SOSYAL HİZMET YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 18

Sheafor ve Horejisi (2003) sosyal hizmet uzmanının mesleki rollerini sıralamıştır. Bu bağlamda sosyal hizmet uzmanının birbiriyle bağlantılı on rolü olduğunu belirtmiştir. Bunlar; Bağlantı Kurucu, Savunucu, Öğretici, Danışman, Vaka Yöneticisi, İş Yükü Yöneticisi, Personel Geliştiricisi, Yönetici, Sosyal Değişme Ajanı ve Profesyonel rolleridir.

Kurumların iş gücü arzı, belli bir dönemde, çalışan tüm personelin sayı ve nitelik olarak durumudur. Kurumların iş gücü talebi ise, belli bir dönemde sayı ve nitelik olarak ihtiyaç duyulan iş gücüdür. İnsan kaynakları planlaması kurumun gelecekteki iş gücü arz ve talebinin sayısal ve nitelik olarak tahmin edilmesidir. Personel bulma işe uygun nitelikteki adayların kuruma başvurmasını sağlamaya yönelik çalışmalardır. İş gerekleri ise o işi yapacak personelde bulunması gerekli olan nitelikleri (eğitim, deneyim, yabancı dil, yaş, cinsiyet, fiziksel ve düşünsel nitelikler vb.) ortaya çıkarmaktır.

Bir işe alıştırma programında genelde kurumun tanıtımı, personel haklarının açıklanması, işle ilgili bilgilerin aktarımı ve tanıştırma basamakları gerçekleştirilir.

İnsan kaynağının performansının düşük olmasının başlıca nedenleri; işe uygun olmayan elemanların organizasyonda istihdam edilmesi, yetersiz eğitim ve   işin gerektirdiği bilgi, beceriye ve olumlu tutuma sahip olmama, yetersiz takdir ve ödüllendirme, açık olmayan iş tanımları, aşırı stres, gelişme ve ilerleme olanaklarının yetersizliği, çalışanlara her şeyden önce “insan” olarak  değer vermeme, yetersiz iş emniyeti, yetersiz donanım, araç, gereç vs., aşırı iş yükü, şahsi ve ailevi sorunlar (evlilik, çocuk, hastalık vs.),maddi sorunlar, duygusal ve ruhsal sorunlardır.

İşe adanma motivasyon ve ödüllendirme ile mümkün olmaktadır. İşe odaklanma; işin ayrıntılı bir şekilde çalışana açıklanmasıdır. Yetkinlik; bilgi, beceri ve olumlu tutuma sahip bireylerin doğru zamanda, doğru pozisyonda çalıştırılmasıyla mümkün olmaktadır. Personel bulma, işe uygun nitelikteki adayların kuruma başvurmasını sağlamaya yönelik çalışmalardır. Personel seçme ise doğru işlerde doğru kişileri çalıştırmaktır.

Ücret yönetimiyle ulaşılmaya çalışılan amaçlar şu şekilde sıralanabilir; nitelikli iş görenleri kuruma çekme, mevcut iş görenleri elde tutma, çalışanlara yüksek performans, aidiyet duygusu ve motivasyon sağlama, kurumsal performansın artırılmasıdır.

Bir kurumda takdir konusunda kurumda yapılabilecekler şunlardır:

Kurumda çalışanlara özel başarıları dolayısıyla sertifika ve/veya plaket verilmesi,

Belirli yıl hizmet veren çalışanlara sertifika ve/veya plaket verilmesi,

Kurs ve seminer programlarını başarıyla tamamlayanlara sertifika verilmesi,

Kurum içerisinde oluşturulmuş olan proje ve çalışma gruplarının yaptıkları çalışmaları üst ve orta kademe yöneticilere sunabilme imkânlarının yaratılması,

Kurumda üstün başarı gösteren kimselerin tüm çalışanlara duyurulması,

Kurumda kayıp ve israfları önleyen bölümlere veya kişilere teşekkür mektuplarının yazılması.

