SOSYAL MEDYA VE PROPAGANDA - Deneme Sınavı - 10

İşgal Et Hareketi, küresel ekonomik eşitsizliklere ve küresel finansal yönetime karşı 2011 yılında New York’ta başlamış bir toplumsal harekettir.

En tarafsız şekilde propaganda belirli fikirlerin yayılması anlamına gelir. Kelimenin kökü yaymak anlamına gelen Latince “topropagate” kelimesinden türer. Kelimenin kökünü tohum ekmek anlamına gelen “propagare” terimine dayandıranlar da vardır (Jowett & O’Donnell, 2012, s. 2). Bu açıdan propaganda belirli fikirlerin hedef kitle üzerinde yayılarak benimsetilmesi anlamına gelmektedir.

Propaganda, propagandacının avantajına olacak şekilde bir güç dengesini değiştirmek ya da devam ettirmek için yapılan bilinçli bir çaba olarak kabul edilebilir. Bu bilinçli çaba haberleşme araçları ve iletişim teknikleri ile gerçekleşir. Buradan hareketle Qualter (1962), propagandayı, haberleşme araçları kullanılarak hedef grupların belirli durum ya da konumdaki tepkilerini önceden tasarlanmış amaçlar doğrultusunda şekillendirmeye yönelik bilinçli bir faaliyet olarak tanımlar.

İdeoloji, en basit tanımı ile politik veya sosyal bir öğreti oluşturan, bir partinin, hükûmetin, bir grubun ya da kişinin davranışlarına yön veren siyasi, hukuki, bilimsel, felsefi, ahlaki, dini ve estetik düşünceler setidir. Doğru cevap B'dir.

Marksizm ideolojisinin kurucusu kabul edilen Karl Marks görüşlerini doğrudan bu terim üzerinden şekillendirmese de çoğu Marksist’e göre ideoloji bir yanılsamadan (mystification/false consciousness) ibarettir ve kitleleri uyutmak ve aldatmak için kullanılır. Doğru cevap C'dir.

Beyaz propaganda çeşidinde propaganda yapanın kim olduğu bellidir ve propaganda büyük ölçüde gerçeklere dayandırılmaya çalışılarak halka güven verilir. Beyaz propagandalar genellikle hükümet propagandalarıdır. Özellikle belirli bir kamu politikası uygulanmadan önce kamuoyu oluşturmak için beyaz propagandalara sıklıkla başvurulur. Doğru cevap A'dır.

Propagandanın büyük ölçüde gerçeklere dayandırılmaya çalışılarak halka güven verilmesi beyaz propagandanın özelliğidir. Doğru cevap B'dir.

Gri propagandanın kaynağı farklı kaynaklardan çıkıyormuş gibi gösterilir. Genellikle belirli bir konu ya da kişi hakkında iftiralar, yalanlar ya da dedikodular gri propagandanın içeriğini oluşturur. Gri propaganda da yalanlar ve gerçekler iç içe geçer ve hedef kitle gerçeği yalandan ayıramaz hale gelir. Doğru cevap E'dir.

Yatay propaganda bir grup içinde sanki grup üyeleri arasında bir eşitlik varmış izlenimini yaratan propaganda çeşididir. Grubun liderleri diğer üyelerde istedikleri davranışları geliştirebilmek için grup içi bilgiyi seçici ve yanıltıcı bir şekilde yayarlar ve gruptaki diğerlerinin grubun amaçları için eşit bir şekilde çalıştıkları izlenimini yaratmaya çalışırlar. Doğru cevap E'dir.

öncelikle propagandanın konusuna göre ayrımı yapılacaktır. Konuya göre propaganda siyasal, sosyolojik, ekonomik ya da askeri gibi alanlara ayrılabilir. Konumuz açısından en önemli propaganda ayrımı siyasal ve sosyolojik olanlardır. En yaygın şekilde görülen siyasal propaganda hükümetler, siyasal partiler, siyasal liderler ya da baskı ve çıkar grupları tarafından kamuoyunu ikna ederek belirli politikalara destek sağlamaya çalışan faaliyetlerdir. Özellikle demokrasilerde siyasal propaganda günlük hayatın bir gerçeğidir.

Louis Althusser ideolojiyi devletlerin kendi varlıklarını sürdürmek için kullandıkları araçlar olarak görür. Doğru cevap A'dır.

Maddelerin tamamı propagandacı ile ilgili doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Tanımı yapılan medya kullanıcıları internet trolleridir. Doğru cevap B'dir.

Sosyal medya kara ve gri propaganda yöntemlerinde de önemli yenilikler getirmiştir. Kara propagandada kaynak “düşman taraf” gibi gösterilir. Yani geleneksel kara propaganda kaynak temelli bir aldatmacadır. Ancak yukarıdaki bazı örneklerde görüldüğü üzere sosyal medyada kara propaganda kimlik-temelli bir aldatmacadır. Doğru cevap C'dir.

1980’li yıllara gelindiğinde siyasi partilerin ücretini ödediği alanlara reklam vererek ideolojik propaganda yapmalarının önü açıldı. O dönemin iktidar partilerince kalkınma odaklı bir ideolojik propaganda süreci yürütülürken, geçmişte ortaya çıkan siyasi çatışmalara alternatif olarak daha özgürlükçü, ekonomik refahı önemseyen ve farklı eğilimleri bir araya getiren bir resim çizmeye çalışıldı. Doğru cevap E'dir.

2000’li yıllara gelindiğinde siyasi partiler kampanyalarını klasik yöntemlerin yanında sosyal medyayı kullanarak daha etkin hâle getirmeyi amaçladılar. Önceden sokak ve caddelere asılan bayrakların yerini dijital materyaller almaya başladı. Doğru cevap C'dir.

Sosyal medya üzerinden yapılan ideolojik propagandanın anlam kazandığı zaman ve mekânın üzerinde de durmak gerekmektedir.Sosyal medyada kullanılan dil de bu noktada ifadeyi kullananın, resmi paylaşanın, konuşmayı ya da yorumu yapanın zihin dünyasından bağımsız değildir. Doğru cevap D'dir.

George Washington ifade özgürlüğünün ortadan kalkması durumunda insanların aptal ve sessiz kalacaklarını öne sürmüştür. Doğru cevap B'dir.

İletişimin topluluk oluşturmada önemli bir yeri bulunmaktadır. Sosyal medyanın yaygınlaşması ile topluluklar önceden aynı kaynağı okuyan, aynı televizyonu takip eden görece daha pasif alıcılardan müteşekkil iken günümüzde kendi içeriklerini üreten, kendi istedikleri içerikleri yayan ve bunlardan beslenen daha dinamik bir topluluğa dönüşmüştür. Doğru cevap C'dir.

Sosyolojik propaganda; dini ya da seküler topluluk özellikleri gösteren grupların, kendi yaşam tarzlarını grup dışında daha geniş toplumsal kesimlere yaymak için giriştikleri faaliyetlerdir. Örneğin dini misyonerlik faaliyetleri sosyolojik propagandanın klasik bir örneğidir.