SOSYAL HİZMETTE KAYIT TUTMA VE RAPOR YAZMA - Deneme Sınavı - 2

Sosyal bilimler alanlarında bilimsel yazılarda Amerikan Psikoloji Derneği tarafından belirlenen standartlar yaygın kabul görmektedir. APA sosyal hizmet alanında da en yaygın kullanılan kaynak gösterim sistemidir. Bu durumda cevap A şıkkıdır.

Şekil 5.3'de detaylı bir biçimde gösterildiği gibi; Tartışma ve sonuç bölümünde, bulguların literatür taramasında elde edilen ilgili araştırmaların sonuçlarıyla ilişkilendirilerek yorumlandığı bölümdür. Bu bölümde araştırmacı, Bulunanlar ne anlama geliyor?"sorusunun cevabını vermektedir.

Veri Toplama Araçları: Araştırmada kullanılan, anket formu,, test, ölçek gibi araçların açıklaması yer alır. Araştırmacılar tarafından hazırlanan araçların özelliklerine ve hazır kullanılan ölçek ya da anketin  kimler tarafından geliştirildiği, psikometrik özellikleri gibi bilgilere yer verilir. Bu durumda 60-80 yaş aralığındaki bireylerin, huzurevlerine karşı tutumlarının değerlendirildiği anketin özelliklerine ilişkin bilgi "veri toplama araçları" kısmında verilmelidir.

Yayınlardan biri tek yazarlı ise, yıla bakılmaksızın tek yazarlı olan yayın ilk verilir. Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. (12. bs.). Pegem Akademi. Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (Vol. 2). Pegem Akademi.

Bu durumda cevap C şıkkıdır.

Bilimsel araştırmanın basamakları (Karasar, 2018):
1. Araştırmacıyı ve toplumu rahatsız eden, çözümü olası görünen bir sorunun fark
edilmesi,
2. Bu sorunun değişkenleri belirlenerek araştırılabilecek bir problem cümlesi olarak ifade edilmesi,
3. Çözümün tahmin edilmesi, sorular ya da sınanabilecek hipotezlerle (amacın ortaya
konması) ifade edilmesi,
4. Soruların cevaplanmasını ya da hipotezlerin denenmesini sağlayacak deneme ve değerlendirme ölçütlerinin belirlenmesi,
5. Verilerin toplanıp değerlendirmenin (veri analizi) yapılması,
6. Tüm süreç ve sonuçların raporlaştırılmasıdır.

E seçeneğinde verilen "verilerin genellenmesi"  bilimsel araştırmanın basamaklarından biri değildir. Bazı araştırmalarda kullanılan örnekleme yöntemi genelleme yapmaya uygun olmayabilir.

Nitel ve nicel verilerin toplanmasını ve bu iki veri türünün bütünleştirilmesini kapsayan araştırma yaklaşımına karma yöntem araştırması denir.

Sosyal bir probleme bireylerin veya grupların atfettiği anlamları keşfetmeye ve anlamaya yönelik yaklaşıma nitel araştırma denir.

Sosyal hizmet araştırmalarının genel olarak alana katkıları:
• Hizmet sunulan kitlenin ihtiyaçlarının belirlenmesi,
• Hizmetlerin etkililiğinin değerlendirilmesi,
• Mevcut alan bilgisinin güncellenmesi,
• Sosyal hizmet uzmanlarının mesleki donanımına katkı getirmesi biçiminde sıralanabilir.

Ayrıca sosyal hizmet araştırması sosyal sorunların belirlenmesi ve çözümlenmesine yönelik bilgi, hizmet ve politika üretmeyi amaçlamaktadır (Zengin ve Çalış, 2017).

Nicel araştırmalar daha geniş kitlelere ulaşma olanağı sunarken, nitel araştırmalar da sosyal hizmetin hedef kitlesi olan incinebilir bireylerin, ailelerin, grupların, toplum ve örgütlerin, araştırma yoluyla cevabı aranan sorularla ilgili örüntüleri daha derinlemesine ortaya koyma olanağı sunar. Nitel araştırmalarda veriler, nicel araştırmalara göre az sayıda katılımcıdan alınır. Her katılımcıdan zengin, ayrıntılı ve bağlamsal olarak tanımlanmış açıklamaları içerir. Nicel araştırmalarda sayıların anlattıkları önemlidir. İstatistik bilmek hem araştırma raporu yazmanın hem de okumanın ön koşuludur.

Thyer (2004), kanıta dayalı uygulamalar gerçekleştirmek için gerekli adımları:
• Bilgi ihtiyacını soruya dönüştürmek,
• Bu soruyu yanıtlamak için en uygun klinik kanıtı takip etmek,
• Bu kanıtı geçerliliği, klinik önemi ve kullanışlılığını eleştirel bakış açısıyla değerlendirmek,
• Uygulamacının klinik deneyimi ve müracaatçının değer ve koşullarıyla bütünleştirmek,
• Uygulamacının süreçteki etkililiği ve verimliliğini değerlendirmesi, kendini geliştirme çabaları biçiminde açıklamıştır.

Mullen ve diğ. (2008) göre, kanıta dayalı uygulamada izlenecek adımlar benzer şekilde olmakla birlikte geliştirilen kanıta dayalı uygulamayı diğerlerine öğretmeyi de sürece dahil etmişlerdir. Bu adımlar:
1. Müracaatçıların başlangıç değerlendirmesi amacıyla sorulan sorular oldukça önemlidir.
2. Soruları yanıtlamada en iyi yol takip edilmelidir.
3. Geçerli kanıtın ne kadar gerçekçi, ne kadar etkili, ne kadar uygulanabilir olduğuna ilişkin ön değerlendirme yapılmalıdır.
4. Bu değerlendirmeler, uygulama deneyimi ve müracaatçıların mevcut koşulları, değerleri ve güçlü yönleriyle bütünleştirilmelidir.
5. İlk dört maddede yer alan uygulama basamaklarının etkililiği ve verimliliğideğerlendirilmelidir.
6. Son olarak aynı süreci takip etmeyi başkalarına öğretmek de kanıta dayalı uygulamanın önemli bir adımıdır.