Sosyal hizmet kurumlarında çalışanlar tüm kurumlarda çalışanlar gibi alanlarında yetkin olmalıdır. Bununla birlikte; inisiyatif alabilme, analitik düşünebilme, etkili iletişim kurabilme, yaratıcılık, ekip çalışmasına yatkınlık, güvenilirlik, örgüte bağlılık, stres altında çalışabilme ve üretebilme, öz güven, çatışma çözme gibi yetkinlikler ön plandadır.

Bağlantı Kurucu Rolü: müracaatçının durumunu ve kaynaklarını değerlendirme, havale etme, hizmet sunum sistemleri arasında bağlantı kurma ve bilgi verme işlevi,

Savunucu Rolü: müracaatçı veya vaka savunuculuğu, sınıf savunuculuğu işlevi,

Öğretici Rolü: toplumsal ve günlük yaşam becerilerinin kolaylaştırılması, temel koruma işlevi,

Danışman Rolü: psiko sosyal değerlendirme ve teşhis, dengeyi korumaya yönelik bakım, sosyal tedavi, uygulamanın değerlendirmesi işlevi,

Vaka Yöneticisi Rolü: müracaatçının belirlenmesi ve yönlendirilmesi, müracaatçının değerlendirilmesi, hizmet ve tedavi planlaması, bağlantılandırma ve hizmetlerin eş güdümü, takip ve hizmet sunumu gözleme, müracaatçının desteklenmesi işlevi,

İş Yükü Yöneticisi Rolü: çalışma planı hazırlama, zaman yönetimi, kalitenin sürdürülmesini gözleme, bilgi işleme işlevi,

Personel Geliştiricisi Rolü: çalışanların oryantasyonu ve eğitimi, personel yönetimi, süpervizyon, konsültasyon işlevi,

Yönetici Rolü: yönetim, kurum içi ve dışı eş güdüm, politika ve program geliştirme ve program değerlendirme işlevi,

Sosyal Değişme Ajanı Rolü: sosyal sorunların ve politikaların analizini yapma, toplumun ilgisini harekete geçirme ve sosyal kaynakların geliştirilmesini sağlama işlevi,

Profesyonel Rolü: kendini değerlendirme, kişisel ve mesleki gelişim ve sosyal hizmet mesleğinin güçlendirilmesi işlevlerine sahiptir.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bünyesinde çalışan psikoloğun görev, yetki ve sorumlulukları şu şekilde sıralanabilir:

 İl Müdürlüklerince yapılacak olan çeşitli faaliyetlerde mesleki formasyonunun gerektirdiği çalışmalarda bulunmak,

 Sosyal hizmet alanında diğer meslek grupları ile birlikte eş güdüm içinde çalışarak İl Müdürlüğünce verilen görevleri yapmak,

Görevli olduğu İl Müdürlüğünün yıllık çalışma programlarının hazırlanması ve uygulanmasına katkıda bulunmak,

Kuruluşlarda uygulanacak psiko-sosyal gelişim ve eğitim programlarının hazırlanmasına katkıda bulunmak, rehberlik etmektir.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İl Müdürlüklerinde oluşturulan şube örnekleri şu şekilde sıralanabilir:

Koruyucu, önleyici ve aile yanında destek hizmetleri şubesi 

Çocuk bakım hizmetleri şubesi

Kadın hizmetleri şubesi

Aile yanında ekonomik destek ve özel çocuk bakım merkezleri şubesi

Engelli ve yaşlı bakım hizmetleri şubesi

Aile ve toplum hizmetleri şubesi

Engelli evde bakım hizmetleri şubesi

Protokol/erişebilirlik/gençlik ve spor hizmetleri şubesi

Basın ve halkla ilişkiler şubesi

Eğitim ve yayın şubesi

Personel atama ve özlük işlemleri şubesi

Mali işler şubesi

İdari işler şubesi

Strateji geliştirme şubesi

Personel disiplin ve soruşturma şubesi.

