SOSYAL HİZMETTE KAYIT TUTMA VE RAPOR YAZMA

Bilimsel araştırmanın basamakları:

Sosyal bir probleme bireylerin veya grupların atfettiği anlamları keşfetmeye ve anlamaya yönelik yaklaşıma nitel araştırma denir.

Meslekte deneyimli bir uzmanın daha az deneyimli bir uzmana yeterlilik, tutum ve etik uygulamalarını geliştirilmesi yönünde bilgi, destek, değerlendirme ve izleme yoluyla mesleki gelişimine katkı sunmasına süpervizyon denir.

Lisans, yüksek lisans ve doktora öğrenci­lerinin mezun olabilmek ya da akademik bir ünvan elde edebilmek için danışman öğretim üyesi danış­manlığında belli bir konuda yaptıkları, yine öğretim üyelerinden oluşan bir değerlendirme jürisi önünde savunarak üniversitenin ilgili enstitüsüne sundukla­rı bilimsel çalışmalar tezlerdir.

Bilimsel  makale, belli bir konuda gerçek­leştirilmiş bir araştırmanın bir editör ve hakem değerlendirmesinin ardından bilimsel bir dergide yayınlanan raporudur.

Bilimsel araştırmanın basamakları izleyen biçimde sıralanabilir (Karasar, 2018): 1. Araştırmacıyı ve toplumu rahatsız eden, çözümü olası görünen bir sorunun fark edilmesi. 2. Bu sorunun değişkenleri belirlenerek araştırılabilecek bir problem cümlesi olarak ifade edilmesi. 3. Çözümün tahmin edilmesi, sorular ya da sınanabilecek hipotezlerle (amacın ortaya konması) ifade edilmesi. 4. Soruların cevaplanmasını ya da hipotezlerin denenmesini sağlayacak deneme ve değerlendirme ölçütlerinin belirlenmesi. 5. Verilerin toplanıp değerlendirmenin (veri analizi) yapılması. 6. Tüm süreç ve sonuçların raporlaştırılması.

Sosyal hizmet araştırması sosyal sorunların belirlenmesi ve çözümlenmesine yönelik bilgi, hizmet ve politika üretmeyi amaçlar.

Sosyal hizmet araştırmalarının genel olarak alana katkıları: Hizmet sunulan kitlenin ihtiyaçlarının belirlenmesi, hizmetlerin etkililiğinin değerlendirilmesi, mevcut alan bilgisinin güncellenmesi, sosyal hizmet uzmanlarının mesleki donanımına katkı getirmesi biçiminde sıralanabilir.

Sosyal hizmetlerde karma yöntem araştırmaları son yıllarda veri çeşitlemesine olanak sağladığı için giderek daha fazla tercih edilmektedir. Karma yöntem hem nicel hem de nitel yöntemin zayıf yanlarını giderebilecek, güçlü yanlarını öne çıkaracak kapsam ve derinlik sunar (Bronstein ve Kovacs, 2013).

Deneysel çalışmalar gerçekleştirmek, sosyal hizmet kuramlarına hâkim olmayı, etkililiğini değerlendirmek istediğiniz sosyal hizmet müdahalesine yönelik süpervizyon eğitimi (örneğin, psiko eğitim grubu hakkında) almış olmayı ve ileri araştırma teknikleri eğitimlerine katılmayı gerektirir. Bu bakımdan sosyal hizmet eğitimi lisans eğitimiyle sınırlı olmayıp yaşam boyu devam eder.

Tezler: Lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin mezun olabilmek ya da akademik bir unvan elde edebilmek için danışman öğretim üyesi danışmanlığında belli bir konuda yaptıkları, yine öğretim üyelerinden oluşan bir değerlendirme jürisi önünde savunarak üniversitenin ilgili enstitüsüne sundukları bilimsel çalışmalardır (Kasapoğlu, 2010’dan akt. Siyez, 2017).

Vaka Sunumları: Bir birey, grup, topluluk ya da kuruluşla çalışırken elde edilen vaka materyallerinin raporlarıdır. Bir problemi ortaya koymak, bir problemi çözmek için yol göstermek, teorik konulara, klinik uygulamalara, ihtiyaç duyulan araştırmalara ışık tutmak amacıyla gerçekleştirilir. Vakalara ilişkin materyalleri etik sorumluluk içerisinde kullanmalıdırlar (APA, 2010).

Araştırmanın konusu, amacını, yöntemi, bulguları ve sonucu yaklaşık 250 kelimeyle ifade edilir. Özeti okuyan bir okuyucu ya da araştırmacı, bu doğrultuda makale ya da tezin tümünü okuyup okumama kararı alır. Araştırma özeti yazarken ifadelerin geçmiş zamanda olmasına dikkat edilmelidir. Bunun nedeni, özetin tüm araştırma tamamlandıktan sonra yazılmasıdır (Yılmaz ve Emiroğlu, 2015). Dergi indeks yayınlarında, kongre ya da sempozyumların özet kitapçıklarında yayınlanması nedeniyle araştırmanın minyatürü gibi olması ve tüm içeriğe kısaca yer verilmesi okuyuculara yarar sağlayacağı gibi yazarlar (araştırmacılar) için de önem arz etmektedir. Özetler, kısaltma, kaynak, şekil, tablo ya da atıf içermemelidir (Çivilibal, 2013). Özet yeni bir sayfadan başlar, tek paragraf hâlinde yazılır ve metnin sonuna en az üç en fazla beş kelimeden oluşan anahtar kelimeler eklenir (Siyez, 2017).

Araştırmanın probleminin ortaya konduğu, araştırmanın konusu ve değişkenleriyle ilişkili daha önce yapılmış çalışmaların incelenerek bir bütünlük içerisinde sunulduğu bölümdür. Araştırma problemi ile ilgili iyi bir literatür taraması yapılmalı ve kapsamlı olarak incelenmesi yerinde olacaktır.

Raporda, başka yazarlardan alıntılar kullanılıyorsa kaynak göstermek etik bir zorunluluktur. Alıntı yapmak bir makale ya da kitabı aynen yazmak değildir. Türk Dil Kurumuna göre (2020), kelime anlamı aşırma olan intihal, başkalarının yazılarından bölümler, dizeler alıp kendisininmiş gibi gösterme veya başkalarının konularını benimseyip değişik bir biçimde anlatma olarak tanımlanmıştır. Kaynak gösterilmesine karşın bunu aldatıcı, eksik ve yanlış ifade edilmesi de intihal kapsamına girmektedir (Yavuzdoğan, 2017). Alıntı yapmaya ilişkin bilgi eksikliği olan bazı tecrübesiz yazarlar, kaynak gösterdikleri takdirde her kaynaktan her şeyi aynen alıp yazmaya haklarının olduğunu düşünebilmektedirler. Oysa bir yazarın, bir başka yazardan alıntı yapması demek, anlamı değiştirmemek koşuluyla kendi ifadeleriyle yazması ve cümlenin sonunda da kaynak göstermesi demektir. İyi bir araştırma raporu, araştırmacının her cümleyi diğer yazarlardan alıntılayarak yazmak değildir. Konuyu çok iyi araştırmış, çeşitli kaynaklardan detaylı okumalar yapmış bir araştırmacı kendi görüş ve düşüncelerini de ifade edebilir.