SOSYAL HİZMET YÖNETİMİ

Türkçe ’de finans kelimesi para, fon, sermaye ya da kaynak anlamında kullanılmaktadır. Ancak finans kelimesi Türkçe ’ye İngilizceden geçmiştir ve Oxford Ninth New Collegiate Sözlüğün ’de finans kelimesi ‘fonların yönetimi ile ilgili çalışan bilim ve paranın dolaşımı, kredi uygulamaları, yatırım kararları ve bankacılığı da içeren sistemde fon yönetimi ‘olarak tanımlanmaktadır.

Finansal yönetim hem fonların optimal kaynaklardan sağlanmasını hem de en optimal alanlarda kullanılmasını ifade etmektedir. Bu bağlamda finansal yönetimin finansman kararları ve yatırım kararları olmak üzere iki temel karar alanı ya da fonksiyonu vardır. Finansman kararları, para ya da fonların nasıl, ne zaman ve nereden sağlanacağına ilişkin kararlardır. Yatırım kararları ise fonların nerede, ne zaman ve ne şekilde kullanılacağına, yatırılacağına ilişkin kararlardır.

Finansal yönetimde kullanılan başlıca analiz ve araçlar yer almaktadır. Bunlar;(a) finansman kararları, (b) yatırım kararları ve (c) finansman/yatırım kararlarında kullanılan analizler ve araçlar olarak ele alınmaktadır. Buna göre; risk ve getiri analizi, bir başka değişle risk yönetimi hem finansman hem de yatırım kararlarında kullanılan bir analizdir. Faiz hesaplamaları, finansal analiz, finansal planlama ve bütçeleme ve alternatif fon kaynakları analizi finansman alanında alınan kararlardır.

Sosyal hizmetlerin kamu kaynaklarıyla finansmanı (a) ilgili kuruluşların elde ettikleri kamu gelirleri ve (b) özel gelirlerden oluşmaktadır. İdarelerin kamu görevi be hizmeti dışında ilgili kanunlarda belirtilen faaliyetlerinden elde edilen gelirler ve fiyatlandırılabilir nitelikteki mal ve hizmet teslimlerinden sağlanan gelirler başlıca özel gelirlerdir. Alınan bağış ve yardımlardan elde edilen gelirler, faiz, zam ve ceza gelirleri, ilgili kanunlarda dayalı olarak toplanan vergi, resim, harç ve fon kesintisi gelirleri ve sosyal güvenlik primi kesintileri kamu gelirleri arasında yer almaktadır.

Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu’nun gelirleri (a) Kanun ve Kararnamelerle kurulu bulunan ya da kurulacak olan fonlardan Bakanlar Kurulu kararıyla %10 ‘a kadar aktarılacak miktarlar, (b) Gelirler ve kurumlar vergisi tahsilat toplamının %2,8’i, (c) Trafik para cezalarının %50’si, RTÜK gelirlerinin %15’i, (d) bütçeye konulacak ödenekler, (e) her türlü bağış ve yardım ve (f) diğer gelirler olarak sıralanabilir.

3 Temmuz 2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediyeler Kanunu’nun 14. maddesinde ‘‘Belediye hizmetleri, vatandaşlara en yakın yerlerde ve en yakın yöntemlerle sunulur. Hizmet sunumunda özürlü, yaşlı, düşkün ve dar gelirlilerin durumuna uygun yöntemler uygulanır’’ ifadesine yer verilmiştir. Bu madde kapsamında belediye hizmetlerinin sosyal hizmet boyutu ifade edilmiştir.

Bir sosyal hizmet kurumunun finansman kaynakları arasında en önemli kaynaklardan biridir. Bağış, kişiler gruplar ya da kurumlar tarafından nakdi ya da ayni bir kaynağın sosyal hizmet kurumuna aktarılmasıdır. Bağışlar pek çok farklı biçimde olabilir. Kişi, grup ya da kurumlar tarafından sürekli, dönemlik ya da tek seferlik olacak şekilde bazen ise belli şartları içerecek biçimde yapılabilir. Ancak bağış gönüllü bir katkıdır.

İngilizce ‘grant’kelimesi daha çok şartlı olarak ya da belirli bir prosedür dahilinde yapılan kurumsal katkıları ifade etmektedir.

Son yıllarda sosyal hizmet bütçeleri üzerinde daha fazla harcama yapma baskısı oluşturan etmenler şu şekilde sıralanabilir: (a) Çocuk bakım maliyetlerindeki artış, (b) yaşlı nüfus oranındaki artışa paralel bu alana ilişkin taleplerdeki artış, (c) Karmaşık ihtiyaç ve talepleri bulunan yetişkin insanların bakım ve destek maliyetlerindeki artıştır.

