SOSYAL HİZMET UYGULAMALARI

Sosyal devletin sosyal araçları: sosyal sigortalar, sosyal yardımlar ve sosyal hizmetlerdir. Doğru cevap B'dir.

Sosyal devlet, ülkesinde yaşayan bireyin ve ailenin bugün ve yarın kaygısı duymadan yaşamasını öngören, sağlayan ve bunun araçlarını yeterlice geliştiren devlettir. İnsanın bugünü ve yarını ile ilgili kaygıları olacaktır. İşsizlik, işten atılma, hastalık, sakat kalma, yalnız kalma gibi kaygıların yanı sıra, evlenme, boşanma, doğum, çocukların eğitimi, çocukların evlendirilmeleri, ölüm gibi her insanın yaşamının bir döneminde karşılaştığı ya da karşılaşacağı durumlarda ekonomik, sosyal ve psikolojik destek arayışı olabilir. Bu destekleri sosyal devlet üç boyutta sunar: Primli sistem, yani, sosyal sigortalar, karşılıksız sistem, yani, sosyal yardımlar, kurumsal sistem, yani sosyal hizmetlerdir. Doğru cevap C'dir.

Türkiye’de sosyal güvenlik sisteminin gelişimi sosyal devlet ile yakından ilişkilidir. Sosyal devlet; çalışanların çalışma koşullarına, özürlülerin yaşama koşullarına, kimsesizlerin ve yoksulların barınma ve beslenme sorunlarına, yaşlıların ve çocukların, eğitim, sağlık vb. sorunlarına müdahale eden devlet olduğuna göre, sosyal devletin sosyal araçları: sosyal sigortalar, sosyal yardımlar ve sosyal hizmetlerdir. Sosyal devlet, ülkesinde yaşayan bireyin ve ailenin bugün ve yarın kaygısı duymadan yaşamasını öngören, sağlayan ve bunun araçlarını yeterlice geliştiren devlettir. İnsanın bugünü ve yarını ile ilgili kaygıları olacaktır. İşsizlik, işten atılma, hastalık, sakat kalma, yalnız kalma gibi kaygıların yanı sıra, evlenme, boşanma, doğum, çocukların eğitimi, çocukların evlendirilmeleri, ölüm gibi her insanın yaşamının bir döneminde karşılaştığı ya da karşılaşacağı durumlarda ekonomik, sosyal ve psikolojik destek arayışı olabilir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

2006 yılında çıkarılan 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurum Kanunu ile de sosyal güvenlik sisteminin sorunlarının çözülmesi, açıklarıyla mücadele, hizmet kalitesinin artırılması amaçlanmıştır. Bu son kanunla sosyal güvenlik tek çatı altında toplanırken, sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası planlanmıştır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı: Türkiye’de sosyal refah hizmetlerini tek çatı altından
koordine etmek için 2011 tarih ve 6223 sayılı kanunla Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı kurulmuştur.
Bakanlık bünyesinde birçok daire başkanlığı bulunmaktadır. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı
çatısı altında sosyal hizmetler de daire başkanlıklarının görevleri içinde verilmektedir. Bakanlıkta hizmet
birimleri olarak:
a. Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
b. Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
c. Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.
d. Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
e. Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü.
f. Denetim Hizmetleri Başkanlığı.
g. Strateji Geliştirme Başkanlığı.
h. Şehit Yakınları ve Gaziler Dairesi Başkanlığı bulunmaktadır.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının görevleri şunlardır:
a. Sosyal hizmetler ve yardımlara ilişkin ulusal düzeyde politika ve stratejiler geliştirmek, uygulamak, uygulanmasını izlemek ve ortaya çıkan yeni hizmet modellerine göre güncelleyerek geliştirmek.
b. Sosyal ve kültürel dokudaki aşınmalara karşı aile yapısının ve değerlerinin korunarak gelecek nesillere sağlıklı biçimde aktarılmasını sağlamak üzere; ulusal politika ve stratejilerin
belirlenmesini koordine etmek, aile bütünlüğünün korunması ve aile refahının artırılmasına yönelik sosyal hizmet ve yardım faaliyetlerini yürütmek, bu alanda ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile gönüllü kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamak.
c. Çocukların her türlü ihmal ve istismardan korunarak sağlıklı gelişimini temin etmek üzere; ulusal politika ve stratejilerin belirlenmesini koordine etmek, çocuklara yönelik sosyal hizmet ve yardım faaliyetlerini yürütmek, bu alanda ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile gönüllü kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamak.
d. Kadınlara karşı ayrımcılığı önlemek, kadının insan haklarını korumak ve geliştirmek, kadınların toplumsal hayatın tüm alanlarında hak, fırsat ve imkânlardan eşit biçimde yararlanmalarını sağlamak üzere; ulusal politika ve stratejilerin belirlenmesini koordine etmek, kadınlara yönelik sosyal hizmet ve yardım faaliyetlerini yürütmek, bu alanda ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile gönüllü kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamak.
e. Özürlülerin ve yaşlıların her türlü engel, ihmal ve dışlanmaya karşı toplumsal hayata ayrımcılığa uğramadan ve etkin biçimde katılmalarını sağlamak üzere; ulusal politika ve stratejilerin
belirlenmesini koordine etmek, özürlülere ve yaşlılara yönelik sosyal hizmet ve yardım faaliyetlerini yürütmek, bu alanda ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile gönüllü kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamak.
f. Şehitlerimizin hatıralarının yaşatılması, şehit yakınları ile gazilerin her türlü mağduriyet ve mahrumiyetten korunması amacıyla; ulusal politika ve stratejilerin belirlenmesini koordine
etmek, şehit yakınları ile gazilere yönelik sosyal hizmet ve yardım faaliyetlerini yürütmek, bu alanda ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile gönüllü kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamak.

