SOSYAL POLİTİKA I - Deneme Sınavı - 21

Eğitim, yoksulluk riskini azaltıcı önemli bir beşeri sermaye unsurudur. Eğitim düzeyi düşük kesimler yoksulluk riski karşısında daha savunmasızdırlar. Eğitimin en önemli işlevlerinden biri, işgücü piyasasında istihdam edilebilirliği artırmasıdır.

Yoksullukla mücadele konusu, ağırlıklı olarak 1990’lı yıllardan itibaren uluslararası alanda yoğun olarak tartışılmaktadır. Bu süreçte, şüphesiz 1980’li yıllardan itibaren Dünya Bankası ve IMF öncülüğünde az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde uygulanan yapısal uyum politikalarının gelir dağılımını eşitsizliği ve yoksulluk açısından yarattığı olumsuz gelişmeler etkili olmuştur.

İstihdam politikaları yoksullukla mücadelede sosyal politikaların önemli bir ayağını oluşturmaktadır. Bunun yanında sosyal güvenlik politikaları, asgari ücret düzenlemeleri, reel ücretin korunması, çocukların, gençlerin, yaşlıların ve engellilerin korunması, eğitim, sağlık, konut hizmetlerinin geliştirilmesi, yoksullukla mücadelede öne çıkan diğer sosyal politika tedbirleridir.

Uluslararası sendikal organizasyonlar anlamında ilk somut adım, 1864 yılında Alman, İngiliz, Fransız ve Polonyalı işçi hareketlerinin liderlerinin öncülüğünde kurulan Uluslararası İşçi Derneği ile olmuştur. Uluslararası İşçi Derneği, 28 Eylül 1864’de I. Enternasyoneli, 1889’da ise II. Enternasyoneli oluşturmuştur. Bu tarihten sonra çok sayıda toplantı yapılmış ve nihayet 1913 yılında Uluslararası İşçi Sendikaları Federasyonu kurulmuştur. Bunları, 1920 yılında Hristiyan İşçi Sendikaları Federasyonu ve 1921 yılında Kızıl Sendikalar Enternasyonelinin kurulması izlemiştir. Ayrıca, aynı yıllarda değişik iş kollarında federasyonlar ve Meslek Sekreterlikleri kurulmuştur.

Sosyal politikanın uluslararası araçları içerisinde en önemlisi olan Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), sosyal adaleti sağlamak ve dünyada kalıcı bir barışı gerçekleştirmek amacıyla, 28 Haziran 1919 yılında imzalanan ve I. Dünya Savaşı’nı sona erdiren Versay Barış Antlaşması’na dayanılarak Milletler Cemiyeti ile birlikte kurulmuştur. Milletler Cemiyeti ve ILO’nun kuruluşu, dünya barışının kurulmasına, siyasal barışın yetmeyeceğini, bunun mutlaka sosyal barış ile desteklenmesi gerektiğini göstermek bakımından önemlidir.

Uluslararası Çalışma Konferansı Uluslararası Çalışma Örgütü'nün en üst karar organıdır. Çalışma yaşamıyla ilgili güncel sorunların tartışıldığı, sözleşme ve tavsiye kararlarının alındığı, uluslararası çalışma standartlarının tespit edildiği ve üye ülkelerde uygulanmasının denetlendiği, üye ülkelerin katkılarıyla finanse edilen ILO bütçesinin kabul edildiği, faaliyet programının belirlendiği ve her üç yılda bir Yönetim Kurulu üyelerinin seçildiği yer Uluslararası Çalışma Konferansıdır. Bu özellikleri ile Konferans, parlamenter rejimlerde bir ülkenin parlamentosu gibi örgütün yasama organı niteliğini taşır. Konferans çalışmaları, oluşturulan Komiteler eliyle yürütülmektedir.

Çalışma Bürosu'nun görevleri, ILO Anayasası’nın 10. maddesinde şu şekilde belirtilmiştir:

1- Endüstriyel yaşam ve çalışma koşullarına ilişkin uluslararası sözleşmeler akdetmek amacıyla Konferans’ta görüşülmesi önerilen konuların incelenmesi ve Konferans veya Yönetim Kurulu’nca istenilen özel araştırmaların yürütülmesi ile ilgili konularda bilgilerin toplanıp dağıtılmasını sağlanması.

2- Yönetim Kurulu’nun kendisine verebileceği direktifler saklı kalmak kaydıyla, Büro:

3- Genel olarak, Konferans ve Yönetim Kurulu tarafından kendisine verilecek diğer görev ve yetkilere de sahip olmak.

Temel Uluslarararası Çalışma Örgütü Sözleşmeleri şunlardır;

Birleşmiş Milletler’in temeli sayılabilecek bu organizasyon, I. Dünya Savaşı’nın ardından, ülkeler arasında yaşanabilecek sorunları barışçı yollarla çözmek amacıyla kurulmuştu. Paris Barış Konferansı’nın 25 Ocak 1919’da yapılan toplantısında; uluslararası barışı ve güveni sağlayacak ve devam ettirecek bir örgüt kurulmasına karar verildi. Bu kararı yerine getirmek için bir komisyon kuruldu. Komisyon’un hazırladığı sözleşme 28 Nisan 1919 tarihinde Konferans Genel Kurulu’nda kabul edildi ve böylece Milletler Cemiyeti kurulmuş oldu.

