SOSYAL HİZMET UYGULAMASI I

Gruplarla yürütülecek sosyal hizmet önceleri sosyal grup çalışması olarak adlandırılıyordu. Zamanla bu ifade gruplarla sosyal hizmet olarak dönüştü. Günümüzde gruplarla sosyal hizmet mezzo sosyal hizmet olarak da anılmaktadır. Bu uygulamanın kapsamında küçük gruplarla ve organizasyonlarla yapılan sosyal hizmet uygulamaları yer almaktadır. Örneğin, kendine yardım grupları, öğrenci toplulukları, dernekler, hastane, cezaevi, okul vb. Gruplarla sosyal hizmet, uygulama alanlarında, sosyal hizmetin işlevlerini yerine getirmede kullanılan yöntemlerden birisi olarak gelişip bugünkü anlamını kazanmıştır.

Bu bakımdan gruplarla sosyal hizmet yukarıdaki seçeneklerden en fazla sosyal hizmet yöntemleri başlığıyla ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

Batı’da Sanayi Devrimi’yle birlikte meydana gelen göç ve kentleşme olgusu, yoğun işsizlik ve yoksulluk sorunlarına neden olmuştur. İşsizlik ve yoksulluğun yol açtığı “sefalet” görüntüleri, toplumdaki yardım duygusunu harekete geçirmiştir. Bununla birlikte, yoksulluğu bireyin bir kusuru olarak gören genel toplumsal anlayışın bir sonucu olarak bu dönemde daha çok “gönüllü yardım” çabaları ile yetinilmiş ve sorun daha çok birey temelinde ele alınmıştır. Ancak uygulamadan elde edilen deneyimlerin sonucunda sorunların salt birey temelinde ele alınmasının yetersizliği anlaşılınca, kimi sorunların çözümü için yeni yasal düzenlemeler yapmak, var olan yasalarda değişiklikler yapmak, bireyin, ailenin içinde yaşadığı sosyal çevreyi değiştirmek gibi yeni yaklaşımlar geliştirilmiştir. Bu bakımdan yukarıdaki sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Türk Dil Kurumunca çıkarılan Güncel Türkçe Sözlük’te yöntem, “bir amaca erişmek için izlenen, tutulan yol” olarak tanımlanmaktadır. Sosyal hizmet uzmanlarının, mesleki rol ve işlevlerini yerine getirmede kullandıkları yöntem ve teknikler sürekli değişmekte ve gelişmektedir. Yapılan bu açıklamalar doğrultusunda yukarıdaki sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

Sosyal hizmet yöntemleri bireylerle sosyal hizmet (mikro sosyal hizmet), gruplarla sosyal hizmet (mezzo sosyal hizmet), toplumla sosyal hizmet (makro sosyal hizmet) ve sosyal hizmet araştırması olarak dört başlık altında incelenmektedir. Bu bakımdan yukarıdaki sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir.

Zastrow, günümüzde sosyal hizmet kurumlarının çoğunun, yapısına ve niteliğine göre çeşitli grup çalışması deneyimleri sunduğundan söz etmektedir. Sosyal hizmette grup çalışması örnekleri şu şekilde özetlenebilir:
• Sosyal söyleşi grupları
• Uğraşı grupları
• Uğraşı-beceri grupları
• Eğitim grupları
• Görev grupları
• Problem çözme ve karar alma grupları
• Kendi kendine yardım grupları
• Sosyalleşme grupları
• Terapi grupları
• Duyarlılık grupları

Yukarıdaki seçenekler incelendiğinde baskı grupları, sosyal hizmette grup çalışması örnekleri kapsamına girmediğinden bu sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.

