SOSYAL HİZMET YÖNETİMİ

2006 yılında çıkarılan Büyükşehir Belediyeleri Özürlü Hizmet Birimleri Yönetmeliği de özürlü hizmet birimlerinin görevleri netleştirilmiştir.  Kanuna göre bu birimler; (a) engelli veri tabanı oluşturmak, (b) engelli aileleri bilinçlendirici seminerler vermek, (c)danışmanlık yapmak, (d) engelli olma riskini önlemeye yönelik yayınlar yapmak, (e) engellilere yönelik mesleki eğitimler vermek, (f) fakir olanlara yardımda bulunmak ve ihtiyaç halinde hastane, okul gibi yerlere ulaşmalarını sağlamaktır.

Kamu yönetimi alanına ilişkin Anayasa’da yer alan düzenlemelerden yola çıkarak, kamu yönetimi sisteminin temelini oluşturan anayasal ilkeler; yasal yönetim (kanuni idare), kamu tüzel kişiliği, merkezden yönetim, yetki genişliği, yerinden yönetim, yönetimin bütünlüğü ilkeleri şeklinde sıralanarak açıklanabilir.

Yasal yönetim ilkesi, hukuk devleti olmanın koşullarından biridir. Yasal yönetim, kamu örgütlerinin kuruluş ve işleyişinin yasalarla düzenlenmesidir.

Yasal yönetim ilkesinin iki boyutu vardır. Bunlardan birincisi, “yönetimin kuruluş ve işleyişinin yasalara dayanması;” ikincisi de “yönetimin görevlerini yerine getirirken yasalara aykırı davranmaması”dır.

Kamu tüzel kişiliği, kamu yönetiminin temel kavramlarından biridir. Kamu hizmetleri, kamu tüzel kişileri ve onlara bağlı birimler tarafından yürütülür. Kamu tüzel kişiliği, ancak yasayla veya yasanın açıkça verdiği yetkiye dayanılarak kurulur. Kamu tüzel kişiliğinin sona ermesi de yine aynı yöntemle olur.

Hukukta biri gerçek kişi, diğeri tüzel kişi olmak üzere iki tür kişi vardır. Gerçek kişiler, insanlardır. İnsanlar, hak ve borç sahibi olabilirler. Tüzel kişiler ise belirli bir amacı gerçekleştirmek üzere bir araya gelmiş insanların oluşturdukları topluluklardır. Bunlar kendilerini oluşturan gerçek kişilerin dışında ayrı bir varlığa sahip olup; hukuken hak ve borç sahibi olabilirler (Gözler, 2006, s. 33).

Yerinden yönetim ilkesi, topluma sunulacak bazı kamu hizmetlerinin merkezî yönetim örgütü içinde yer almayan ve devlet tüzel kişiliği dışında kendi kamu tüzel kişiliği olan kuruluşlar tarafından yürütülmesidir. Yerinden yönetim ilkesi “ademi merkeziyet” olarak da adlandırılmaktadır.

Kamu yönetimi alanında merkezden yönetim ve yerinden yönetim esasına göre kurulmuş çok sayıda ve farklı statüde örgüt bulunmaktadır. Bu, çok çeşitli kurum ve kuruluşlar parçalı bir görünüm oluşturmaktadır. Kamu yönetimindeki bu parçalı yapı yönetimin bütünlüğü ilkesiyle bir araya getirilmektedir. Böylece, tüm kamu örgütlerinin bir bütünün ya da sistemin parçaları gibi ortak amaçları olan toplumun genel yararı doğrultusunda çalışmaları sağlanmaktadır.

Türk kamu yönetimi örgütü, merkezî yönetim ve yerinden yönetim kuruluşları olmak üzere ikiye ayrılır. Merkezî yönetim, merkez (başkent) örgütü ve taşra örgütünden oluşur. Yerinden yönetim kuruluşları ise kendi içinde üç ana gruba ayrılır. Bunlar; yerel yönetimler (mahallî idareler), hizmet yerinden yönetim kuruluşları (kamu kurumları) ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarıdır.

1924 Anayasası ve 1949 tarihli İl İdaresi Kanunu’nda bölgesel örgütlenme düzenlenme konusu yapılmamasına rağmen Türkiye Cumhuriyeti’nde ilk bölge örgütleri 1950’li yıllarda ortaya çıktı. 1961 Anayasası, 1924 Anayasa’sından farklı olarak bölge düzeyinde örgütlenmeyi olanaklı kıldı. Bu düzenlemeden sonra merkezî yönetim kuruluşlarının bölgesel örgütlerinde hızlı bir artış yaşanmıştır (Polatoğlu, 2001, s. 112).

Gençlik hizmetleri ile ilgili politikalar geliştirmek ve faaliyetler yürütmek amacıyla 3.6.2011 tarihli ve 638 sayılı Gençlik ve Spor Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (GSBTGHKHK) ile Gençlik ve Spor Bakanlığı kurulmuş- tur. Dolayısıyla, ana hizmet birimlerinden biri olan Gençlik Hizmetleri Genel Müdürlüğünün görevleri de A,B,D ve E seçeneklerinde detaylıca verilmiştir.

Türkiye’de yerel yönetimlerin sorunları : Yerel yönetimler için gerekli olan demokratik niteliklerin eksikliği, Yerel yönetim kurumlarına demokratik nitelik kazandıran halk katılımı, Türk yerel yönetim sistemi içerisinde son derece sınırlıdır. Yerel kamu hizmetlerindeki yetki ve sorumluluk ile kesin karar alabilme yetkisi ve akçal (mali) kaynak yeterliliği konularında yerel yönetimlerin güçsüz olmaları, Toplumun beklentileri oranında etkili ve verimli bir hizmet üretememek.

Kamusal hizmetlerin yurt çapında daha etkili ve verimli bir şekilde sunulabilmesi amacıyla kamu yönetimi 2 ye ayrılır: Merkezi yönetim, Yerel yönetim .

Merkezi yönetim, temel olarak bakanlıklar ve bağlı kuruluşlardan meydana gelir.

Türkiye’de yerel yönetimler bir anayasal kurumdur.1982 Anayasası’na göre idarenin kuruluş ve görevleri merkezden yönetim ve yerinden yönetim esaslarına  dayanır.

Desantralizasyon ya da adem-i merkeziyet olarak da ifade edilen yerinden yönetim, siyasal ve yönetsel olmak üzere 2 ye ayrılır. Siyasal yerinden yönetim, doğrudan doğruya devlet yönetimiyle ilgili olup, bu tür bir yapılanmada yerel yönetimler yasama ve bir dereceye kadar yargısal özerkliğe sahip kılınmaktadır. Yönetsel yerinden yönetim ise, devletin asli bir takım işlevlerinin dışında kalan bazı görevlerin özerk kamu kuruluşlarına bırakılması anlamında daha dar bir özerkliği içerir.

Yönetsel yerinden yönetim 2 ye ayrılır: Hizmet bakımından yerinden yönetim, Yer bakımından yerinden yönetim

AB’nin sosyal hizmetler sisteminde birbirinden farklı 3 model ortaya çıkmıştır :İskandinav modeli (kuzeydeki oluşum,), Anglo-Sakson modeli, Korporatif model (Almanya, Avusturya, Benelüks ülkeleri, İtalya oluşumu).

Türkiye’de 2011 yılı itibariyle 6 sı Büyükşehir Belediyelerine ve 16 sı da Belediyelere ait olmak üzere 22 huzurevi bulunur.

Yerel yönetimlerin sosyal hizmet ve yardımlara ilişkin yükümlülükleri koruma, önleme, destekleme ve bildirimdir.