SOSYAL POLİTİKA I - Deneme Sınavı - 2

Tatil-i Eşgal Kanunu, işçinin iş şartlarından doğan şikâyetlerini uzlaştırma yolu ile çözüme kavuşturulmasına, bu şekilde uzlaşmanın sağlanamadığı durumlarda şiddet yoluna gidilmeden grev yapılmasına onay verirken mevcut işçi ve işveren sendikalarını feshederek sendikaların kurulmasını yasaklayan 1909 tarihli düzenlemedir.

Yaklaşık dört bin yıllık geçmişe sahip Türk devlet geleneği, dinin, coğrafya ve iklim şartlarının ve geleneklerin etkisiyle şekillenmiştir. Doğru cevap E'dir.

Türk adının geçtiği ilk Türkçe metin olan Orhun Abideleri, Göktürk devrinde yazılmış, içinde taşıdığı ekonomik, askerî, kültürel ve toplumsal hayata ilişkin öğelerle, Türk toplum yaşantısını yansıtan en eski belgedir. Orhun Abideleri’nin bir diğer önemli özelliği de Türk devlet adamlarının milletine hesap verdi¤i ve devlet ile millet ilişkilerinin düzenlendiği bir sözleşme niteliğine sahip olmasıdır. Nitekim anıtın doğu cephesinde yer alan “... Tanrı bağışlasın, devletim var olduğu için, kısmetim var olduğu için, ölecek milleti diriltip besledim. Çıplak milleti elbiseli, fakir milleti zengin kıldım. Az milleti çok kıldım...” (Ergin, 1989: 25) ifadeleri, devlet başkanı olan hakanların topluma karşı sosyal politika sorumluluklarını nasıl gördüklerinin bir ifadesidir. Devlet yöneticilerinin topluma karşı olan sosyal görev bilincinin, en eski yazılı belgelerde dahi görülebilmesi Türk devlet anlayışının sosyal niteliğinin ifadesi açısından önem taşımaktadır. Doğru cevap A'dır.

Türk devlet yapılanmasındaki en önemli olgu "adalet" kavramıdır. Doğru cevap B'dir.

Sosyal yardım yukarıdan aşağıya doğru bir seyir gösterirken, toplumsal yardımlaşma daha sivil bir kavramı ifade etmekte ve toplumun kendi içindeki yardımlaşma dinamiğini ortaya koymaktır. Doğru cevap C'dir.

İlk olarak usta-kalfa-çırak şeklinde kurulan mesleki hiyerarşi Ahi Teşkilatı içerisinde yapılandırılmış, mesleki ve ahlaki temele dayalı güçlü bir niteliğe sahip olmuştur. Doğru cevap A'dır.

Ahi Teşkilatının Osmanlı İmparatorluğu’ndaki esnaf ve sanatkârlar üzerindeki etkisinin 15. yüzyılın ortalarından sonra azaldığı görülmektedir. Doğru cevap B'dir.

Tanzimat’a kadar hukuk düzenini Türk örfi hukuku ve İslam hukuku anlayışı içinde sürdüren Türk toplumu, Tanzimat Fermanı’ndan (1839) itibaren tüm kurumlarında köklü değişimler yapmaya yönelmiştir. Doğru cevap A'dır.

1845 yılında çıkarılan Polis Nizamı “beldede düzenin, halkın ve belde sahiplerinin güvenliğinin sağlanması” için birtakım genel kuralların bir araya getirilmesinden oluşmuştur.

Kurtuluş Savaşı döneminin bir diğer önemli gelişmesi de Şubat 1923’de İzmir’de toplanan Türkiye İktisat Kongresi’dir. Doğru cevap B'dir.

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Yasal düzenlemeler, kamu müdahalesi araçları arasında yer almaktadır.

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. Türkiye’de ve bütün ülkelerde toplumu ilgilendiren sosyal sorunlara karşı geliştirilen kamu müdahalesi aracı olarak yasal düzenlemeler kaynağını ve gücünü Anayasa’dan almaktadır.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Siyasi parti- özel sektör rekabeti, kamu müdahalesinin ortaya çıkışı ve gelişimi ile ilgili kaynaklar arasında yer almamaktadır.

