SOSYAL HİZMET UYGULAMASI II

Kirst-Ashman ve Hull’a göre sosyal hizmet uygulamasının beş amacı bulunmaktadır (Akt, Doğan ve Duyan, 2015; 106-107):

• Müdahale sürecinde bireyin kendisini tanıması,

• İnsanların iyilik durumlarını güçlendirmek ve insanlara etkide bulunan çevresel koşulların ortadan kaldırılmasına yönelik çalışma yapmak için bilgi, değer ve etik ile uygulama becerilerini süpervizyon altında gerçekleştirerek uygulama deneyimi kazanmak,

• Uygulama yapılan kurumun ve sosyal hizmet mesleğinin dili ile uyumlu şekilde yazılı ve sözlü mesleki iletişimi kullanmak,

• Öğrenmeyi güçlendirmek amacıyla mesleki süpervizyon kullanmak ve

• Etik kurallar çerçevesinde kurum politikasını etkili bir şekilde değerlendirmektir.

Öğrenme yetkinliği:
- Sosyal hizmet alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir.

- Öğrenme hedeflerini belirler ve öğrenmeyi öğrendiğini gösterir.

- Öğrenme kaynaklarını belirler, kaynaklara etkin/hızlı erişir.

- Yaşam boyu öğrenmeyi benimsediğini gösterir, gelişime açıktır ve bu davranışı devam ettirir.

- Bilgiye ulaşma yollarına karar verir ve uygular.

Danışman sosyal çalışmacının sosyal hizmet uygulamasının başladığı ilk hafta yerine getirmesi gereken ilk etkinlik, öğrenci tarafından usulüne uygun olarak doldurulan Öğrenci Sosyal Hizmet Uygulaması II Başlama Formu’nu onaylamadır Bu onayın ardından danışman sosyal çalışmacı, uygulama kuruluşu koordinatörü tarafından danışmanlığına atandığı sosyal çalışmacı adayı ya da adaylarını uygulama yapacakları sosyal hizmet kuruluşunun faaliyetleri hakkında bilgilendirir ve orada çalışan personel ve ilgili kişilerle tanıştırır.

Sosyal çalışmacı adaylarının sosyal hizmet kuruluşlarında haftalık olarak hazırladıkları sosyal hizmet uygulaması raporları; Kuruluş Tanıtma Raporu I ve II, Sorun Alanı İnceleme ve Değerlendirme Raporu I ve II, Bireysel Görüşme Raporu I ve II, Grup Çalışması Raporu I ve II, Müdahale Planı Raporu I ve II’dir. Danışman sosyal çalışmacının bu raporları incelemek ve değerlendirmek en önemli görevleri arasında yer alır.

Sorun Alanı İnceleme ve Değerlendirme Raporu I, öğrenci ya da Sosyal Çalışmacı Adayı tarafından doldurulan, öğrencinin kimlik bilgileri ile sosyal hizmet uygulaması yapılacak kuruluş bilgilerinin yer aldığı öğrencinin uygulamaya başladığı sorun alanına ilişkin tanımları, mevzuatı ve kurumsal yapıyı bütüncül bir bakışla analiz ettiği rapordur. Danışman Sosyal Çalışmacı, Sosyal Çalışmacı Adayı tarafından sosyal hizmet uygulamasının 4. haftasında hazırlanan bu raporu hem şekil ve hem de içerik bakımından inceleyip değerlendirir.

Bireysel Görüşme Raporu I, öğrenci ya da Sosyal Çalışmacı Adayı tarafından doldurulan, sosyal hizmet uygulaması yapılacak kuruluş bilgileri ile birlikte başvuru sahibinin kişisel bilgilerinin yer aldığı, görüşmenin tarihi, süresi ve sırasının belirtildiği, görüşme öncesi hakkında önbilginin alındığı ve görüşmenin amacının belirtildiği rapordur. Danışman Sosyal Çalışmacı, Sosyal Çalışmacı Adayı tarafından sosyal hizmet uygulamasının 7. haftasında hazırlanan bu raporu hem şekil ve hem de içerik bakımından inceleyip değerlendirir.

