SOSYAL HİZMET UYGULAMASI I

Sosyal hizmetin amacı, sosyal değişimi, kalkınmayı ve uyumu sağlamak; insanları güçlendirmek ve özgürleştirmek; yaşamın zorluklarını yenmek ve refahı arttırmaktır. Bunlar arasında B seçeneğinde verilen "bireylerin birbirine benzemesini sağlamak" yer almamaktadır.

Sosyal adalet, insan hakları, kolektif sorumluluk ve farklılıklara saygı, sosyal hizmetin özünde yer alan değerler ve kavramlardır. Bunlar arasında D seçeneğinde verilen "kişisel sorumluluk" yer almamaktadır.

Yalnız bir meslek değil aynı zamanda akademik bir disiplin olan sosyal hizmetin bilgi temelinde, sosyal hizmet kuramları, sosyal bilimler, beşerî bilimler ve yerel bilgi yer almaktadır. Bunlar arasında E seçeneğinde verilen "felsefe bilgisi" yer almamaktadır.

Günümüzde birey ve aile odaklı sosyal hizmet uygulamaları mikro sosyal hizmet (micro social work) olarak da adlandırılmaktadır. Sosyal hizmetin geliştirdiği ilk yöntemdir, bireylerle sosyal hizmet.

Bireyin sahip olduğu toplumsal olanakları ve kaynakları araştırmak ve bunlardan yararlanmak yönünde çalışmalar yapılır. Bu çalışmalar, sosyal hizmet uzmanlarının görev aldığı kuruluşlarda (toplum merkezleri, aile hizmet merkezleri, gençlik merkezleri, sosyal yardım kuruluşları) yürütülür. Bu kuruluşlarda geliştirilecek tedavi yaklaşımı içinde, özellikle bireyin davranışları üzerinde durulur.

Sosyal hizmet müdahalesi odağına çoğu zaman aileyi koyar. Bir sistem olarak aile içerisinde yaşayan bireyler karşılıklı olarak birbirlerine bağlıdırlar. Bir kişinin yaşadığı sorunlar kaçınılmaz olarak tüm aile sistemini etkiler.

Günümüzde gruplarla sosyal hizmet mezzo sosyal hizmet (mezzo social work) olarak da anılmaktadır. Kapsamında küçük gruplarla ve organizasyonlarla yapılan sosyal hizmet uygulamaları yer almaktadır. Örneğin, kendine yardım grupları, öğrenci toplulukları, dernekler, hastane, cezaevi, okul vb.

Zastrow günümüzde sosyal hizmet kurumlarının çoğunun, yapısına ve niteliğine göre çeşitli grup çalışması deneyimleri sunduğundan söz etmektedir. Sosyal hizmette grup çalışması örnekleri bu çalışmada şöyle verilmiştir:
• Sosyal söyleşi grupları
• Uğraşı grupları
• Uğraşı-beceri grupları
• Eğitim grupları
• Görev grupları
• Problem çözme ve karar alma grupları
• Kendi kendine yardım grupları
• Sosyalleşme grupları
• Terapi grupları
• Duyarlılık grupları

Doğru yanıt B seçeneğinde yer alan "problem çözme ve karar alma grupları"dır.

Günümüzde makro sosyal hizmet olarak adlandırılan yöntemin içeriğinde belirli bir coğrafi sınır içinde yaşayan yerel topluluklar (kentler, semtler, mahalleler, köyler vb.), belirli nitelikleri üzerinden tanımlanabilen (göçmenler, işsizler, engelli bireyler vb.) işlevsel topluluklar yer almaktadır.

Sosyal hizmet araştırması dört odakta gerçekleştirilir. Bunlardan ilki, bireysel olarak müracaatçının davranışını, ilişkide olduğu diğerleriyle (aile ve küçük gruplar gibi) etkileşimlerini odak alır. İkinci olarak, müracaatçılara nasıl hizmet verileceği, özel olarak hangi hizmetlere yer vermek gerektiği, hizmet amaçlarına nasıl ulaşılacağı konuları üzerinde durulur. Üçüncü kategoride sosyal çalışmacının tutumları eğitimsel arka planı, sosyal hizmet mesleğine girmedeki temel eğilimleri yer alır. Dördüncü olarak araştırmaların odağında “örgütlenmeler, topluluk/toplum ve sosyal politika”lar yer alır. Bu kategorideki araştırmalar daha büyük sosyal çevrenin ve bu çevrenin, müracaatçının davranış ve koşulları üzerindeki etkisini de içerir.

Sosyal hizmetin amacı, sosyal değişimi, kalkınmayı ve uyumu sağlamak; insanları güçlendirmek ve özgürleştirmek; yaşamın zorluklarını yenmek ve refahı arttırmaktır. Sosyal hizmet bu amacına ulaşmak için insanları ve yapıları bir araya getirir. Doğru yanıt C'dir.

Sosyal adalet, insan hakları, kolektif sorumluluk ve farklılıklara saygı, sosyal hizmetin özünde yer alan değerler ve kavramlardır. Müracaatçılarının kendi kaderini belirleme hakkına saygı duymak etik bir sorumluluktur. Doğru yanıt D'dir.