AB’de sosyal diyaloğa ilişkin temel düzenleme, 1986 tarihli "Tek Avrupa Senedi" ile yapılmıştır. Bu düzenleme ile "sosyal diyalog" AB sosyal politikasının resmi hedefleri arasında yer almış ve Avrupa sosyal modelinin vazgeçilmez bir parçasını oluşturmuştur. Sosyal diyalog bu anlamda, sosyal tarafların katıldığı tartışmaları, görüşmeleri, müzakereleri ve ortak eylemleri içermektedir. Sosyal diyalog kapsamında ILO’nun sözleşmeleri çerçevesinde belirlenen standartlar, AB sosyal diyalog anlayışının önemli bir kısmını teşkil etmektedir.

1990’lı yıllarda sosyal demokrasi hareketinin içinde bulunduğu sıkıntılı durumun aşılmasında ve politik başarısızlıklarının önüne geçilmesindeki siyasi değişimi ifade etmekte kullanılan üçüncü yol kavramı, İngiltere’de Tony Blair yönetiminde yürütülen İngiliz reform hareketinin fikir adamı Anthony Giddens tarafından geliştirilmiştir.

İşçi kesiminin uluslararası düzeyde ilk dayanışma girişimleri, Lyon’lu ipek işçilerinin girişimi ile 1832 yılında Fransa’da başlamış ise de geniş kapsamlı ilk sendikal örgüt 1913 yılında kurulan Uluslararası İşçi Sendikaları Federasyonu'dur. Bunu, 1920 yılında kurulan Hıristiyan İşçi Sendikaları Federasyonu ve 1923’te kurulan Kızıl Sendikalar Enternasyoneli izlemiştir. Ayrıca, çok sayıda meslek sekreterlikleri kurulmuştur. Sendikal örgütlenmeler ve sosyal politika aracı olarak öne çıkma konusunda asıl gelişmeler, II. Dünya Savaşı sonrasında görülmüştür. Bu dönemin güçlü örgütleri olarak öne çıkan, Dünya Sendikalar Federasyonu (WFTU), Dünya Emek Konfederasyonu (WCL), Uluslararası Sendikalar Federasyonu (ITUC) ve Uluslararası Hür İşçi Sendikaları Konfederasyonu (ICFTU) gibi örgütler II. Savaş sonrası kurulmuştur.

Uluslararası sendikal hareket, küreselleşmenin öncü kuruluşu olarak kabul ettiği Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu ve Dünya Ticaret Örgütü gibi uluslararası kuruluşların politikalarıyla mücadele etmek için yeni yaklaşımlar geliştirmeye çalışmaktadırlar. Bu yaklaşımlardan birincisi, sendikaların üye kaybına bağlı zayıflamanın önüne geçmek için, sendikal birleşmelerin gerçekleştirilmeye çalışılmasıdır. İkincisi, uluslararası kurumlarla ilişkilerin geliştirilmesi stratejisidir. Üçüncüsü, toplumsal hareketlerle iş birliğinin geliştirilmesi stratejisidir. Dördüncüsü, toplumsal hareket sendikacılığı stratejisidir. Beşincisi, çok uluslu şirketlerde örgütlenme stratejisidir. Sendikal hareket, son yıllarda çok uluslu şirketlerle küresel çerçeve anlaşmalar sağlamaya çalışmaktadır. Bu da yeni bir stratejidir.

Mutlak yoksulluk kavramı kültürel ihtiyaçlara değil, beslenme, giyinme, barınma gibi temel ihtiyaçlara vurgu yapmaktadır.

İnsani yoksulluk kavramı, insani gelişme ve insanca yaşam için parasal olanakların yanısıra temel ihtiyaçların karşılanabilmesi için ekonomik, sosyal ve kültürel bazı olanaklara sahip olmanın da gerekli olduğu fikrine dayanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Sübjektif yoksulluk kavramında ise gerekli ya da yeterli düzeyin altında olma konusunda kişilerin kendi değerlendirmelerine başvurulmaktadır (Lipton, 1997: 158).

Kişiler yoksul olmasalar da çeşitli nedenlerle sosyal dışlanmaya maruz kalabilmektedirler. Örneğin, engelliller, eski hükümlüler, etnik ya da ırksal temelde ayrımcılıkla karşı karşıya kalanlar, göçmenler bu kapsamda belirtilebilir.

Kişilerin yaşamları boyunca karşı karşıya kaldıkları bir takım riskler (işsizlik, maluliyet, hastalık, boşanma vb.) karşısında uğradıkları gelir kayıplarının neticesinde geçici ya da uzun süreli yoksulluk içine düşmeleri sonucunu doğuran nedenler bireysel nedenlerdir.

İşsizlik, istihdamın niteliği ve kayıt dışı istihdam, düşük ücretler, işgücü piyasalarının yapısı, kişilerin nitelik düzeyleri gibi işgücü piyasalarıyla ilişkili etmenler ve yoksulluk arasında güçlü bir bağ bulunmaktadır.

Politika uygulayıcılarının kamu kaynaklarını, toplumun bütününü gözetmek yerine, belirli toplumsal kesimlerin ya da kendilerine oy veren veya oy verme potansiyeli bulunan seçmen kitlelerinin kayırılması doğrultusunda kullanmalarını ifade etmek için kullanılan terim klientalizmdir.