Bireysel Görüşme Raporu I, öğrenci ya da Sosyal Çalışmacı Adayı tarafından doldurulan, sosyal hizmet uygulaması yapılacak kuruluş bilgileri ile birlikte başvuru sahibinin kişisel bilgilerinin yer aldığı, görüşmenin tarihi, süresi ve sırasının belirtildiği, görüşme öncesi hakkında önbilginin alındığı ve görüşmenin amacının belirtildiği rapordur. Danışman Sosyal Çalışmacı, Sosyal Çalışmacı Adayı tarafından sosyal hizmet uygulamasının 7. haftasında hazırlanan bu raporu hem şekil ve hem de içerik bakımından inceleyip değerlendirir. Bireysel Görüşme Raporu I’in de Danışman Sosyal Çalışmacı tarafından değerlendirilmesi ve Sosyal Çalışmacı Adayına dönüt verilmesindeki usul ve esaslar, Kuruluş Tanıtma Raporu I ve II, Sorun Alanı İnce- leme ve Değerlendirme Raporu I ve II’deki gibidir.

Sosyal çalışmacı adayının mesleki tavır ve bireysel özelliklerinin sosyal çalışma mesleğine uygunluğunu ölçen her bir ifadeye verilebilecek azami puan 10’dur. Bu durumda ölçek ifadelerinin tamamından alınabilecek azami puan ise 100’dür. Danışman sosyal çalışmacı öğrencinin hazırladığı tüm form ve raporları Öğrenci Sosyal Hizmet Uygulaması Değerlendirme Formunu (Kuruluş Danışmanı İçin) kullanarak değerlendirir ve puanlar.

Sosyal Hizmet Uygulaması II dersi teorik ve aynı zamanda uygulama boyutu olan bir ders olduğu için dersin başarı notu aşağıda belirtildiği gibi hesaplanır:

Öğrencinin ara sınav notu;

Test sınavından aldığı puanın %40’ı ile

Ara sınavına kadar hazırladığı Sosyal Hizmet Uygulaması raporlarından aldığı puanların ortalamasının %60’ı

Öğrencinin dönem sonu sınav notu;

Ara sınav tarihinden dönem sonuna kadar hazırladığı Sosyal Hizmet Uygulaması raporlarından aldığı puanların ortalaması,

• Öğrencinin ders başarı notu;

Arasınav notunun %30’u ile

Dönemsonu sınav notunun %70’i esas alınarak hesaplanır.

Öğrenci Sosyal Hizmet Uygulaması Değerlendirme Formunun (Danışman Öğretim Elemanı İçin) ilk kısmında öğrenci bilgileri, uygulama yeri ya da kuruluş bilgileri, ikinci kısmında mesleki yeterlilikler yer almaktadır.

Danışman öğretim elemanının öğrencinin mesleki yeterlilikler bakımından sosyal çalışma mesleğine uygunluğunu ölçen her bir ifadeye verebileceği azami puan 20’dir. Bu durumda öğrencinin ölçek ifadelerinin tamamından alabileceği azami puan ise 100’dür.

Kirst-Ashman ve Hull’a göre sosyal hizmet uygulamasının beş amacı bulunmaktadır.

Kirst-Ashman ve Hull’a göre sosyal hizmet uygulamasının beş amacı bulunmaktadır (Akt, Doğan ve Duyan, 2015: 106-107): • Müdahale sürecinde bireyin kendisini tanıması, • İnsanların iyilik durumlarını güçlendirmek ve insanlara etkide bulunan çevresel koşulların ortadan kaldırılmasına yönelik çalışma yapmak için bilgi, değer ve etik ile uygulama becerilerini süpervizyon altında gerçekleştirerek uygulama deneyimi kazanmak, • Uygulama yapılan kurumun ve sosyal hizmet mesleğinin dili ile uyumlu şekilde yazılı ve sözlü mesleki iletişimi kullanmak, • Öğrenmeyi güçlendirmek amacıyla mesleki süpervizyon kullanmak ve • Etik kurallar çerçevesinde kurum politikasını etkili bir şekilde değerlendirmektir.

