme potansiyeli bulunan seçmen kitlelerinin kayırılması doğrultusunda kullanmalarını ifade etmektedir.

Çok boyutlu yoksulluk aynı zamanda, hanehalkı reisinin kadın olduğu, 60 yaş ve üzerinde bir kişinin ikamet ettiği ya da küçük çocuğa sahip ha nehalklarında daha yaygındır.