g. Toplumun sosyal yardım ve korumaya ihtiyaç duyan kesimlerine yönelik yardım faaliyetlerini düzenli ve etkin biçimde yürütmek; yoksullukla mücadeleye ilişkin ulusal politika ve stratejilerin belirlenmesini koordine etmek, bu alanda ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile gönüllü kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamak.
h. Öncelikle çocuğun aile içinde yetiştirilmesi ve desteklenmesi amacıyla aileyi eğitim, danışmanlık ve sosyal yardımlarla güçlendirmek; korunmaya, bakıma ve yardıma muhtaç çocuk,
kadın, özürlü ve yaşlıların tespiti, bunların korunması, bakımı, yetiştirilmesi ve rehabilitasyonlarını sağlamak üzere gerekli hizmetleri yürütmek, bu hizmetler için gündüzlü ve yatılı sosyal hizmet kuruluşları kurmak ve işletmek.
i. Ailenin bütünlüğünü korumak, parçalanmış ailelerin korunmaya, yardıma ve bakıma muhtaç fertleriyle çocuklarına her türlü maddî, manevî ve sosyal destek sağlamak; bu amaçla gerekli planlamaları yapmak, eğitim faaliyetlerinde bulunmak.
j. Kamu kurum ve kuruluşları, gönüllü kuruluşlar ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından yürütülen sosyal hizmetler ve yardımlara ilişkin ilke, usûl ve standartları belirlemek, bu alanda faaliyet
gösteren kurum ve kuruluşların taşıması zorunlu olan nitelikleri ve bunlara rehberlik edecek programları geliştirmek.
k. Kamu kurum ve kuruluşları, gönüllü kuruluşlar ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından yürütülen sosyal hizmet ve yardım faaliyetlerinin, belirlenen ilke, usûl ve standartlar çerçevesinde
denetimini yapmak.
l. Sosyal hizmet ve yardım faaliyetleriyle bunlardan yararlananlara ilişkin bilgileri merkezî bir sistemde oluşturulacak veri tabanı aracılığıyla işlemek, kontrol etmek, izlemek ve geliştirilecek politika, strateji ve önlemler bağlamında değerlendirmek.
m. Sosyal hizmetler ve yardımlar alanındaki uluslararası gelişmeleri ve faaliyetleri izlemek, bunlara katkı vermek ve yürütülecek çalışmalarda yararlanmak üzere değerlendirmek, bu alanda taraf olduğumuz uluslararası sözleşme ve anlaşmaların ulusal düzeyde uygulanmasını sağlamak.
n. Mevzuatla Bakanlığa verilen diğer görev ve hizmetleri yapmak.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Anayasamız başta olmak üzere birçok kanunda sosyal yardımlarla ilgili düzenlemeler söz konusudur. Sosyal yardımlar, mevcut sosyal güvence sisteminin açıklarını kapatıcı bir tedbirler bütünü olarak değerlendirilebilir. Yani mevcut sosyal güvenlik kurumları dışında kalan ve muhtaç durumda olan kişilere yapılan yardımlardır. Türkiye’de sosyal yardım olarak değerlendirilecek bazı yardımlar bulunmaktaysa da, bunların çok sınırlı bir kapsamı olduğu söylenebilir. Bunlar arasında vatan hizmeti görenlere, istiklal madalyası sahiplerine, bazı kamu görevlilerine, şehitlerin
ailelerine yapılan yardımlar sayılabilir. Bunların dışında kalan bir başka yardım da 1976 tarihinde başlatılmış bulunmaktadır. Bu tarihte çıkarılan 2022 sayılı Yasa ile 65 yaşını doldurmuş, kimsesiz ve yardıma muhtaç tüm vatandaşlara aylık bağlanması öngörülerek, sosyal yardımlar alanında ilk önemli adım atılmıştır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Türkiye’de sosyal yardım alanındaki hizmet dağınıklığını gidermeye yönelik olarak Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bağlı Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü kurulmuştur. Görevleri ise şunlardır:
