SOSYAL HİZMETE GİRİŞ

Aile refahı alanında bu kuruluşlarda verilen sosyal hizmetler genel olarak; koruyucu-önleyici, tedavi ve danışma hizmetleri, savunuculuk etkinlikleri, eğitici hizmetler, evlenme öncesi rehberlik hizmetleri, aile danışmanlığı (family advisory service), ayni ve nakdi yardımlar, çeşitli sosyal yardımlar, sosyal danışmanlık hizmetleri, Ana-Çocuk Sağlığı merkezleri, Ana Çocuk ve Aile Planlaması merkezleri, Toplum Ruh Sağlığı Merkezlerinde sunulan hizmetler olarak biçimlenmektedir.

‘Binyıl Kalkınma Hedefleri’ olarak tayin edilen bir dizi kalkınma hedefini küresel gündeme taşıyan Milenyum Deklarasyonu barış, güvenlik, kalkınma, çevre, yardıma muhtaç grupların korunması, insan hakları ve yönetişim konularını kapsamaktadır. 2015’e kadar gerçekleştirilmesi planlanan belli amaçlara sahip Binyıl Kalkınma Hedefleri, insani kalkınmaya yönelik olarak yoksulluk ve açlığın ortadan kaldırılması, tüm bireyler için temel eğitim, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması ve kadının durumunun güçlendirilmesi, çocuk ölümlerinin azaltılması, anne sağlığının iyileştirilmesi, HIV/AIDS, sıtma ve diğer salgın hastalıklarla mücadele, çevresel sürdürülebilirlik ve kalkınma için küresel ortaklık konularını içermektedir. Binyıl Kalkınma Hedefleri gerek küresel gerekse de ülke düzeyinde izlenmektedir (Stratejik Plan, 2007, 31-32). Ne var ki 21. yüzyılın ilk çeyreği bu hedefleri gerçekleştirmenin ötesinde daha acı toplumsal olaylarla ve savaşlarla geldi. Onbinlerce mülteci; kadın ve çocuk Ortadoğu’daki şiddet sarmalından kaçmak için Akdeniz ve Ege’de sularında can verdi. Bunların içinde savaşlardan kaçan kadınlar ve çocukların sayısı çok fazlaydı.

Bu hakları, çocuğun “yaşama, gelişme, korunma, katılım” hakları şeklinde kategorize edilebiliriz.

Alkolikler, uyuşturucu kullananlar, işsizler ve sokak çocukları sokak sosyal çalışmasının
amaç kitlesidir.

Şiddete maruz kalmış kadınlar başta olmak üzere, gereksinim sahibi diğer bireyler içinde sosyal çalışma mesleğinin birincil hizmet sunum alanı olan il ve ilçe sosyal hizmet kuruluşları başvuru yapılan yerlerin başında gelmektedir. Sosyal meslek elemanları aile danışma merkezi, sığınma evi/kadın konukevinde (women’s guesthouse), toplum merkezlerinde, telefonla danışma hattı ile hizmet verebilmektedir. Koruyucu sağlık hizmeti veren sağlık kuruluşlarından tutun da, hastane acillerine; ilgili servislerine, karakollara, Cumhuriyet savcılığına, barolara, belediyelere, hatta kimi sivil toplum kuruluşlarına kadar birçok kurum ve kuruluş koordineli bir şekilde sorun alanıyla ilgili olarak hizmet sunmaktadır.

Çocuk refahı hizmetleri olarak aile içinde hizmetler olabileceği gibi çocukların sorunlarına özgü hizmetler de sunulabilir. Örneğin koruyucu aile, evlatlık, kurum bakımı, suça itilmiş çocukların sağaltımı, çocuk ve gençlik merkezleri alandaki hizmet modelleri arasında sayılabilir.

