SOSYAL MEDYA VE PROPAGANDA

Popülizmin toplumsal kutuplaşmaya neden olan en belirgin unsurlardan biri olduğunu söylemek mümkündür.

Kutuplaşmanın toplumlar ve devletler açısından itiraf edilmesi güç bir olgu olduğunun altını çizmek gerekir. Doğal olarak hiçbir bir siyasal ya da toplumsal yapı kendi bütünsel yapısında ciddi bir ayrışma olduğunu kolay kolay kabul etmez.

Giovanni Sartori, parçalı yapılarda kutuplaşma yaşanmamışsa bunu ılımlı çoğulculuk olarak nitelemenin doğru olacağını savunur. Günümüzde en basit konularda bile çok sayıda farklı yaklaşımın ortaya çıkması bu türden bir parçalanma meydana getirir.

Gelişmiş demokrasiler de dahil olmak üzere dünyanın farklı yerlerinde ortaya çıkan kutuplaşma sürecinin belirli güncel sorunlarla ilişkili olduğu söylenebilir.

Sürekli aynı bilgi kaynaklarından beslenen bireyler bir süre sonra kendilerini ait hissettikleri tarafın düşüncelerini fanatiklik düzeyinde savunacaklardır.

Son yıllarda iletişim teknolojilerindeki gelişmeler nedeniyle medya sektöründe faaliyet göstermenin nispeten kolaylaşması kutuplaştırıcı siyaseti güçlendiren bir yüz taşır.

Bot’lar aracılığıyla belirli bir konu ve kişi hakkında yoğun şekilde paylaşım yapılarak onun gündemin üst sıralarına oturması sağlanır. Böylece adeta suni bir gündem yaratılmış toplumun dikkati belirli bir yöne kaydırılmış olacaktır.

Edward Shils’in 1960’lardan itibaren savunduğu ünlü merkez-çevre karşıtlığı tezidir. Shils, her toplumun bir merkezi olduğunu ve toplumsal değerlerin bu merkezde ortaya çıktığını savunur.

Siyasi popülizm, siyasetçilerin gerçeklerle ilgisi olup olmamasından bağımsız şekilde kendi seçmen kitlelerini yüceltici, diğer toplumsal kesimleri ise ötekileştirici bir söylem kullanmaları anlamına gelir.

Kutuplaşma, en genel şekilde toplum içinde siyasal görüşler ve tercihlerin en uçta yer alan iki noktada yoğunlaşması olarak tanımlanabilir. Başka bir ifadeyle kutuplaşma, siyasal kanaatlerin birbirlerine taban tabana zıt iki noktada toplanmasıdır. Kutuplaşmış bir iklimde bireyler, belirli konulardaki kanaatlerini somut gerçeklerden daha çok kendi içinde bulundukları kesimin genel tavrıyla oluştururlar.

Kutuplaşmış bir iklimde bireyler, belirli konulardaki kanaatlerini somut gerçeklerden daha çok kendi içinde bulundukları kesimin genel tavrıyla oluştururlar.

Siyasi popülizm, siyasetçilerin gerçeklerle ilgisi olup olmamasından bağımsız şekilde kendi seçmen kitlelerini yüceltici, diğer toplumsal kesimleri ise ötekileştirici bir söylem kullanmaları anlamına gelir. Söz konusu “öteki” popülist söylemin üretildiği döneme göre değişebilmektedir.

Çoğulculuk: Demokratik siyasal toplumlarda, aynı anda, çıkarları ve görüşleri farklı çok sayıda grubun bulunması ve bunların karar alma süreçlerini etkilemek amacıyla birbirleriyle özgür şekilde yarışmasıdır.

İslamofobi, İslam’a “korku” anlamına gelen “fobi” teriminin eklenmesinden oluşan bu kavram, Batı ülkelerinde, Müslümanlara dinî kimliklerinden ötürü ayrımcılık yapılmasını, düşmanlık benimsenmesini, hatta kin ve nefretle yaklaşılmasını ifade eder.

Demokratik siyasetin en önemli özelliği, siyasal ve toplumsal farklılıklardır.

Geleneksel olarak kutuplaşma sorununun genellikle demokrasiyle ters orantılı bir ilişkisi olduğu söylenebilir. Bu bakımdan, kutuplaşmanın, demokrasinin öngördüğü çoğulculuğun karşısında yer aldığı görülür. Ancak burada dikkat çekilmesi gereken noktalardan biri, ünlü siyaset bilimci Giovanni Sartori’nin aşırı derecede parçalanmış parti sistemlerinin ve dolayısıyla siyasal zeminde çok sayıda ses çıkmasının da kutuplaşmaya yol açabileceğine ilişkin tespitidir.

Kişiler belirli konularda uzlaşıyor diğer başka konularda ise aralarındaki mesafe açılıyorsa bu durum çoğulcu toplum anlayışının bir göstergesi olarak kabul edilebilir. Ancak uzlaşma ve uzlaşmazlıklar hep aynı gruplar arasında yaşanıyorsa bu durum kutuplaşmayı işaret edebilecektir.

Gelişmiş demokrasiler de dahil olmak üzere dünyanın farklı yerlerinde ortaya çıkan kutuplaşma sürecinin belirli güncel sorunlarla ilişkili olduğu söylenebilir. Bu durum aslında dünya ölçeğinde görülen yeni siyasal kamplaşmalar, güvenlik anlayışındaki değişim, artan ekonomik sorunlar, refahın düşmesi, işsizlik rakamlarının yükselmesi ve yoğun göç hareketleri ile yakından ilişkilidir.

Medyanın kanaatlerin belirlenmesi konusundaki etkisi açısından önemli bir noktanın altını çizmek gerekir: İnsanlar genellikle kendi siyasal pozisyonlarının doğru olduğunu onaylayan haberleri izlemeyi tercih ederler. Bireylerin kendi tercihleri doğrultusunda haber ve tartışma programları izlemeleri hem Türkiye’de hem de dünyanın her yerinde adeta olgusal bir gerçek hâline gelmiştir. Daha açık bir ifadeyle, tartışma programlarından ya da siyasal içerikli yayınlardan insanların beklentisi adeta kendi kanaatlerinin onaylanmasıdır. Yani bireylerin siyasi içerikli programları farklı yaklaşımlarla tanışmak veya yeni bilgiler edinmek yerine kendi tezlerini onaylayan argümanlarla karşılaşmak için izledikleri söylenebilir. Bu durumun toplum üzerindeki etkisi, her kesimden insanın kendi hoşuna gidecek bakış açılarını takip etmesi, farklı tezlerden ise giderek uzaklaşmasıdır. Söz konusu tek taraflı beslenme süreci, rakip ve alternatif düşüncelerin bilinmesi ya da gerçek anlamda değerlendirilmesini engeller.

Siyasal nezaketsizlik, insanların siyasal tartışmalarda gündelik hayatlarındaki nezaketlerini bırakıp daha saldırgan bir tavır benimsemelerini ifade eden bu kavram özellikle muhatabın, kişinin doğrudan karşısında olmadığı sosyal medyada nezaket dışı bir tavır gösterebilmesini anlatmak için kullanılır.