SOSYAL MEDYA VE PROPAGANDA

İdeoloji her zaman doğru genelleme ve basitleştirmelere dayalı bileşenler içermektedir.

Küreselleşme ile iklim değişikliği, hayvan hakları, göç, şeffaflık ve hesap verebilirlik gibi konular dünya gündeminde baş sıralara yerleşmiştir.

4

Direnç

Hitler

1960

1980

Gerçekleri, eklemeler ve yorumlar ile bir değerlendirmek

Jargon

Aristo, Rhetoric adlı eserinde, kitleleri ikna etmek için konuşmacıların göz önünde tutması gereken üç ikna bileşeninden bahseder. Bunlardan ilki, konuşmacının ya da hitap eden kişinin otoritesini, ikincisi dinleyicilerin duygusal tepkilerini ve o anki zihin durumlarını, logos şeklinde ifade edilen üçüncü bileşen ise söylenen sözün argümantasyon mantığını ve kanıtlama becerisini ifade etmektedir. Doğru Cevap B'dir.

Sosyal medya üzerinden yapılan ideolojik propagandayı anlamak için Chilton ve Schaffner’in ortaya koyduğu teoriden hareketle genel olarak ideolojik propagandanın dört strateji üzerinden gerçekleştiğini öne sürebiliriz. Bunlar sırası ile ikna etme, direnç ya da protesto oluşturma, meşrulaştırma ya da meşruiyetini yok etme, temsil/yanlış temsil biçiminde ortaya çıkabilir (Chilton ve Schaffner, 1997). Bu dört stratejiye biraz yakından bakacak olursak, aslında birbiriyle ilintili ve birbirini tamamlayan bir seyir izlediklerini görürüz:

• İkna
• Direnç Oluşturma
• Meşrulaştırma/Gayrimeşrulaştırma
• Temsil/Yanlış Temsil

Doğru Cevap D'dir

ğinde (SSCB) hüküm süren ideolojilerin propagandaları da yoğun biçimde
yapılmıştır. Örneğin, sosyalizme karşı liberal fikirlerin ve serbest piyasa ekonomisi fikrinin yayılması için ABD başkanı Eisenhower Birleşik Devletler
Enformasyon Ajansını kurarak, radyo kanalları başta olmak üzere iletişim araçları üzerinden neredeyse tüm dünyaya hitap eden bir ideolojik propaganda süreci yürütmüştür. Doğru Cevap A'dır.

Türkiye’de ilk defa 1960’lı yıllarda televizyon reklamları kullanılarak ideolojik propaganda yapılmaya başlandı. Ayrıca işçi sınıfının da örgütlenmeye başladığı bu dönemler, aydınların yanında sendikalar, meslek örgütleri ve öğrenci teşkilatlarının da dahil olduğu bir ideolojik propaganda dönemine tekabül etmektedir. Doğru Cevap C'dir.

İdeoloji, en basit tanımı ile politik veya sosyal bir öğreti oluşturan, bir partinin, hükûmetin, bir grubun ya da kişinin davranışlarına yön veren siyasi, hukuki, bilimsel, felsefi, ahlaki, dini ve estetik dü- şünceler setidir.

Althusser’e göre devletin kendi varlığını koru- mak için kullandığı asker, polis ve ceza sistemi gibi şiddet aygıtlarının yanında bir de eğitim sistemine, sanata, kültüre, dine, hukuk sistemine ve aile mü- essesesine entegre ettiği ideolojik aygıtları bulun- maktadır (2014, s. 232). Bu yolla devletler kendi egemenlik alanlarında yaşayan kişilerin o devletin değerleri ile yetişmesini ve bu değerlerin sürdü- rülmesi ile devletin değerlerinin kabul görmesini sağlamaktadır (2014).

Düşünce, anlayış, inanç ve tavır içerdiğini,

• Kendi içinde tutarlı ya da tutarsız olmasına bakılmaksızın bir sistem kurma gayesi güt- tüğünü,

• Tüm toplumu ilgilendirebilecek bir yönü- nün bulunmasıyla birlikte, özel bir grup, küme ya da sınıf üzerinden birtakım açık- lamalar yapmaya giriştiğini,

• Sosyal ve siyasal gerçekliği anlamaya ve açıklamaya çalıştığını,

belli bir grup, çevre ya da ideolojiye mensup olanların kendi aralarında
kullandıkları ezoterik ifadeler bütünüdür. Doğru Cevap B'dir.

Sonuç olarak ideolojinin üzerinde uzlaşılmış tek bir tanımı bulunmamaktadır. Yukarıda yer yer birbiri ile çelişen bileşenler incelendiğinde ise ideolojiyi iki ana eksende tanımlamak mümkündür. Joseph Schull bu iki eksenin bir inanç sistemi ya da söylem biçimi olabileceğini öne sürmüştür

Akil N Awan 2007 yılında yaptığı çalışmada, terör örgütlerinin internet üzerinde oluşturdukları alanın ciddi biçimde arttığını belirtmektedir. Aynı çalışmada, sansüre uğramadan haberler, eğitim ve kendini ifade yoluyla yapılan DAEŞ gibi terör örgütlerinin propagandasının, bilhassa Batıda yaşayan Müslüman diasporası arasında etkili olduğu belirtilmiştir. Zira, Batının yanlı ve yalnızca kendi doğrularını kitlelere aktaran haber akışlarına güvenmeyen Müslüman diaspora, kendilerine alternatif ve daha güvenilir gelen kaynak arayışlarına girerek, bu tür
terör örgütlerinin web siteleri aracılığıyla radikalleştirilme tehlikesi ile karşı karşıya kalmaktadır (Awan, 2007, s. 78). Resme tersten bakarsak, objektif habere ulaşmanın zorluğu, yerleşik ya da ana akım medya organlarının ideolojik propagandayı minimize etmemeleri, bu ideolojik propagandadan rahatsız olan ve kendilerini dışarda hisseden çeşitli grupları alternatifler bulmaya itmektedir. Doğru Cevap A'dır.

İdeolojinin aktarımında kullanılan dil, yalnızca kelimelerden oluşan bir dil değil aynı zamanda çeşitli semboller, mimikler, jestler ve işaretler içeren bir söylem hâlidir. İdeolojik propaganda yürütülürken kullanılan kelime seçimleri ve ifade edilen öncelikler kadar, çeşitli sembol ve işaretlerin o mekân ve zaman için
belirli anlamları olabilir. Kanada’da Yeni Demokrat Partinin lideri olan Singh, sürekli türban kullanarak, bu aksesuarı ideolojik propaganda sürecinin bir parçası hâline getirmiştir. Bu sembolik söylem vasıtası ile Kanada’da göçmenleri, farklı dini ve geleneksel kimlikleri temsil ettiğini vurgulamaktadır. Doğru Cevap C'dir.