a. Yoksullukla mücadele ve sosyal yardımlar alanında ulusal düzeyde uygulanacak politika ve stratejilerin oluşturulması çalışmalarını koordine etmek, belirlenen politika ve stratejileri
uygulamak, uygulanmasını izlemek ve değerlendirmek.
b. 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanununun amaçlarını gerçekleştirmek ve uygulanmasını sağlamak için gerekli idarî ve malî tedbirleri almak.
c. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonunun gelirlerini zamanında toplamak, toplanan gelirlerin yerinde, zamanında ve ihtiyaçlara göre kullanılmasını sağlamak.
d. 3294 sayılı Kanun hükümlerine göre kurulan vakıfların harcamalarını, iş ve işlemlerini araştırmak, incelemek, izlemek ve denetlemek, görülen aksaklıklarla ilgili gerekli tedbirleri almak, vakıfların çalışma usûl ve esasları ile sosyal yardım programlarının ölçütlerini belirlemek.
e. Mevzuatta kamu kaynaklarıyla yardım yapılması öngörülen kişilere aylık, tazminat, ücret, yardım veya başka bir ad altında yapılacak her türlü sosyal yardımın ödenmesi ve anılan yardım
ve ödemelerin veri tabanına işlenerek izlenmesi ile ilgili işleri diğer birimler ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile işbirliği içinde yerine getirmek; diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılmakta olan her türlü sosyal yardım ve ödemelerin veri tabanında izlenmesine ilişkin işlemleri yürütmek.
f. Yoksullukla mücadeleye ve Genel Müdürlüğün görev alanına giren diğer konulara ilişkin olarak araştırma ve incelemeler yapmak, proje hazırlamak ve uygulamak.
g. Yoksullukla mücadele alanında uluslararası gelişme ve uygulamaları izlemek, değerlendirmek, ülkemiz açısından yararlı görülen modelleri uygulamaya koymak.
h. Sosyal Yardımlar Bilgi Sistemi ile ilgili işleri yürütmek.
i. Sosyal yardımlaşma ve dayanışma kültürünü kökleştirici çalışmalar yapmak, geniş kitleleri kapsayan yardım kampanyalarını koordine etmek ve desteklemek.
j. Sosyal yardıma hak kazanılmasında ve genel sağlık sigortalılığının tespitinde esas alınacak gelir tespit testlerine ilişkin usûl ve esasları belirlemek, bu testleri Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarıyla işbirliği yaparak uygulamak.
k. Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü tarafından; Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Teşvik Fonu kaynağı kullanılarak, 3294 sayılı Kanun kapsamında yer alan vatandaşlarımıza yönelik şu sosyal yardım programları uygulanmaktadır.
1. Aile Yardımları (gıda, yakacak, barınma). 2. Sağlık Yardımları (tedavi destekleri, şartlı sağlık yardımı). 3. Eğitim Yardımları (eğitim materyali yardımı, şartlı eğitim yardımı, öğle yemeği yardımı, ücretsiz kitap yardımı, öğrenci barınma, taşıma, iaşe yardımı, özürlü öğrencilerin okullarına ücretsiz taşınması, yüksek öğrenim bursları). 4. Özürlü Yardımları (özürlü ihtiyaç yardımı) 5. Özel Amaçlı Yardımlar (aşevleri, afet yardımları). Ayrıca Alo 144 Sosyal Yardım Hattı kurularak sosyal yardım konusunda vatandaşların bilgilendirilmesi amaçlanmıştır.