Sosyal politika genel anlamda sanayileşme, kentleşme, demografik hareketlilik ve piyasa ilişkilerinin yarattığı olumsuz sonuçların giderilmesi amacıyla alınan önlemler olarak tanımlanmaktadır. Bu bakımdan yukarıdaki sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Ön değerlendirme, belirli bir ortamda sosyal sorun ve gereksinimlerin belirlenmesi, özelliklerinin, neden-sonuç bağlantılarının ortaya çıkarılması, çözüm/ müdahale için önceliklerin belirlenmesi amacıyla yapılan değerlendirmelerdir. bu bakımdan Yukarıdaki sorunun doğru cevabı B seçeneğidir.

Sosyal hizmet müdahale süreci göz önünde bulundurulduğunda, araştırma bilgisinin bu aşamaların tümünde etkili bir biçimde kullanılmasının olanaklı ve hatta gerekli olduğu anlaşılacaktır. Ne var ki sorun ve gereksinim değerlendirme amacıyla yapılan inceleme ve uygulamanın değerlendirilmesi ve izlenmesi süreçlerinde araştırma yöntem bilgisinin daha yoğun olarak kullanılabileceği açıktır. Bir inceleme/değerlendirme süreci en azından dört ögeyi içermelidir: bu ögeler: Tanımlama, açıklama, belirleme ve değerlendirmeden oluşmaktadır. 

Yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, kontrol inceleme / değerlendirme sürecinin bir ögesi olmadığından bu sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.

İnsanlar ihtiyaçlarını genelde içinde bulundukları olağan koşullarda ve kendi çabaları ile karşılarlar. Bunun gibi karşılaştıkları sorunları da kendi olanakları, bilgi, beceri ve yetenekleri ile çözmek isterler. Ancak kimi zaman bunların olanaklı olmadığını biliriz. İşsiz kaldığımız bir zaman yeniden iş bulmakta zorlanabilir, hastalanabilir, ruh sağlığımızı yitirebiliriz. Aile içinde yaşadığımız bir çatışmayı çözmekte zorlanabilir, yaşadığımız bir krizin üstesinden gelemeyebiliriz. Sosyal hizmet müdahalesi odağına çoğu zaman aileyi koyar. Bir sistem olarak aile içerisinde yaşayan bireyler karşılıklı olarak birbirlerine bağlıdırlar. Bir kişinin yaşadığı sorunlar kaçınılmaz olarak tüm aile sistemini etkiler. Örneğin, okula devamsız bir çocuğun varlığı, aile içinde karşılanmayan ihtiyaçların ve yaşanmakta olan başka sorunların varlığını düşündürür. Olgu bir çocuğun salt okul devamsızlığı olarak
görülemez. Nasıl sorun tek başına bir bireyle başlayıp onunla bitmiyorsa çözümünde de tüm ailenin ve hatta başka sistemlerin içine dâhil olmasını gerektiren yönleri söz konusudur.

Yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, sosyal hizmet müdahalesinin odağın yukarıda belirtilen toplumsal kurumlardan ne fazla aile kurumu yer aldığından bu sorunun doğru cevabı E seçeneğidir.

Günümüz koşullarında, insanların karşılaştıkları psikososyal sorunların, onların sosyal işlevselliğini engelleyen önemli sonuçlar doğurduğu tereddütsüz anlaşılmış durumdadır. Odağında insan olan sosyal hizmet; var olan bilgi ve deneyim birikimiyle insan ihtiyaçlarının karşılanmasında, sorunların çözümünde önemli roller üstlenebilmektedir. Sosyal hizmetin bilgi temelinde yer alan kuram ve yaklaşımlar, rol ve işlevlerini yerine getirmek amacıyla geliştirdiği yöntemler, teknikler, bunlara dair beceri ve değerler dinamik bir yapıda olup sürekli gelişim hâlindedir. Sosyal hizmetin amacı, sosyal değişimi, kalkınmayı ve uyumu sağlamak; insanları güçlendirmek ve özgürleştirmek; yaşamın zorluklarını yenmek ve refahı arttırmaktır.

