SOSYAL HİZMET YÖNETİMİ

Gençlere hizmet veren gençlik merkezi ve benzeri tesisler ile gençlik ve izcilik kamplarının kurulması ve çalışmasına ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi “Gençlik ve Spor Bakanlığı’na” aittir.

“Terk edilmiş, başıboş ve kaçak çocukların suça yönelmelerini engellemek” İçişleri Bakanlığının sosyal hizmet nitelikli görevleri arasında yer alır.

Sosyal hizmet faaliyetinde bulunan “Vakıflar Genel Müdürlüğü” taşrada bölge müdürlükleri şeklinde örgütlenmiştir.

Merkezi yönetimin taşra örgütüyle ilgili olarak “bölge müdürlükleri, merkezi yönetimin taşra örgütü içinde yer alır” ifadesi doğru bir ifadedir.

3152 sayılı İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 1. maddesine göre, Kuruluş amacı yurdun iç güvenliğini ve asayişini sağlamak, kamu düzenini ve genel ahlakı korumak, mülki idare bölümlerinin kurulması, kaldırılması ve düzenlenmesi ile ilgili çalışmaları yapmak, mahallî idarelerin yönlendirilmesi, kaçakçılığın men ve takibi, yurt sathında sivil savunma, nüfus ve vatandaşlık hizmetlerini yürütmek olan İçişleri Bakanlığı, 0-18 yaş arasında bulunan terk edilmiş, başıboş ve kaçak çocukları tespit, suça yönelmelerini engellemek, onların bakım ve gözetimlerini sağlamak gibi sosyal hizmet nitelikli faaliyetlerde de bulunmaktadır.

Aile ve Toplum hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü, Şehit Yakınları ve Gaziler Dairesi Başkanlığı.

Kamu yönetimi sistemini oluşturan temel anayasal ilkelerden biri olan yasal yönetim ilkesi kanuni idare olarak da tanımlanabilir.

Topluma sunulacak bazı kamu hizmetlerinin merkezi yönetim içinde yer almayan ve devlet tüzel kişiliği dışında kamu tüzel kişiliği olan kuruşlar tarafından yürütülmesini ifade eden yerinden yönetim ilkesi ademi merkeziyet olarak da adlandırılmaktadır.

Merkezden yönetim, kamu hizmetlerinin merkezde toplanması ve bu hizmetlerin merkez ve merkez hiyerarşisi içinde yer alan kuruluşlarca yürütülmesi anlamına gelmektedir.  Yetki genişliği ilkesi ise, katı bir merkeziyetçiliğin ortaya çıkardığı sakıncaları gidermek, özellikle taşranın merkezle olan yazışmalarını azaltarak hizmetlerin taşrada gecikmeden yürütülmesini sağlamak için geliştirilmiş bir yöntemdir. Yetki genişliği ilkesi merkezden yönetim ilkesinin yumuşatılmış halidir.

Hukukta (a) gerçek kişi ve (b) tüzel kişi olmak üzere iki tür kişi vardır. Gerçek kişiler insanlardır. Tüzel kişiler ise belirli bir amacı gerçekleştirmek üzere bir araya gelmiş insanların oluşturdukları topluluklardır. Tüzel kişiler de (a) özel hukuk tüzel kişiler ve (b) kamu hukuku tüzel kişiler olmak üzere ikiye ayılır. Dernek, sendika ve şirketler özel hukuka tabi tüzel kişilerdir.

Kamu tüzel kişileri kamu yararı amacıyla kurulurlar, faaliyet konuları kamu hizmetidir ve bu nedenle kamu gücünden yararlanırlar. Kamu tüzel kişileri özel hukuk tüzel kişilerine oranla daha üstün yetki ve ayrıcalıklara sahiptirler.