Birey ve aile odaklı sosyal hizmet uygulamaları mikro sosyal hizmet olarak adlandırılır. Bireyle çalışan bir sosyal çalışmacı bu yöntem için gerekli olan
bilgi ve beceriler ile donanmış olduğu için ihtiyacımız olan desteği bize sunacaktır. Danışmanlık ve rehberlik verecek, haklarımızın savunulmasında destek olacak, bilgi verecek, kaynak bulacak, arabulucu olacaktır. Bireylerle sosyal hizmet uygulamasıyla ele alınan sorunlar çok çeşitli ve hiç beklenmedik türden olabileceği gibi bu türden bir
müdahale için ihtiyaç duyulan bilgi ve beceriler de özel niteliklidir. Mikro düzey sosyal hizmet müdahalesinde, sorunun birey ve ailesi (çevresi) üzerinde yarattığı etkilerin
giderilmesi önem taşır. Bu açıdan terapatik yaklaşımlar söz konusu olabileceği gibi, bireyi ekonomik bağımlılıktan kurtaracak sosyal yardım (ayni, nakdi) hizmetleri de geliştirilebilir. Ayrıca bireyin sahip olduğu toplumsal olanakları ve kaynakları araştırmak ve bunlardan yararlanmak yönünde çalışmalar yapılır. Bu çalışmalar, sosyal hizmet uzmanlarının görev aldığı kuruluşlarda (toplum merkezleri, aile hizmet merkezleri, gençlik merkezleri, sosyal yardım kuruluşları) yürütülür. Doğru yanıt A'dır.

Toplumsal refah artışı gibi genel hedefleri gözmek, sosyal politikanın ve dolayısıyla toplumla sosyal hizmetin özelliklerinden biridir. Doğru yanıt E'dir.

Düzenli olarak bir araya gelerek biribirlerine destek olan Adsız Alkoliklerin amacı kendilerinin ve diğerlerinin ayık kalmasına yardımcı olmaktır. Adsız Alkolikler grubu bu özellikleriyle kendi kendine yardım grubudur. Doğru yanıt C'dir.

Mesleğin sosyal politikaya ilişkin işlevleri, makro düzeyde daha belirgindir. Burada mesleki müdahalenin odağı, soruna neden olan etmenlerin ortadan kaldırılması, toplumun sosyo-ekonomik koşullarının iyileştirilmesi, gerektiğinde toplumsal tutum ve davranışların değiştirilmesi, toplumda duyarlılık geliştirme ve bilinçlendirme vb. türdeki çalışmalarla ilgilidir. Büyük boy örgütler/kurumlarla çalışma, savunuculuk etkinlikleri, sosyal eylemler, sosyal politika çalışmaları, lobicilik çalışmaları, ulusal ve uluslararası ölçekte yapılanmış kurumlarla çalışmalar da makro sosyal hizmetin kapsamında yer almaktadır. Doğru yanıt B'dir.

Sosyal hizmet araştırması dört odakta gerçekleştirilir. Bunlardan ilki, bireysel
olarak müracaatçının davranışını, ilişkide olduğu diğerleriyle (aile ve küçük gruplar
gibi) etkileşimlerini odak alır. İkinci olarak, müracaatçılara nasıl hizmet verileceği,
özel olarak hangi hizmetlere yer vermek gerektiği, hizmet amaçlarına nasıl ulaşılacağı konuları üzerinde durulur. Üçüncü kategoride sosyal hizmet uzmanının tutumları
eğitimsel arka planı, sosyal hizmet mesleğine girmedeki temel eğilimleri yer alır.
Dördüncü olarak araştırmaların odağında “örgütlenmeler, topluluk/toplum ve sosyal
politika”lar yer alır. Bu kategorideki araştırmalar daha büyük sosyal çevrenin ve bu
çevrenin, müracaatçının davranış ve koşulları üzerindeki etkisini de içerir. Sosyal hizmet uzmanı müracaatçılara sunduğu hizmetin etkililiğini değerlendirmek üzere deneysel bir araştırma yapmıştır. Doğru yanıt B'dir.

Sosyal hizmet uygulamasında müdahaleye temel oluşturmak için, gereksinim ve sorun inceleme/değerlendirme araştırmaları (Ön değerlendirme=assesment) yapılır. Ön değerlendirme, belirli bir ortamda sosyal sorun ve gereksinimlerin belirlenmesi, özelliklerinin, neden-sonuç bağlantılarının ortaya çıkarılması, çözüm/müdahale için önceliklerin belirlenmesi amacıyla yapılan değerlendirmelerdir. Sorun ve gereksinim değerlendirme (assessment) oldukça geniş tutularak yapılması gereken bir etkinliktir. Doğru yanıt D'dir.

İnceleme ve değerlendirmenin öğeleri;

Doğru yanıt C'dir.

Sosyal hizmet yöntemleri bireylerle sosyal hizmet (mikro sosyal hizmet), gruplarla sosyal hizmet (mezzo sosyal hizmet), toplumla sosyal hizmet (makro sosyal hizmet) ve sosyal hizmet araştırması olarak dört başlık altında incelenebilir. Savunuculuk ise müdahaleleri gerçekleştirirken kullanılan bir tekniktir. Doğru yanıt B'dir.