Sosyal yardım bilgi sistemi "SOYBİS" olarak anılmaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

SOYBİS sorgusu ile 13 kurumun veritabanında kayıtlı 28 ayrı bilgiye ulaşılır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Sosyal Yardımcı/Ara Eleman: Bağlayıcı, destekleyici ya da yardımcı işlev taşıyan, sosyal çalışmacıyı (sosyal hizmet uzmanı) tamamlayıcı meslek elemanıdır, rutin, gündelik işleri yaparak sosyal çalışma mesleğinin etkinliğini arttıran, sosyal çalışmacının işlerini kolaylaştıran vazgeçilmez kişidir, Başvuranların, bir kuruma ya da kuruluşa gelen ya da telefon eden sorun sahiplerinin ilk yüzyüze geldikleri kişidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Sosyal sigortalar Türkiye’de de sosyal güvenliğin temelini oluşturmaktadır. Sosyal sigorta ile çeşitli risklerin parasal yükü
örgütlü bir çoğunluğa dağıtılmaktadır. Doğru cevap B’dir.

Sosyal sigorta ile çeşitli risklerin parasal yükü örgütlü bir çoğunluğa dağıtılmaktadır. Doğru cevap C’dir.

2006 yılında çıkarılan 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurum Kanunu ile de sosyal güvenlik sisteminin sorunlarının çözülmesi, açıklarıyla mücadele, hizmet kalitesinin artırılması amaçlanmıştır. Doğru cevap E’dır.

Özellikle sosyal sigortalar gibi primli sisteme dayalı yapılarda pratik anlamda sosyal hizmet mesleği öncelikli olarak sosyal güvenlik hizmetlerinin iyileştirilmesi, politika geliştirilmesi, araştırma yapılması
gibi konularda işlev yüklenirken farklı sosyal güvenlik alanlarındaki kuruluşlarda görev edinirler. Doğru cevap D’dir.

Sosyal güvenlik sisteminin primsiz ödemeler kısmını sosyal hizmetler ve sosyal yardım uygulamaları oluşturmaktadır. Doğru cevap A’dır.

Doğru cevap A’dır.

SOYBİS sorgusu sırasında çalışabilecek durumda olan herkesin İŞKUR kaydı sistem üzerinden yapılır. Hane İncelemesi: Sosyal yardım ve inceleme görevlisi haneyi ziyaret ederek hanedeki kişilerin durumlarına ilişkin tespitler yapar. Çevre incelemesi: Sosyal yardım ve inceleme görevlisi hane haricinde muhtarlık, okul, sosyal çevre gibi bilgi kaynaklarından sosyal durumu tespite yönelik bilgi toplar. Sosyal inceleme raporu hazırlanması: SOYBİS sorgusu, hane ve çevre incelemeleri sonucunda hazırlanır. Vakıf Mütevelli Heyeti Kararı:
Hanenin muhtaçlık durumu ve ihtiyaç duyduğu sosyal yardım programı kararlaştırılır. Nakdi yardımın bankadan tahsili ayni yardımın eve teslim edilmesi: Nakdi yardım hanede mümkünse öncelikle anne adına bankaya yatırılır. Ayni yardımın uygun bulunması durumunda yardım hanenin ikametgâhına kadar götürülerek teslim edilir. Hanenin takibi: Hanenin durumu, SOYBİS ve mahallede yapılan incelemelerle takip edilir. Doğru cevap D’dir.