Kamu yönetimi sistemini oluşturan temel anayasal ilkelerden biri olan yasal yönetim ilkesi kanuni idare olarak da tanımlanabilir.

Topluma sunulacak bazı kamu hizmetlerinin merkezi yönetim içinde yer almayan ve devlet tüzel kişiliği dışında kamu tüzel kişiliği olan kuruşlar tarafından yürütülmesini ifade eden yerinden yönetim ilkesi ademi merkeziyet olarak da adlandırılmaktadır.

Merkezden yönetim, kamu hizmetlerinin merkezde toplanması ve bu hizmetlerin merkez ve merkez hiyerarşisi içinde yer alan kuruluşlarca yürütülmesi anlamına gelmektedir.  Yetki genişliği ilkesi ise, katı bir merkeziyetçiliğin ortaya çıkardığı sakıncaları gidermek, özellikle taşranın merkezle olan yazışmalarını azaltarak hizmetlerin taşrada gecikmeden yürütülmesini sağlamak için geliştirilmiş bir yöntemdir. Yetki genişliği ilkesi merkezden yönetim ilkesinin yumuşatılmış halidir.

Hukukta (a) gerçek kişi ve (b) tüzel kişi olmak üzere iki tür kişi vardır. Gerçek kişiler insanlardır. Tüzel kişiler ise belirli bir amacı gerçekleştirmek üzere bir araya gelmiş insanların oluşturdukları topluluklardır. Tüzel kişiler de (a) özel hukuk tüzel kişiler ve (b) kamu hukuku tüzel kişiler olmak üzere ikiye ayılır. Dernek, sendika ve şirketler özel hukuka tabi tüzel kişilerdir.

Kamu tüzel kişileri kamu yararı amacıyla kurulurlar, faaliyet konuları kamu hizmetidir ve bu nedenle kamu gücünden yararlanırlar. Kamu tüzel kişileri özel hukuk tüzel kişilerine oranla daha üstün yetki ve ayrıcalıklara sahiptirler.

Türk kamu yönetimi örgütü (a) merkezi yönetim ve (b) yerinden yönetim kuruluşları olmak üzere ikiye ayrılır. Merkezi yönetim; merkez örgütü ve taşra örgütünden oluşmaktadır. İl yönetimi, ilçe yönetimi, bucak yönetimi ve bölgesel yönetim taşra örgütünün altına olan yönetimlerdir. İl özel yönetimi ise yerinden yönetim kuruluşlarından biri olan yerel yönetim kuruluşlarından biridir.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (a) ana hizmet birimleri, (b) danışma ve denetim birimleri ve (c) yardımcı hizmet birimleri olmak üzere üç birimden oluşmakta ve her birim alt birimlerden oluşmaktadır. Doğru seçenek B’dir. Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği, İç Denetim Birimi Başkanlığı, Hukuk Müşavirliği ve Strateji Geliştirme Başkanlığı danışma ve denetim birimleri altında yer alan hizmet birimleridir. Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı ise yardımcı hizmetler birimi altında yer alan hizmet birimlerinden biridir.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ana hizmet birimleri; Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü, Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü, Şehit Yakınları ve Gaziler Dairesi Başkanlığı ve Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğüdür. Özel Kalem Müdürlüğü ise yardımcı hizmetler birimi altında yer alan hizmet birimlerinden biridir.

Hayır Hizmetleri Daire Başkanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü altında ana hizmet birimlerinden biridir. Vakıflar Genel Müdürlüğünün görevleri arasında sosyal hizmetler ve yardımların önemli bir yeri vardır. Hayır Hizmetleri Daire Başkanlığı bu amaçla Müdürlüğün ana hizmet birimlerinden biri olarak kurulmuştur.