Sosyal hizmet eğitimi tamamlandığında, sosyal çalışmacı adaylarından, sosyal hizmet eğitiminde uygulamaların önemi ve uygulama ile ilgili olarak sahip olunması gereken rol ve işlevleri iyi bir şekilde kavramaları; uygulama yapılan kuruluşun işleyiş ve düzeni, hedef kitlesi, içinde yer aldığı toplumun yapısı ve özellikleri hakkında yeterli bilgi edinmeleri, uygulama yapılan kuruluşun diğer kuruluşlarla olan ilişkilerini öğrenmeleri beklenmekte (Acar vd., 2016: 1-3) ve bu bağlamda şu yetkinlikleri kazanmaları öngörülmektedir (YÖK, 2011: 5):

Bağımsız çalışabilme ve sorumluluk alabilme yetkinliği

Öğrenme yetkinliği

İletişim ve sosyal yetkinlik

Alana özgü yetkinlik

• Alana özgü yetkinlik:

- Sosyal hizmetler alanı ile ilgili verileri toplar, yorumlar, uygular ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında ilgili disiplinlerden kişilerle işbirliği yapar ve toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket eder.

- Kalite yönetimi ve süreçlerine uygun davranır ve bu süreçlere katılır.

- Birey olarak görev, hak ve sorumlulukları ile ilgili yasa, yönetmelik, mevzuata ve mesleki etik kurallarına uygun davranır.

- Profesyonel kimliği ile meslektaşlarına rol model ve topluma örnek olur.

- İnsan ve sosyal çevresi arasındaki ilişkisini anlamaya yetkindir.

- Mezuniyet sonrası kurum içi, yerel, ulusal ve uluslararası eğitimlere katılır.

- Etik ilkelerin ve etik kurulların eğitim, uygulama ve araştırma alanlarında birey ve toplum için önemini açıklar.

Danışman sosyal çalışmacının Sosyal Hizmet Uygulaması II Dersi kapsamında yerine getirmesi gereken görev ve sorumluluklarının başında, uygulama sürecinin başında uygulama kuruluşu koordinatörünce danışmanlığına atandıkları sosyal çalışmacı adaylarının hazırladıkları Öğrenci Sosyal Hizmet Uygulaması II Başlama Formu’nu onaylamak gelir.

Danışman sosyal çalışmacının Sosyal Hizmet Uygulaması II Dersi kapsamında 14 hafta ve haftada 8 saat olmak üzere haftanın işgünlerinde, çalışma saatleri içerisinde gerçekleştirilecek olan sosyal hizmet uygulamasındaki görev ve sorumluluklarından belli başlılarını şu şekilde sınıflandırarak açıklamak mümkündür:

Sosyal çalışmacı adaylarının sosyal hizmet kuruluşlarında haftalık olarak hazırladıkları sosyal hizmet uygulaması raporları; Kuruluş Tanıtma Raporu I ve II, Sorun Alanı İnceleme ve Değerlendirme Raporu I ve II, Bireysel Görüşme Raporu I ve II, Grup Çalışması Raporu I ve II, Müdahale Planı Raporu I ve II’dir.

Kuruluş Tanıtma Raporu I’i İnceleme ve Değerlendirme: Kuruluş Tanıtma Raporu I öğrencinin ya da Sosyal Çalışmacı Adayının sosyal hizmet uygulaması yaptığı kuruluşu tarihsel gelişimi, amacı ve sosyal hizmetlerle ilişkisi gibi farklı boyutları ile tanıtan rapordur.

Bireysel Görüşme Raporu I’i İnceleme ve Değerlendirme: Bireysel Görüşme Raporu I, öğrenci ya da Sosyal Çalışmacı Adayı tarafından doldurulan, sosyal hizmet uygulaması yapılacak kuruluş bilgileri ile birlikte başvuru sahibinin kişisel bilgilerinin yer aldığı, görüşmenin tarihi, süresi ve sırasının belirtildiği, görüşme öncesi hakkında önbilginin alındığı ve görüşmenin amacının belirtildiği rapordur.

Müdahale Planı Raporu II’yi İnceleme ve Değerlendirme: Müdahale Planı Raporu II Öğrenci ya da Sosyal Çalışmacı Adayı tarafından doldurulan, öğrencinin kimlik bilgileri ile sosyal hizmet uygulaması yapılacak kuruluş bilgilerinin yer aldığı, mikro, genelci yaklaşımın “çevresi içinde birey” kavramını gözeterek hazırlanan rapordur.