Günümüzde gruplarla sosyal hizmet mezzo sosyal hizmet (mezzo social work) olarak da anılmaktadır. Kapsamında küçük gruplarla ve organizasyonlarla yapılan sosyal hizmet uygulamaları yer almaktadır.

Günümüzde birey ve aile odaklı sosyal hizmet uygulamaları mikro sosyal hizmet (micro social work) olarak da adlandırılmaktadır. Sosyal hizmetin geliştirdiği ilk yöntemdir.

Mikro düzey sosyal hizmet müdahalesinde, sorunun birey ve ailesi (çevresi) üzerinde yarattığı etkilerin giderilmesi önem taşır. Bu açıdan terapatik yaklaşımlar söz konusu olabileceği gibi, bireyi ekonomik bağımlılıktan kurtaracak sosyal yardım (ayni, nakdi) hizmetleri de geliştirilebilir. Uygulama kapsamında davranış değişikliği yaratma, motivasyon kazandırma, bilgilendirme, bilinç ve farkındalık ya- ratma gibi noktalar önem taşır.

Sosyal hizmetin amacı, bireyin sosyal işlevselliğinin korunması ve geliştirilmesidir. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Sosyal hizmetin özünde yer alan değerler ve kavramlar; sosyal adalet, insan hakları, kolektif sorumluluk ve farklılıklara saygıdır. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.

Bireyle çalışan bir sosyal çalışmacı bu yöntem için gerekli olan bilgi ve beceriler ile donanmış olduğu için ihtiyacımız olan desteği bize sunacaktır. Danışmanlık ve rehberlik verecek, haklarımızın savunulmasında destek olacak, bilgi verecek, kaynak bulacak, arabulucu olacaktır. İş bulmak, bunlardan biri olmadığı için doğru cevap B'dir.

Mikro düzey sosyal hizmet müdahalesinde, sorunun birey ve ailesi (çevresi) üzerinde yarattığı etkilerin giderilmesi önem taşır. Bu açıdan terapatik yaklaşımlar söz konusu olabileceği gibi, bireyi ekonomik bağımlılıktan kurtaracak sosyal yardım (ayni, nakdi) hizmetleri de geliştirilebilir. Ayrıca bireyin sahip olduğu toplumsal olanakları ve kaynakları araştırmak ve bunlardan yararlanmak yönünde çalışmalar yapılır. Bu çalışmalar, sosyal hizmet uzmanlarının görev aldığı kuruluşlarda (toplum merkezleri, aile hizmet merkezleri, gençlik merkezleri, sosyal yardım kuruluşları) yürütülür. Doğru cevap E'dir.

Sosyal grupların üyeleri arasında ortak amaçlar, çıkarlar ve bunları gerçekleştirme yönünde çabaları söz konusudur ve her üye grubun varlığını ve simgelerini bilinçli olarak ayırt edebilir ve grubun göreli bir sürekliliği vardır. Doğru cevap D'dir.

Gruplarla sosyal hizmetin amacı gerek bireyde gerekse sosyal çevrede arzulanan değişmeleri yaratmak, bireysel sorunların grup deneyimi içinde çözümünü sağlamaktır. Amaç, bireyde ve çevrede değişme yaratmaktır. Sorunların çözümü de değişme yaratarak sağlanacaktır. Grup çalışması, grup içinde bireylerin değişmesini sağlamak ya da grup yoluyla çevrelerinde değişme yaratmak gibi amaçlara yönelmelidir. Madde III mikro düzey sosyal hizmet müdahalesi kapsamında olduğundan, doğru cevap C'dir.

Zastrow günümüzde sosyal hizmet kurumlarının çoğunun, yapısına ve niteliğine göre çeşitli grup çalışması deneyimleri sunduğundan söz etmektedir. Sosyal hizmette grup çalışması örnekleri bu çalışmada şöyle verilmiştir:

Madde I, II ve IV bu listede yer aldığı için doğru cevap D'dir.