SOSYAL HİZMETE GİRİŞ

C seçeneği dışındaki seçenekler sosyal çalışma mesleğinin kuramları ile ilgili olarak doğru bilgi içermektedir. Toplumsal gerçekliğin anlamlı kılınmasında kuramların/yaklaşımların çok sayıda olması bir olumsuzluk değil, tersine zenginliktir. Her biri bu zenginliğe farklı bir biçimde katkıda bulunur

Sosyal çalışma yaklaşımlarıyla toplumsal yapı arasında diyalektik türden bir ilişki vardır. Sosyal çalışma, mesleğin gereği olan sistematik teoriyi, başta psikoanalitik kuram olmak üzere; çözümlemeye çalıştığı sorunlara uygun olarak seçtiği diğer kuramlar ve pratikte elde ettiği verilerin analizinden ortaya çıkan deneysel (amprik) bilgi ile bütünleştirerek oluşturmuştur.

Farklı kuramlar temelinde oluşan bilimsel ekollere dayalı olarak gelişen yaklaşımlar arasında özellikle bireyle çalışmada kullanılan genel yaklaşımlar arasında; a. Psiko-sosyal yaklaşım (psycho-social approach), b. İşlevsel yaklaşım (functional approach), c. Sorun çözme yaklaşımı (problem solving approach), d. Davranışsal yaklaşım (behavioral approach) yer almaktadır. B seçeneğinde verilen "Görev merkezli yaklaşım" ise genel yaklaşım değil, ara yaklaşımlardan biridir.

Psikodinamik teoriyi anlama diğer sosyal hizmet teorilerini anlamada ön koşul sayılmaktadır; çünkü psikodinamik teorinin sosyal hizmet üzerindeki etkisi oldukça yoğun ve kapsamlıdır. Sosyal hizmette kullanılan diğer psikodinamik modeller arasında işlevsel kuram, sorun çözme yaklaşımı, ego psikolojisi, etkileşim çözümlemesi ve terapötik çevre uygulamaları yer almaktadır. Psikodinamik modellerde bireysellik öğesi yoğun olarak vurgulanmaktadır. Odak noktası “birey ve aile” olan bu modellerde psikoanalitik kuramın gelişim, kişilik ve normal dışı psikolojiyle tedaviye ilişkin geniş bilgi gövdesinden yararlanılır.

Güçlendirme yaklaşımı, başvuru sahiplerinin özellikleri ve güç koşullara karşı gelebilme konusunda sosyal çalışma uygulamasının etkililiği açısından üzerinde durulan bir yaklaşımdır. Başvuru sahipleri; (engelliler, yoksullar, azınlıklar, sığınmacılar, kadınlar, mağdurlar, çocuklar, lgbti bireyler, vb) özellikleri ve özel gereksinimleri nedeniyle sosyal hizmet almaları gereken, gereksinim içindeki insan gruplarıdır. Bu yaklaşımla sosyal çalışmacı, olumsuz koşullara rağmen başvuru sahibinin psikososyal yönlerini güçlendirmeyi, baş etme becerileri kazandırmayı ve onları savunmayı görev edinmiş olur. Güçlendirme bir süreçtir. Bireylere, ailelere, gruplara ve toplumlara kendi içlerindeki ve çevrelerindeki kaynakları keşfetmelerine ve kullanmalarına yardımcı olma isteğini ve yardım etme sürecini tanımlar.

Öteden beri sosyal eylemin amaçları şunlardır: Sosyal ilerlemenin sağlanması, sosyal politikanın değiştirilmesi, sosyal kanunların geliştirilmesi, sağlık ve sosyal yardım hizmetlerinin sağlanmasıdır. Ancak sosyal eylem görece uzun bir süreç olarak görülmesine rağmen koşullar ve yapısı gereği genellikle kısa vadeli somut değişmeler yaratmakta kullanılır. Amaç çevreyi de değiştirmektir. Görüldüğü gibi sosyal eylemin amaçları arasında kısa vadeli somut değişmeler yaratmak yer almamaktadır.

Kongar, sosyal çalışma alanına yönelen araş- tırmaların konularını şöyle saptamaktadır: 1)Birey, grup ve toplum düzeyinde değişmenin dinamiğine yönelen araştırmalar. 2)Sosyal hizmetlerin ve sosyal refah hizmetlerinin kapsam ve verimliliklerini ölçmeye yönelen araştırmalar. 3)Bireysel ve toplumsal sorunlar hakkındaki araştırmalar. 4)Sosyal çalışma mesleği ve bu meslek üyeleri hakkında yapılan araştırmalar. Bu dört kategorideki araştırmalar, sosyal çalışma için doğrudan bilgi kaynağı olmakla beraber, bütün öteki sosyal bilim araştırmalarının da sosyal çalışma bakımından anlamlı olduğu unutulmamalıdır. C seçeneğinde verilen "Demokrasinin gelişimine hizmet etmeye yönelen araştırmalar" bu dördü arasında yer almamaktadır.