Aile refahı alanında yapılan sosyal çalışma uygulamalarında, sosyal sorun yaşayan ailelerin sorunlarını çözmek, yoksulluk içinde yaşayan ailelerin asgari geçimlerini sağlayacak koşulları oluşturmak, toplum kaynaklarını kullanmak amaçlanmaktadır. Aile destek hizmetleri aileyi bir bütün olarak alırken, aile içinde yer alan engelli bireylerin, yaşlıların, ruh sağlığı sorunu olan bireylerinin de tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerinden yararlandırılması ve ailenin güçlendirilmesi hedeflenmektedir. Aile sorunlarının çözümünde aile üyelerinin katılımı sağlanmalıdır

Sokak çalışması

Toplumsal koruma sistemi

Koruyucu aile

Herhangi bir mesleğin, yürütüldüğü, işlevinin yerine getirilebildiği, mesleğe konu olan nüfus grupları ve kurumlaşmalardan oluşan alan; mesleğin seçtiği konu bazında beliren çalışma alanı "Meslek Alanı" olarak tanımlanmaktadır ve meslekle ilgili genel bir kavramdır.

Sosyal çalışma mesleğinin yürütüldüğü hizmet alanı Sosyal Çalışma Alanı olarak ifade edilmektedir. 'Meslek alanı' ise (vocational field): mesleğin, yürütüldüğü, işlevinin yerine getirilebildiği, mesleğe konu olan nüfus grupları ve kurumlaşmalardan oluşan alan; mesleğin seçtiği konu bazında beliren çalışma alanıdır

Bireyler ile etkileşim; mikro, grupta etkileşim; mezzo ve toplum ile etkileşim; makro (çoklu etkileşim) etkileşim olarak ifade edilmektedir.

Stoll'un, sosyal hizmetleri "sosyal kalkınma" olarak nitelendirmesinin nedeni; sosyal hizmetin  konusunu özünde, sosyal ilişkiler ve bu ilişkilerin nasıl geliştirileceğinin oluşturmasıdır. BU nedenle doğru yanıt B'dir. Diğer seçenekler sosyal hizmet alanlarını tanımlayıcı ifadelerdir.

Sosyal çalışmanın amacına uygun mesleki etkinliklerin sürdürüldüğü alanlar içinde, aile ve çocuk refahı alanı diğer alanlara göre daha gelenekseldir ve geçmişi daha uzundur.

21. yüzyılla beraber sosyal çalışma;
• Çokkültürcülük söyleminin baskınlaştığı,
• Sosyal çalışmacı-hizmet alan ilişkisinde yapısökümcü analizlerin gündeme geldiği,
• Sosyal çalışmacı-hizmet alan ilişkisinin yetkeci değil, eşitlikçi olması gerektiğine ilişkin vurgunun arttığı ve
• Hizmet alanın bir özne olarak konumunun yeniden belirlendiği bir zeminde bir ontolojik yapıya bürünmüştür

Dolayısıyla sosyal çalışmacı-hizmet alan ilişkisinde yetkeci vurgunun artması;21. yüzyılla beraber sosyal çalışmanın büründüğü ontolojik yapıya dâhil değildir.

Şiddete maruz kalmış kadınlar başta olmak üzere, gereksinim sahibi diğer bireyler için de sosyal çalışma mesleğinin birincil hizmet sunum alanı,  il ve ilçe sosyal hizmet kuruluşlarıdır. Bu kuruluşlar, başvuru yapılan yerlerin başında gelir.

A,C, D ve E seçeneklerindeki ifadeler, kadına yönelik şiddetle mücadeleyi baltalayan uygulama boyutundaki eksiklikler arasındadır. Şiddete maruz kalan kadına yönelik olarak;   il ve ilçe sosyal hizmet kuruluşları, aile danışma merkezleri, sığınma evleri, toplum merkezleri, telefonla danışma hattı, koruyucu sağlık hizmeti veren sağlık kuruluşları, hastane acilleri, karakollar, Cumhuriyet savcılığı, barolar, belediyeler, hatta kimi sivil toplum kuruluşlarına kadar birçok kurum ve kuruluş koordineli bir şekilde sorun alanıyla ilgili olarak hizmet sunar. Dolayısıyla B seçeneği, kadına yönelik şiddetle mücadeleyi baltalayan uygulama boyutundaki eksikliklerden biri olarak değerlendirilemez.

5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu  2005 yılında çıkarılmıştır.

Türkiye'de ilk koruyucu aile uygulaması 1949 yılında yapılmıştır.