Finansal planlamanın dört anahtar aşaması vardır ve süreç içerinde her bir aşamaya eşit derecede önem verilmesi gerekmektedir. Bu aşamalar; (a) geçmişi gözden geçirmek, (b) geleceği öngörmek, (c) strateji ve planları konumlandırmak ve (d) yıllık bütçeleri oluşturmaktır. Birinci aşama olan geçmişi gözden geçirme sürecinde atılması gereken adımlardan ilki talepteki ve harcamalardaki mevcut trendleri incelemektir. Diğer seçeneklerdeki adımlar ikinci ve üçüncü aşamalarda gerçekleştirilmesi belenen adımlar arasında yer almaktadır.

Finans kelimesi Türkçeye İngilizceden geçmiştir. İngilizce aslında finans Oxford Ninth New Collegiate Sözlüğe göre; “fonların yönetimi ile ilgili çalışan bilim ve paranın dolaşımı, kredi uygulamaları, yatırım kararları ve bankacılığı da içeren sistemde fonların yönetimi” olarak tanımlanmaktadır.

En geniş anlamıyla finansal yönetim “karar alıcılar ve politika belirleyiciler için finansal faaliyetlerin anlamlı ve ilişkili bilgilere tercüme edilmesi” ile ilgilenir. Daha özüne inen bir yaklaşımla finansal yönetim, parasal kaynakların kullanımı ve tahsisinde ekonomi, etkinlik ve verimlilik arayışı faaliyeti olarak tanımlanabilir.

Türkiye’de ise sosyal hizmetler, hem merkezî yönetim ve yerel yönetimler tarafından ve hem de gönüllü-özel kuruluşlar tarafından yerine getirilmektedir. Merkezî yönetim bazında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Vakıflar Genel Müdürlüğü; Çalışma ve Sosyal Güvenlik, Millî Eğitim, Adalet, Sağlık ve İçişleri Bakanlıkları sosyal hizmetler alanında faaliyet göstermektedir. Yerel yönetimlerde Valiliklerin, Belediyelerin, İl Özel İdarelerinin ve Köy İdarelerinin sosyal hizmet faaliyetleri bulunmaktadır.

Yeni görev bölüşümüne göre SHÇEK tarafından sunulan hizmetler KYTK tasarısı ile artık İl Özel İdaresi görev alanı içine girmektedir. Bu durumda bugün mevcut kamu harcamalarının % 1,5’ini yapan İl Özel İdareleri, tasarının yasalaşması ile birlikte kamu giderlerinin yaklaşık %20’sini yapacaktır.

SHÇEK; korunmaya, bakıma ya da yardıma muhtaç aile, çocuk, sakat, yaşlı ve diğer kişilere sosyal hizmet götürmek amacıyla kurulmuştur. SHÇEK sunduğu hizmetleri gerek devlet bütçesinden aldığı pay, gerekse de özel gelirleri aracılığıyla gerçekleştirmiştir. Doğru cevap " D " dir. NOT: Soru ve seçenekler ve yanlış seçenek doğru ancak bu ünitede bu soruyu ve içeriğini bulamadım açıkçası. Değerlendirme maddelerinde ki eksiklikleri tamamladım.

Fonda toplanan kaynak, Fon kurulunda alınan kararlar doğrultusunda ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü eliyle Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına aktarılmakta ve yardımlar Vakıflar tarafından vatandaşlara ulaştırılmaktadır.

Kamu eliyle sosyal hizmet yürüten kurumların finansal yönetimi düşünüldüğünde, en önemli kaynağın genel bütçe ödenekleri olduğu, bu münasebetle özel kurumların karşılaştığı türde bir finansman sorununun olmadığı söylenebilir.

Bağış, kişiler, gruplar ya da kurumlar tarafından nakdi ya da ayni bir kaynağın, büyüklük, şekil ve sıklık olarak pek çok farklı şekilde olmak üzere sosyal hizmet kurumlarına aktarılmasıdır.

Finansal Planlamanın, her birine süreç içinde eşit önem verilmesi gereken dört anahtar aşaması vardır. Her aşama kapsamında atılması gereken temel adımlar da vardır.

Yerel politika inisiyatiflerinin ve önceliklerinin etkilerini inceleyerek talebe ve harcama alanlarına ilişkin bilinen trendlerin olası gelecek etkilerini tanımlamaya Geleceği Öngörmek denir.