SOSYAL MEDYA VE PROPAGANDA - Deneme Sınavı - 8

Sosyal medya; çevrim içi sosyal ağlar ve çevrim içi topluluklar aracılığıyla fikirlerin ve bilginin paylaşılmasını sağlayan internet ve bilgisayar tabanlı teknolojilerin genel adıdır.

Dezenformasyon hem içerdiği bilginin aldatıcı olması hem de doğrudan ve bilinçli bir zarar verme amacı taşıdığı için bilgi kirliliği türleri arasında en olumsuz sonuçlara neden olabilecek kapasiteye sahiptir.

Dezenformasyonu analiz edebilmek için üç temel soruyla başlamak gerekir:

(i) Haberi üreten ve dağıtan kişiler kimdir ve temel motivasyonları nelerdir?

(ii) Üretilen haberin formatı, maksadı ve karakteristiği nedir?

(iii) Haber birileri tarafından alındığında, haberin mesajını nasıl yorumladılar ve ne tür eylemde bulundular?

Bu üç sorunun birbiriyle tutarlı ve sistematik hâlde üstelik gerçek biçimde yanıt bulması aynı zamanda dezenformasyonun üretilme ve yayılma kaynaklarının da tespiti açısından önemlidir.

Toplumsal medya paylaşımları, ağ günlükleri, bloglar, fotoğraf, video, log dosyaları gibi değişik kaynaklardan toparlanan tüm verinin analiz edilip sınıflandırılmış, anlamlı ve işlenebilir durumuna büyük veri (big data) denilmektedir.

İstenmeyen e-postalara spam adı verilir.

Dezenformasyon yoluyla algı yönetimi süreçlerinde meşruiyetin artırılmasına yönelik olarak özellikle üzerinde teknik olarak oynanmış, kurgulanmış görüntü, video ve ses kayıtlarının paylaşılması da meşruiyet oluşturma noktasında sıklıkla başvurulan yöntemler arasında yer almaktadır.

İngiliz hükûmeti 2016 yılında devlet aktörleri tarafından dezenformasyonla mücadele ile görevli Ulusal Güvenlik İletişim Birimini kurmuş olup Avrupa’da bu alanda ilk adımlardan birini atmıştır. Söz konusu birim dezenformasyonla mücadelenin yeni bir Soğuk Savaş dönemi taktiği olduğunu belirtmiştir.

Propaganda, propagandacının istediği niyetlerini gerçekleştirmesi için algıları şekillendirmeye, kavrayışı manipüle etmeye ve davranışı yönlendirmeye yönelik amaçlı ve sistematik bir girişimdir.

Çoğu Marksist’e göre ideoloji bir yanılsamadan (mystification/false consciousness) ibarettir ve kitleleri uyutmak ve aldatmak için kullanılır.

Althusser’e göre devletin kendi varlığını korumak için kullandığı asker, polis ve ceza sistemi gibi şiddet aygıtlarının yanında bir de eğitim sistemine, sanata, kültüre, dine, hukuk sistemine ve aile müessesesine entegre ettiği ideolojik aygıtları bulunmaktadır.

Logos şeklinde ifade edilen üçüncü bileşen ise söylenen sözün argümantasyon mantığını ve kanıtlama becerisini ifade etmektedir.

I-II-III ve IV ünce maddelerde verilenlerin hepsi propaganda tekniklerindendir fakat V. madde için şunlar söylenebilir;Örneğin istatistiki bilgileri seçici ve yanıltıcı bir şekilde kullanmak çok yaygındır. Bu durumlarda veriler bağlamından kopartılır, eksik söylenir ve sebep ile sonuç arasında zayıf bağlantılar kurulur. Yanlış yönlendirici analojiler kullanmak da bu tür propaganda faaliyetlerine örnek olabilir

• İkna
• Direnç Oluşturma
• Meşrulaştırma/Gayrimeşrulaştırma
• Temsil/Yanlış Temsil

Kötü niyetli gruplar ve örgütlerin sosyal medyayı geniş çaplı gri ve kara propaganda kampanyaları başlatmak için kullandıkları fark edildi. Bu kampanyalara sanki hedef ülkenin içinden yapılıyormuş izlenimi verilmekteydi. Sosyal medyanın bu tür gri ve kara propagandaları yaymayı hem kolaylaştırdığı hem de bu propagandaları tanımayı ve onların fark edilmesini zorlaştırdığı anlaşıldı. Üstelik “sosyal bot” denen yazılım temelli dijital hesaplar üretildi ve bu hesaplar üzerinden mesajlar otomatik olarak üretilerek yayılmaya başlandı. 2016 ABD Başkanlık seçimlerinde üretilen tartışmaların %19’unun sosyal bot denen otomatik dijital hesaplardan geldiği tahmin edilmektedir (Farkas, 2018, s. 6).

Yanlış temsil ideolojik duruşuna zarar verme ihtimali bulunan malumatı sansürleme, kendi ideolojik propagandasına yarayacak kısmı alarak, malumatın bütününü aktarmama ya da gizleme gibi biçimlerde ortaya çıkabilmektedir.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Stephan Dahl sosyal medya kullanıcılarının önemli bir bölümünün kabile tipi bir tüketim alışkanlığı üzerinden kendi kimliklerini ortaya koyduklarını ifade etmektedir.

Roland Barthes’ın mit kavramını da bu noktada hatırlamakta fayda vardır. İdeolojik, ekonomik ve siyasi mesajlar taşıyan mitler, toplum içinde oluşturulurlar ve bir statükonun sürmesi için illüzyonel bir gerçeklik ortaya koyarlar

Beyaz propaganda çeşidinde propaganda yapanın kim olduğu bellidir ve propaganda büyük ölçüde gerçeklere dayandırılmaya çalışılarak halka güven verilir. Beyaz propagandalar genellikle hükümet propagandalarıdır. Özellikle belirli bir kamu politikası uygulanmadan önce kamuoyu oluşturmak için beyaz propagandalara sıklıkla başvurulur.