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır.

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır.

Sorunun doğru yanıtı B şıkkıdır. Kolektif kendi kendine yardım araçlarının en önemlisi sendikalardır.

Sosyal Politikanın ulusal araçları esas olarak iki grupta toplanmaktadır. Birinci grupta, sosyal politika bilim dalının temel özelliklerinden biri olan kamusal alanda yer alma özelliğine dayanan araçlar yer alır. Bunlar; kamu gücü ve otoritesini temsil eden yasal düzenlemeler, kamunun izlemiş olduğu eğitim, sağlık, güvenlik, adalet, istihdam ve ücret gibi kamusal politikalar ve yasaların ve politikaların uygulanmasından ve denetlenmesinden sorumlu kamusal kurumlardır. İkinci grupta ise kamunun yetişemediği ya da kapsamına almadığı alanlar ve problemlere yönelik olarak halkın kendi özgür iradesi ile ortaya çıkardığı, tamamen dayanışma, merhamet, acıma ve yardımseverlik duygularını yansıtan yardımlaşma ve dayanışma araçları yer almaktadır. Bu araçların en önemlileri sendikalar, vakıflar, kooperatifler, dernekler ve diğer gönüllü yardım kuruluşları gibi tüzel kişilikleri olan kuruluşlardır. Doğru cevap B'dir.

Kolektif kendine yardım araçları içerisinde kamunun yetişemediği ya da kapsamına
almadığı alanlar ve problemlere yönelik olarak halkın kendi özgür iradesi ile ortaya çıkardığı, tamamen dayanışma, merhamet, acıma ve yardımseverlik duygularını yansıtan yardımlaşma ve dayanışma araçları yer almaktadır. Bu araçların en önemlileri sendikalar, vakıflar, kooperatifler, dernekler ve diğer gönüllü yardım kuruluşları gibi tüzel kişilikleri olan kuruluşlardır. Bu grupta yer alan ulusal araçların temel özelliği, kuruluşundan, zorunlu organlarına, yasak faaliyetleri ve denetlenmesine kadar bütün fonksiyonlarının kamu tarafından belirleniyor olmasıdır. Görüldüğü üzere ikinci grupta yer alan araçlar, toplumların demokratik gelişimleri ile çok yakından ilişkilidir. Doğru cevap C'dir.

Kamu müdahalesi, devlet gücü ile ekonomik ve/veya sosyal bir gelişmenin ortaya çıkardığı problemlerin giderilmesi demektir. İlk ortaya çıkan şekli ile kamu müdahalesi, iktisadi liberalizmin, Sanayi Devrimi ve sanayi kapitalizminin neden olduğu bozulan işçi - işveren ilişkilerinin devlet eli ile düzenlenmesine yönelik yasal düzenlemeler ve diğer tedbirlerin tümüdür. Doğru cevap D'dir.

Yirminci yüzyılın son çeyreğinden itibaren neoklasik anlayışın dünyaya egemen olması, yaşanılan krizlerde devletin ekonomik ve sosyal hayattaki egemen rolünün tartışılmasına neden olmuştur. Bu düşünceye bağlı olarak, devlet yeniden tanımlanmaya ve inşa edilmeye çalışılmaktadır. Bu nedenle, devlete biçilen görevlerde önemli ölçüde sınırlamalar yaşanmakta, hatta bu görevlerden hızla uzaklaşılmaktadır. Örnek olarak, özelleştirme ve esneklik uygulamaları gibi çalışma hayatını derinden etkileyen uygulamalar ile yoksullukla mücadele, sosyal güvenlik harcamalarının azaltılması veya uygulamalarından yararlanmanın güçleştirilmesi gibi düzenlemeler yanında sosyal devleti niteleyen harcamaların adeta iktisadi krizlerin sorumlusu olarak gösterilmesi ve mahkûm edilmesi çabaları sayılabilir. Doğru cevap C'dir.