SOSYAL POLİTİKA I - Deneme Sınavı - 17

Çalışanlar açısından ücret;

* Ekonomik güvence ve gelir kaynağı,

* Refah düzeyini belirleyici,

*İş yerinde ve sosyal yaşamdaki statü belirleyicisi,

* Motivasyon aracı olarak önem kazanmaktadır.

Nominal Ücret: Emek piyasasında arz ve talep tarafından belirlenen ve fiyat hareketlerinden arındırılmamış ücret oranına denir.

Asgari ücretin yasal kesintisi en çok SGK priminde %14  olarak gerçekleşir.

Kolektif ücretin belirlenmesinde işçi sendikaları ile işveren veya işveren sendikalarının pazarlık güçleri etkilidir.

İşçiye ödenecek ücret ise parça başına belirlenen ücret miktarı (ücret haddi) ile ürettiği parça sayısı çarpılarak bulunur. Bu sistemde işçinin ücreti üretime göre artar; üretimin düştüğü ölçüde de düşer.  Ürettiği her bir parça için ücret alması işçiyi daha hızlı çalışmaya teşvik etmektedir. Dolayısıyla Marksist iktisatçılar başta olmak üzere akademik dünyada en fazla eleştirilen ücret sistemi bu sistemdir.

Liberal düşünce; sınırsız mülkiyet hakkını, veraset kurumunu, rekabet serbestliği ilkesini, arz ve talep dengesine dayanan serbest fiyat mekanizmasını, gelir bölüşümünde serbest oluşum ilkesini, uluslararası ticarette özgürlüğü ve emek-sermaye ilişkilerinde bağıt özgürlüğünü ve emeğin de bir mal sayılmasını savunur. Kısacası bütün düşünceleri “bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler” felsefesi etrafında şekillenir.

18. yy. sonlarında gerçekleşen Sanayi Devrimi’nin; ekonomik ve teknolojik düzende köklü değişiklikleri beraberinde getirmesi çalışma koşullarını da doğrudan etkilemiştir. Sanayi Devrimi’nin sebep olduğu çalışma yaşamının atölyelerden (küçük sanayi ve zanaattan), fabrikalara (büyük sanayi yaşamına) geçiş süreciyle başlayan ve bunun sonucunda yeni çalışma düzeninin aktörleri olan işçilerin büyük fabrikalarda ve kentlerde toplanmasıyla devam eden dönüşüm süreci; çalışma sürelerinin artması, düşük ücretler, kadın ve çocuk işçilerin fabrika yaşamına girmesi gibi çalışma koşullarında önemli değişimlerin başlamasına yol açmıştır.

ILO’ya göre “Düzgün İş” insan onuruna yakışır çalışma koşullarında, işçi sağlığı ve güvenliği koşullarına uygun, sosyal güvenlik imkanlarına sahip, sendika aracılığı ile temsil gücü olan, zorla çalıştırma ve çocuk işçiliğinin olmadığı, yaptığı iş karşılığında hak ettiği ücreti alabilen ve kısacası çalışmaya ilişkin temel hak ve ilkelerin üç taraflı uzlaşma ile gerçekleştirilebildiği işler olarak tanımlanmaktadır.

Üretim faktörleri, üretimin gerçekleşmesi için gerekli unsurlardır. Dolayısıyla üretim, bu faktörlerin mal ve hizmet haline dönüşümünü ifade etmektedir. Üretim faktörleri, doğal kaynaklar, sermaye, emek ve müteşebbis (girişimci) şeklinde sıralanabilir. Bu bağlamda, bu ifadeler arasında yer almayan E seçeneği doğru seçenektir.

Bir ekonominin belirli bir dönemde ürettiği mal ve hizmetlerin toplamına milli gelir denir. Bu bağlamda sorunun doğru yanıtı A seçeneğinde yer alan ifadedir.

Bir ekonomide üretim faktörlerinin tümü üretime katılıyor ise tam istihdam durumu söz konusudur. Tam istihdam durumunda ekonominin mevcut üretim potansiyelinden tam olarak yararlanılmaktadır. Başka bir ifadeyle ekonomide atıl ya da çalışmayan kapasite bulunmamaktadır. Bu bağlamda doğru seçenek B seçeneğidir.

C seçeneğinde yer alan İstihdam ve Tam İstihdam ifadeleri, kavramsal çerçevelerin açıklanmasında bir başka deyişle istihdamın geniş anlamda kullanımını açıklamak için kullanılmaktır. Bu bağlamda doğru seçenek C seçeneğidir.

Sorunun doğru yanıtı E seçeneğinde yer alan Doğal İşsizlik Oranı ifadesidir. Soru kökünde yer alan ifade bu kavramın tanımı olarak kullanılmaktadır. Bu bağlamda doğru seçenek E seçeneğidir.

Aşırı istihdam, emek arzının emek talebini karşılayamadığı konjonktüre özgü bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Başka bir ifadeyle aşırı istihdam bir ülkedeki mevcut emeğin tamamı kullanılmasına rağmen talebin karşılanamaması anlamına gelmektedir. Aşırı istihdam durumunda emek adeta kıt bir üretim faktörü haline gelmektedir. Bu bağlamda doğru seçenek C seçeneğidir.

Yaşam Boyu Öğrenme, okul öncesi dönemden emeklilik sonrası döneme kadar tüm ilgi, bilgi, yetenek ve niteliklerin kazanılması ve yenilenmesi perspektifini ifade etmektedir. Bu bağlamda doğru seçenek B seçeneğidir.

E seçeneği dışında yer alan tüm seçenekler çalışma hakkı çerçevesinde düzenlenen sosyal politika tedbirleri arasında yer almaktadır.

Sosyal Dışlanma, toplum ve bireyin bütünleşmesini sağlayan ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel sistemlerin bütününden kısmen ya da tamamen yoksun olma sürecidir. Bu bağlamda doğru seçenek B seçeneğidir.

E seçeneğinde yer alan ifade "Çeşitli meslekler için gelecekteki emek talebinin tahmin edilmesi ve bunun yayımlanması"  şeklinde olması gerekmektedir. Bu bağlamda sorunun yanıtı E seçeneğidir.

Üretim Faktörleri: Üretimin gerçekleşmesi için gerekli unsurlardır. Dolayısıyla üretim, bu faktörlerin mal ve hizmet haline dönüşümünü ifade etmektedir. Üretim faktörleri, doğal kaynaklar, sermaye, emek ve müteşebbis (girişimci) şeklinde sıralanabilir.

Görülebilir eksik istihdamda bireyler, arzu etmedikleri hâlde kısmi süreli çalışmaktadır.