Değerlendirme (derleme) makaleler:
• Sorunu tanımlama,
• Önceki araştırmaları özetleme,
• Literatürdeki ilişki, çelişki, boşluk ve tutarsızlıkları ortaya koyma
• Sorunu çözmek için önerileri geliştirmeyi içerir.

APA’ye göre:
• Araştırma raporu birinci sınıf hamurdan yapılmış ve en az 80 gr/m2 beyaz A4 kağıda yazılmalıdır. Makale dışında tez vb. araştırma raporlarında kağıdın tek yüzüne basılır.
• Yazı karakterleri (font), Calibri (11 punto), Arial (11 punto), Times New Roman (12 punto) ya da Georgia (11 punto) kullanılabilir. Şekil içinde yer alacak yazılar 8-14 punto aralığında ve Arial ya da Calibri gibi karakterler seçilmelidir. Bu karakterlerin seçilme nedeni, kolay bulunur olmaları, matematik sembolleri ve yunan harfleri içermesi nedeniyle tercih edilmektedir.
• Araştırma raporu çift satır aralığı ile yazılmalıdır. Tablolar, şekiller, dipnotlar tek satır aralığı ile yazılabilir. Paragraflardan önce ve sonra boşluk eklenmemelidir.
• Kâğıdın sağ, sol, alt ve üst kısmında 1 inç (2.54 cm) boşluk bırakılmalıdır. Tezlerde enstitüler farklı kenar boşlukları önerebilir. Örneğin, ciltleme yapılacağından kağıdın solunda 1.5 inç boşluk bırakılabilir.

Dördüncü Düzey Başlık: Girintili, kalın ve yalnızca ilk harfler büyük olmalıdır. Başlık bir nokta ile bitmeli ve metne aynı satırda devam edilmelidir.

Giriş yazılırken dikkat edilmesi gerekenler (Siyez, 2017):
• Verilen bilgiler kaynaklara dayandırılmalı ve yazara ilişkin yorum içeren ifadelerden kaçınılmalıdır.
• Sunulan literatür bilgisi genelden başlayarak özele doğru ifade edilmelidir.
• Konuyla ilgili daha önce yapılan çalışmalar, kaynağa dayandırılarak ve parantez içinde yazar soyadları ve kaynağın (makale, tez, kitap vb.) yayın yılı verilmelidir. Daha önce yapılmış bir çalışmaya rastlanmamışsa, bu durum uygun bir dille ifade edilmelidir.
• Giriş bölümünün sonunda araştırmanın amaç cümlesi yer almalıdır.

Doğrudan alıntı: Orijinal kaynaktan aynen aktarmadır. Yasa ve yönetmelikler ya da orijinalliğinin korunması gereken kuramsal bir bilgi rapora aktarılacaksa kullanılır. Doğrudan aktarımların raporda gösterimlerine ilişkin kurallar söz konusudur. Üç satırdan (yaklaşık 40 kelime) daha kısa bir içerik doğrudan aktarılıyorsa, normal satır aralıklarıyla ve tırnak içerisinde (“….”) verilir. Doğrudan aktarımlarda, kaynak gösterilirken mutlaka sayfa numarası belirtilir. Üç satırdan uzun doğrudan aktarımlar, bir tab içeriden ve bir punto küçük olarak (sıkıştırılmış paragraf) verilir (Karasar, 2018).

Alana ilişkin güncel bilgiler, gerçekleştirilen araştırmalar yoluyla üretilen yeni bilgilerdir denilebilir. Bir sosyal hizmet uzmanı alana ilişkin güncel bilimsel bilginin hem üreteni hem de tüketeni
olmak durumundadır. Araştırma yapma işi birçok alan için akademisyenlerin işi gibi görülse de uygulamadan gelen bilginin de disipline kazandırdıkları yadsınamaz. Sosyal hizmet araştırmalarının genel olarak alana katkıları:
• Hizmet sunulan kitlenin ihtiyaçlarının belirlenmesi,
• Hizmetlerin etkililiğinin değerlendirilmesi,
• Mevcut alan bilgisinin güncellenmesi,
• Sosyal hizmet uzmanlarının mesleki donanımına
katkı getirmesi biçiminde sıralanabilir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Nicel araştırmalar daha geniş kitlelere ulaşma olanağı sunarken, nitel araştırmalarda sosyal hizmetin hedef kitlesi olan incinebilir bireylerin, ailelerin, grupların, toplum ve örgütlerin, araştırma yoluyla cevabı aranan sorularla ilgili örüntüleri daha derinlemesine ortaya koyma olanağı sunar. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Meslekte deneyimli bir uzmanın daha az deneyimli bir uzmana yeterlilik, tutum ve etik uygulamalarını geliştirilmesi yönünde bilgi, destek, değerlendirme ve izleme yoluyla mesleki gelişimine katkı sunması olarak tanımlanan kavram süpervizyondur. Deneysel çalışmaları gerçekleştirmek, sosyal hizmet kuramlarına hakim olmayı, etkililiğini değerlendirmek istediğiniz sosyal hizmet müdahalesine yönelik süpervizyon eğitimi (örneğin, psiko eğitim grubu hakkında) almış olmayı ve ileri araştırma teknikleri eğitimlerine katılmayı gerektirir. Doğru yanıt D seçeneğidir.