Görüşmede hedeflenen amaç başvuru sahibi ile ilgili olduğu kadar görüşmeyi yapan sosyal hizmet uzmanı ile yakından ilgilidir. Görüşme yapılandırılması gereken bir süreçtir. Bu nedenle sosyal meslek elemanının iletişim becerisi gelişmiş, empati yeteneğine sahip olması ve iletişimde terapötik koşulları oluşturması gerekir. Görüşmenin başarısı olumlu ilişki kurulmasına bağlıdır. Sosyal çalışmacı, görüşme yoluyla başvuru sahibinin duygularını, davranışlarını, nesnel (objektif) gerçeklerini ve öznel (subjektif) yanını daha iyi anlama olanağı bulur. Gözlem, davranışın yalnızca bir yanını gösterir. Oysa davranışın gerçek anlamını kavramak için görüşmeye ihtiyaç vardır. Başvuru sahiplerinin sosyal sorun alanlarından geldiği ve eşitsizleştirici koşulları yaşadıkları için başarı, değişime ve gelişmeye açık olmaları ve toplumsal kaynakların sunduğu olanaklar ölçüsündedir. Bu nedenle görüşmeye katılımları çoğu zaman zorunludur, yaşadıkları toplumsal koşullar düşünülecek olursa birincil amaçları sosyal hizmetlerden yararlanmaya dönüktür. A seçeneğinde verilen bilgi mesleki görüşme ile ilgili olarak doğrudur. Görüşme-mülakat (interview) sosyal hizmet uygulamalarının en önemli ögesidir.

IV numaralı ifadede yer alan bilgi mesleki kayıtlarla ilgili olarak yanlış bilgi içermektedir. Sosyal çalışmacı başvuru sahipleriyle yaptığı görüşmeleri kurum kayıtlarına geçirmekle sorumludur. Bu kayıtlar, kurumun yapısına ve başvuru sahibinin sorununa göre değişiklik gösterir. Ayrıca her başvuru sahibine ait bir dosyanın tutulması gerekir. Dosyada konuyla ilgili formlar bulundurulur. Grupla çalışmada kayıt tutma sistemiyle ilgili olarak Lindsay beş temel ilke tarif etmektedir ve bu ilkeler arasında "gizlilik" ilkesi de yer almaktadır; ancak bu ilke, içeriği itibariyle kayıtların mesleki dokümanlar olduklarını ve dolayısıyla meslek ahlâkı ilkelerine uygun olarak muhafaza edilmeleri gerektiğini ifade eder. Bu nedenle IV numaralı ifadenin yer almadığı C seçeneği doğrudur.

Bireyle çalışmada kullanılan genel Yaklaşımlar: Psiko-sosyal yaklaşım, İşlevsel yaklaşım, Sorun çözme yaklaşımı, Davranışsal yaklaşımdır. Ara Yaklaşımlar ise: Aile tedavisi yaklaşımı, Kriz yaklaşımı, Toplumsallaşma yaklaşımı, Görev merkezli yaklaşım, Ekolojik-çevreci yaklaşımdır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Radikal sosyal çalışma yaklaşımı, sosyal çalışmacıya Marksist temelli bir bakış açısı kazandırırken toplumsal koşulları daha bir ön planda tutar. Radikal sosyal hizmet Marksist bakış açısından geleneksel (traditional) sosyal refah devletine ve sosyal devlete (welfare state) ulaşmayı hedef alır ve kapitalist bir toplum düzeninde varolan sosyal ve ekonomik uçurumları kapatmaya çalışır ve her bireyin temel yaşam standartlarında yaşamı için uğraş verir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Grupla sosyal çalışma ilk kez ABD'de uygulanmaya başlamıştır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yaşlılara bakan kişilerle yapılacak bir grupla çalışma uygulamasının hedefleri: Yaşlanma süreci hakkında bilgilerini arttırmak, anababaların yaşlanma sürecine tepkileri hakkında bilinç geliştirmek, yaşlıların duygusal tepkilerini anlamalarını sağlamak, kendileri ve yaşlıların sorunlarıyla daha etkili baş edebilmeleri için grupta sorun çözme sürecini başlatmak, toplum kaynaklarına nasıl ulaşacakları konusunda bilgi vermek ve grup içinde destek sistemi geliştirmektir. Erken çocukluk döneminde gelişim hakkında bilgilendirmek bu grup çalışmasının hedefleri arasında gösterilemez. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Bireyle çalışma tekniğinin kurumsallaşma başlangıcı ABD ve özellikle İngiltere’de daha çok kentleşme ve sanayileşme ile gelen sorunlar karşısında yoksul insanlara yardım amacıyla kurulan “Charity Organisation Society”in çalışmalarında ortaya çıkmıştır. Doğru yanıt C seçeneğidir

Grupla çalışmada kayıt tutma sisteminin 5 ilkesi bulunmaktadır. Bunlar; Elastikiyet ilkesi, Seçkinlik ilkesi, Anlaşılır olma ilkesi, Gizlilik ilkesi, Grupla çalışan meslek elemanının inancı ilkesidir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Elastikiyet ilkesi; bununla kayıtların kurumun amacına uydurulması gerektiğini, zira grupla çalışma uygulamasıyla kurum amacının birbirinden bölünmez unsurlar olduklarını ifade etmektedir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Görüşmedeki ögeler ya da teknikler: 1.Gözlem 2. Dinleme 3.Bireyin bulunduğu yerden görüşmeye başlama 4.Soru sorma, olarak özetlenebilir. Tek yönlü iletişim görüşmenin amaçlarına ulaşmasını engelleyecek bir iletişim biçimidir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Toplumsal yapıdan kaynaklı sorunların çözümünde amaçlanan bir ülkenin kalkınmışlık düzeyidir. Kalkınma bir ülkenin sağlıklı ekonomik gelişmişliğini sağlamak üzere uygulanan politikalar, süreçler ve bunların sonucunda ortaya çıkan dönüşümü ifade etmektedir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Kuram, sosyal çalışma meslek elemanlarının birey, grup, topluluklar ve topluma bakış ve yaklaşımına yön veren pratiklerin esaslı bir bileşenidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Kuram, sosyal çalışma meslek elemanlarının birey, grup, topluluklar ve topluma bakış ve yaklaşımına yön veren pratiklerin esaslı bir bileşenidir. Doğru cevap C seçeneğidir.