SOSYAL HİZMET UYGULAMASI I

Sorun Çözme Yaklaşımı Yaklaşımın öncüsü olan Perlman (1972)’a göre bu yaklaşımla çalışmanın başarılı olması şu koşullara bağlıdır: Sorun çözme yaklaşımında ele alınan sorun­lar süreğen nitelikte olabileceği gibi ilk kez ortaya çıkmış olması da olanaklıdır.

Güçlendirme yaklaşımı ile çalışan sosyal hizmet uzmanları kaynak danışmanı, duyarlılaştırıcı (sensitiser) ve eğitimci rollerini kullanırlar (Payne, 1991: 230). Bu roller, dezavantajlı yaşantıları nedeniyle güçsüzlüğü içselleştirmiş, negatif değerleri (negatif valuations) olan birey ve topluluklarla çalışırken sosyal hizmet
uzmanlarının işlerine yaramaktadır. Burada önemli olan nokta, güç başarısızlığı (power failure) yerine güç yokluğu (power absence) kültürünün insanları sistemi değiştirme konusunda hareketsiz bırakmasıdır.

Ekosistem yaklaşımı, sorunu sadece bireyde aramak yerine sistemlerde ve sistemlerin birbirlerine etkilerinde aramak gerektiğine vurgu yapmaktadır.

Feminst yaklaşıma göre müracaatçı ve sosyal çalışmacının ilişkisi siyasal ve sosyal eşitliğe dayanmalıdır. Müracaatçının endişeleri ya da sorunları, sosyopolitik bir kapsam içerisinde değerlendirilmelidir. Sosyal çalışmacı, kişisel deneyimlerini paylaşmak için istekli olmalıdır. Yardım sürecinde yetkilendirmeye ve güçlü bir eğitsel ögeye vurgu yapılır. Bu süreç içerisinde, cinsiyet ayrımı, basmakalıp cinsiyet rolleri, sosyal ve tarihsel faktörler ve bu faktörlerin kadınlara karşı davranışlar üzerindeki etkisi ve kadınların kendileri hakkındaki görüşleri ile ilgili konular öğretilir.

Psikososyal yaklaşım ağırlıklı olarak bireyin şimdiki zamana ait davranışları ve ilişkileri üzerine odaklanır. Geçmişte yaşanan olaylar, kişinin bugünkü yaşamını olumsuz etkilediği zaman önem kazanır.

Günlük rutin alışkanlıklarda gerileme; okul, iş yaşamı gibi alanlarda verimin azalması; zevk alınan aktivitelerden uzaklaşma; sık sık ağlama, her şeyden sıkılma, kendini bir işe verememe, genel hoşnutsuzluk; uyku alışkanlığında değişme, içki ve bağımlılık yapan maddeleri kullanma eğilimi; şakayla veya tehdit biçiminde ölümden söz etme; aile üyeleriyle, akraba ve arkadaşlarla ilişkisini kesme; kendini ifade etmede güçlük çekme; belli bir amacı olmayan, aşırı hareketler yapma; bedensel şikâyetler; gerçekle bağdaşmayan kararlar verme kriz belirtileridir.

Sosyal çalışmacı insanların kendilerini gerçekleştirmelerine ve refahına hizmet eden; insan ve toplum davranışlarıyla ilgili bilimsel bilgiyi geliştiren ve mesleki olarak kullanan; mikro, mezzo makro ölçekte yaşanan sorun ve gereksinimleri karşılamak için kaynakların geliştirilmesine yardım eden, insan hakları ve sosyal adaletin gerçekleştirilmesine çalışan profesyonel meslek elemanıdır. Doğru cevap D'dir.

Sosyal hizmet alanları (social work fields), sosyal hizmetin başlıca uygulama alanları olan sosyal hizmetler, sağlık, eğitim, adalet ve ıslah hizmetleri, sosyal güvenlik, gençlik ve serbest zaman değerlendirme ve konut gibi alanları ifade eder. Doğru cevap B'dir.

Barker (1999)’a göre sosyal hizmet uygulamasında güçlendirme; birey, grup, aile ve toplumlara, kendi bireysel, bireyler arası, sosyoekonomik ve politik güçlerini artırmaları ve kendi koşullarını geliştirmeye yönelik etkide bulunmaları için yardım etme sürecidir. Doğru cevap A'dır.

Ekip çalışması (teamwork), ortak bir amacı gerçekleştirmek için bir görevi yerine getirmek üzere farklı meslek elemanlarının birlikte ve eş güdüm içinde yürüttükleri çalışmadır. Doğru cevap D'dir.

Müracaatçı (client), kendi bünye ve/veya çevre koşullarından doğan yoksunluklarını gideremeyen, gereksinimlerini karşılayamayan, sorunlarını çözemeyen ve bu nedenle sosyal hizmet müdahalesine gereksinim duyan kişi, aile, grup, örgüt, topluluk ve toplumu anlatır. Doğru cevap E'dir.

Yardım İlişkisi: Sosyal çalışmacı ve ailenin arasındaki ilişki samimi, karşılıklı saygı, güven ve açık iletişime dayanır. Doğru cevap A'dır.

Psiko sosyal yaklaşım sorunları olan bireyi iç dünyası, psikolojik özellikleri ve yaşadığı sosyal çevrenin gerçekleri ile birlikte ele alır. Doğru cevap D'dir.

Ekosistem yaklaşımı kavramlarını biyolojinin bir alt dalı olan ekolojiden almıştır ve bu kavramlarla toplumu ve toplumsal olayları anlamaya çalışmaktadır. Kuramın kullandığı kavram veya metaforlar bireyin her zaman bir sosyal çevre içerisinde yaşadığı ve gerek bireyin gerekse de grubun eylemlerinin diğer birey ve grupları etkilediği gerçeğidir. Doğru cevap C'dir.

Perlman (1972)'a göre "Sorunun kişi / aile ile birlikte belirlenmesi" sorun çözme yaklaşımı sürecinin ilk sırasındadır (Şekil 1.10). Doğru cevap B'dir.

Zevk alınan aktivitelerden (spor, sanatsa, sosyal ve kültürel etkinlikler) uzaklaşma kriz durumunun belirtilerinden biridir (Şekil 1. 12). Doğru cevap C'dir.

Müracaatçı (client), kendi bünye ve/veya çevre koşullarından doğan yoksunluklarını gideremeyen, gereksinimlerini karşılayamayan, sorunlarını çözemeyen ve bu nedenle sosyal hizmet müdahalesine gereksinim duyan kişi, aile, grup, örgüt, topluluk ve toplumu anlatır. Doğru cevap C'dir.

Amerikan Sosyal Hizmet Eğitimi Konseyi (Council of Social Work Education=CSWE) sosyal hizmet öğrencilerine, lisans ve yüksek lisans programlarında verilmesi gereken temel bilgileri şöyle sıralamıştı:

Doğru cevap E'dir.

Güçlendirme yaklaşımı, müracaatçıların toplum içerisindeki fırsat ve kaynaklara eşit erişim ilkesine dayanmaktadır. Bütüncül bakış açısı ile zor koşullar altında yaşayan insanlara, gereksinimlerinin karşılanması ve sorunlarının çözümü adına, kendi potansiyellerinin farkına varmalarını sağlayan bir süreçtir. Doğru cevap A'dır.