Türk kamu yönetimi örgütü (a) merkezi yönetim ve (b) yerinden yönetim kuruluşları olmak üzere ikiye ayrılır. Merkezi yönetim; merkez örgütü ve taşra örgütünden oluşmaktadır. İl yönetimi, ilçe yönetimi, bucak yönetimi ve bölgesel yönetim taşra örgütünün altına olan yönetimlerdir. İl özel yönetimi ise yerinden yönetim kuruluşlarından biri olan yerel yönetim kuruluşlarından biridir.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (a) ana hizmet birimleri, (b) danışma ve denetim birimleri ve (c) yardımcı hizmet birimleri olmak üzere üç birimden oluşmakta ve her birim alt birimlerden oluşmaktadır. Doğru seçenek B’dir. Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği, İç Denetim Birimi Başkanlığı, Hukuk Müşavirliği ve Strateji Geliştirme Başkanlığı danışma ve denetim birimleri altında yer alan hizmet birimleridir. Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı ise yardımcı hizmetler birimi altında yer alan hizmet birimlerinden biridir.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ana hizmet birimleri; Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü, Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü, Şehit Yakınları ve Gaziler Dairesi Başkanlığı ve Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğüdür. Özel Kalem Müdürlüğü ise yardımcı hizmetler birimi altında yer alan hizmet birimlerinden biridir.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın kuruluş amacı sosyal hizmet sunmaktır ve sosyal hizmetler ve yardımlara ilişkin politika belirlemek ve faaliyetleri yürütmek sorumluluğuna sahiptir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Mili Eğitim Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı ise kuruluş amacı sosyal hizmet sunmak olmayan ancak sosyal hizmet nitelikli faaliyetlerde bulunmakta olan bakanlıklar arasında yer almaktadır.

Hayır Hizmetleri Daire Başkanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü altında ana hizmet birimlerinden biridir. Vakıflar Genel Müdürlüğünün görevleri arasında sosyal hizmetler ve yardımların önemli bir yeri vardır. Hayır Hizmetleri Daire Başkanlığı bu amaçla Müdürlüğün ana hizmet birimlerinden biri olarak kurulmuştur.

Merkezden yönetim ilkesinin dört temel özelliği vardır. Bu özellikler şu şekilde sıralanabilir: • Tüm yönetsel hizmet ve faaliyetler bir merkezde toplanmıştır. Yurttaşlara sunulacak kamu hizmetlerine ilişkin karar alma ve uygulama yetkisi merkezdedir. • Merkezi yönetimin kendi hiyerarşisi içinde yer alan bir taşra örgütü vardır. • Merkezi yönetimin üstlendiği kamu hizmetleri hem merkezde hem de taşrada merkez görevlileri tarafından yerine getirilir. • Kamu hizmetlerinin yürütülmesi için gerekli gelir ve giderler de merkezde toplanmıştır. Ayrıca, merkezi yönetimle yerinden yönetim kuruluşları arasındaki ilişki bir "vesayet" ilişkisidir. Yerinden yönetim kuruluşları üzerinde merkezi yönetimin hiyerarşi denetimi yoktur.

Türk kamu yönetimi örgütü, merkezî yönetim ve yerinden yönetim kuruluşları olmak üzere ikiye ayrılır. Merkezî yönetim, merkez (başkent) örgütü ve taşra örgütünden oluşur. Yerinden yönetim kuruluşları ise kendi içinde üç ana gruba ayrılır. Bunlar; yerel yönetimler (mahallî idareler), hizmet yerinden yönetim kuruluşları (kamu kurumları) ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarıdır. Yerel yönetim kuruluşları ise il özel yönetimi, belediye ve köy yönetiminden oluşur.

3046 sayılı Yasa’nın 21. maddesi bakanların görev ve yetkilerini şöyle sıralamıştır: • Bakan, bakanlık örgütünün en üst yöneticisidir. • Bakanlar, bakanlık hizmetlerini mevzuata, hükümetin genel siyasetine, milli güvenlik siyasetine, kalkınma planlarına ve yıllık programlara uygun olarak yürütmekle ve bakanlığın faaliyet alanına giren konularda diğer bakanlıklarla iş birliği ve koordinasyonu sağlamakla görevli ve Başbakana karşı sorumludur. • Her bakan, emri altındakilerin eylem ve işlemlerinden sorumludur. • Her bakan, bakanlık merkez, taşra ve yurt dışı örgütü ile bağlı ve ilgili kuruluşların faaliyetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın Ana Hizmet Birimleri: Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü ve Şehit Yakınları ve Gaziler Dairesi Başkanlığı'dır.