SOSYAL MEDYA VE PROPAGANDA

Althusser’e göre devletin kendi varlığını korumak için kullandığı asker, polis ve ceza sistemi gibi şiddet aygıtlarının yanında bir de eğitim sistemine, sanata, kültüre, dine, hukuk sistemine ve aile müessesesine entegre ettiği ideolojik aygıtları bulunmaktadır.

Logos şeklinde ifade edilen üçüncü bileşen ise söylenen sözün argümantasyon mantığını ve kanıtlama becerisini ifade etmektedir.

• İkna
• Direnç Oluşturma
• Meşrulaştırma/Gayrimeşrulaştırma
• Temsil/Yanlış Temsil

Yanlış temsil ideolojik duruşuna zarar verme ihtimali bulunan malumatı sansürleme, kendi ideolojik propagandasına yarayacak kısmı alarak, malumatın bütününü aktarmama ya da gizleme gibi biçimlerde ortaya çıkabilmektedir.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de demokratik toplumların işleyişi ve bireylerin kendilerini gerçekleştirebilmeleri için ifade özgürlüğünün temel koşul olduğunu kabul etmiş fakat bazı özel durumlarda bu özgürlüğün kısıtlanabileceğine kanaat getirmiştir. Özel hayatın ihlali, hakaret, şiddet, demokratik kamu düzeninin tehdit edilmesi gibi durumlarda, yasayla belirtilen hâller, ifade özgürlüğü açısından kapsam dışı bırakılmaktadır.

Stephan Dahl sosyal medya kullanıcılarının önemli bir bölümünün kabile tipi bir tüketim alışkanlığı üzerinden kendi kimliklerini ortaya koyduklarını ifade etmektedir.

Roland Barthes’ın mit kavramını da bu noktada hatırlamakta fayda vardır. İdeolojik, ekonomik ve siyasi mesajlar taşıyan mitler, toplum içinde oluşturulurlar ve bir statükonun sürmesi için illüzyonel bir gerçeklik ortaya koyarlar

Louis Althusser ideolojiyi devletlerin kendi varlıklarını sürdürmek için kullandıkları araçlar olarak görür.

Malcolm B. Hamilton, ideoloji üzerine yazılan 85 farklı kaynağı incelediği çalışmasında, ideolojinin farklı kavramsal çerçeveler göz önünde tutulduğunda en az 27 bileşeninin olabileceğinden söz eder.

İdeolojiyi iki ana eksende tanımlamak mümkündür. Joseph Schull bu iki eksenin bir inanç sistemi ya da söylem biçimi olabileceğini öne sürmüştür. Bu ayrışmada, ilki daha kati kurallar ve normatif bir sistem içermekteyken, ikincisi ise bizim konumuzla daha ilintili olan bir siyaset yapma aracı olarak söylemi ve bu söylemin aldığı şekli, bir ideolojik arka planın yansıması olarak değerlendirmektedir

Aristo, Rhetoric adlı eserinde, kitleleri ikna etmek için konuşmacıların göz önünde tutması gereken üç ikna bileşeninden bahseder. Bunlardan ilki, konuşmacının ya da hitap eden kişinin otoritesini, ikincisi dinleyicilerin duygusal tepkilerini ve o anki zihin durumlarını, logos şeklinde ifade edilen üçüncü bileşen ise söylenen sözün argümantasyon mantığını ve kanıtlama becerisini ifade etmektedir.

İkna ve direncin, gündemi belirleme yani insanların neyi konuşup, tartışacağını tayin etme, konuşmada kendi tercih ettiği alanlara yoğunlaşarak, istediği konuyu ana eksene çekme, kendisi ile muhatabı arasında bir güç ilişkisi tanımlayarak, duygusal üstünlük kurma ve muhatabını kontrol etme gibi çeşitli biçimlerde ortaya çıktığı ifade edilmektedir.

Türkiye’de ilk defa 1960’lı yıllarda televizyon reklamları kullanılarak ideolojik propaganda yapılmaya başlandı. 1980’li yıllara gelindiğinde ise siyasi partilerin ücretini ödediği alanlara reklam vererek ideolojik propaganda yapmalarının önü açıldı.

ABD eski Başkanı Barack Obama başarılı olduğu seçim kampanyasında sosyal medyayı etkin biçimde kullanmış, my.barackobama.com adlı bir web sitesi üzerinden takipçilerinin kendi blogları üzerinden örgütlenmelerine alan tanımıştır.

Mülkiyetin hırsızlık olduğunu öne süren ve devlet dehşetinden bahseden bir zihniyetin ise anarşizm ideolojisinden etkilendiğini düşünmek mümkündür.

George Washington ifade özgürlüğünün ortadan kalkması durumunda insanların aptal ve sessiz kalacaklarını öne sürmüştür.

Osman Zeki Gökçe ve arkadaşlarının (2014) yaptığı çalışmada Türkiye’de kanaat oluşturucularının Twitter yolu ile nasıl etki oluşturdukları üzerinde durulmaktadır. Siyasi konularda merkezilik etkisi en yüksek olan grup siyasetçilerden oluşmakta iken ikinci sırada köşe yazarları üçüncü sırada ise sıradan insanlar yer almaktadır. Diğer bir ifade ile sosyal medyada yapılan ideolojik propagandanın etkisi ve yaygınlık kazanma potansiyeli de bu propagandayı yapanın kim olduğu ile ilintilidir.

Antonio Gramsci