SOSYAL HİZMET UYGULAMALARI

Sosyal çalışmanın sunduğu hizmetlerin çeşitliliğine söyle bir göz atalım, örneğin çocuk refahı alanında, gündüz bakımevleri, yuvalar, yatılı bakımevleri, okullarda danışmanlık, sokak çocuklarına yönelik sokak çalışmaları, sanat çalışmaları, çocuklara gelişim aktiviteleri… Her yardım sosyal hizmet, her yardım sunumu sosyal çalışma değildir. Örneğin, bir açı doyurma, dertli bir iş arkadaşının sorunlarına çözüm bulma ya da arada yapılan hayır işleri sosyal hizmet değildir. Bu örneklerdeki yardımlar diplomalı bir sosyal çalışmacı tarafından yapılsa da bunlar sosyal hizmet olmazlar.

Yardım ancak, muhtaç kişinin durumunun toplumsal bir sorun olduğu, toplumdaki başka bir takım eşitsizlik, ayrımcılık ve şiddetten kaynaklandığı algılanır ve kişinin ihtiyacının karşılanması onun insan olmaktan ve vatandaş olmaktan doğan bir hakkı olarak kabul edilir ve mesleki disiplin ve kurallara uyarak kurumsal bir şekilde sağlanırsa sosyal hizmet olur.

Eklektik bilgi temelinine uymayan seçenek " Dilbilim" dir.

Cinsiyetçilik (Sexizm): Rollerin, sorumlulukların, ekonomik ve toplumsal yapı ve fırsatların toplumsal cinsiyete göre örgütlenmesidir.

"IV "seçeneği harici diğerleri doğru cevaptır.

"D" seçeneği Sosyal Adalet ilkelerine uymamaktadır.

Marksist feminist kuram kadınlar ve erkekler arasındaki hak farklılıkların ve ayrımcılığın kapitalist ekonomik sistem ve mülkiyet ilişkileri dahilinde ortaya çıktığını savunur. Sosyalist feminizm ise, ataerkil toplumların kapitalist toplumlardan daha eski olduğunu hatırlatarak, kapitalist sistemin ataerkillikle beraber geliştiğini birinin diğerinden çıkma olmadığını, dolayısıyla toplumu anlamaya çalışırken hem ekonomik ilişkiler hem de toplumsal cinsiyet ilişkilerini beraberce anlamaya çalışmamız gerektiğini savunur. Bunlardan başka, eko feminizm, post-modern feminizm, kültürel feminizm, psikanalitik feminizm gibi birçok feminist kuramdan bahsetmek mümkündür. Bu alanda çok zengin ve sosyal çalışmacılar için çok besleyici bir bilgi birikimi bulunmaktadır.

Sistem çok düzeyli hiyerarşik yapılardan oluşan ve belirli bir şekilde davranan bir bütündür (Sheafor & Horejsi, 1988: 89). Sistem çok sayıda kısımdan oluşabilir. Bir sistemin parçaları arasında simbiyoz bir ilişki bulunur. Buna ortakyaşam denir. Yani bir sistem birbiriyle birlikte var olan birbiriyle birlikte, birbirine bağlı olarak yaşayan elemanlardan oluşur. Bir başka deyişle, birbiriyle ilişkisel bağlarla bağlanmış elemanlar bir sistem oluştururlar.

Beyin fırtınası, değişim için fikirler geliştirmesi için birlikte düşünmek anlamına gelir.

"Animistik " hariçi diğer seçenekler sosyal çalışmayla ilgili kuramlardır.

Sözcük olarak müracaatçı başvuran kimse demektir, ancak mesleki jargon içindeki anlamı: Sosyal hizmetlerden faydalanmak için başvuran ya da kendisiyle sosyal çalışma yapılan kişi, grup ya da topluluktur. Başka bir deyişle, mesleki jargonda hizmet sunulan kişiye müracaatçı denir. Doğru cevap A'dır.

Sosyal çalışmanın eklektik bilgi temelini aşağıdakiler oluşturur:

Psikoloji

Sosyoloji

Ekonomi

Antropoloji

Felsefe

Siyaset bilimi

İşletme

Hukuk

Sosyal çalışmanın kendi ürettiği bilgiler.

Doğru cevap E'dir.

Bu tartışmalar ışığında bir işin meslek olabilmesi aşağıdaki unsurlar gerçekleşmelidir:

Mesleğin ortaya koyduğu işe dair bilgi ve deneyim birikimi,

Bu birikimin sistematik bilgi haline gelmiş olması,

Sistematik bilginin belirli bir soyutlama düzeyine ulaşması, yani kuramsal bilgi birikiminin üretilmesi,

Bilginin kullanılmasında teknik uzmanlık,

Hem kuramsal bilginin üretilmesi hem de öğrenilmesi için uzmanlaşmış kurumsal eğitimi olması,

Doğru cevap E'dir.

Sosyal çalışmacıların hem toplumun geneli hem de hizmet sundukları bireyler açısından sosyal adaleti teşvik etme sorumlulukları vardır. Bu şu anlama gelir:

Negatif ayrımcılığa meydan okuma - Engelli olup olmama, yaş, kültür, toplumsal cinsiyet, cinsiyet, medeni durum, sosyo-ekonomik durum, politik görüş, cilt rengi, ırksal ya da diğer fiziksel karakteristikler, cinsel yönelim ya da manevi inançlar bazında negatif ayrımcılığa meydan okumak sosyal çalışmacıların sorumluluğudur.

Farklılığa saygı - Sosyal çalışmacılar, birey, aile ve grup düzeyindeki farklılıkları da dikkate alarak, etkinlikte bulundukları topluluklardaki etnik ve kültürel çeşitliliği tanımalı, anlamalı ve saygı göstermelidirler.

Kaynakların adilane dağılımı - Sosyal çalışmacılar ellerinde bulundurdukları kaynakları ihtiyaca göre ve adaletli bir şekilde dağıtmalıdırlar.

Adaletsiz politika ve uygulamalara meydan okumak - Sosyal çalışmacılar, kaynakların ya da kaynakların dağılımının, politikanın ve uygulamaların baskıcı, adaletsiz veya zararlı olduğu durumları kamuoyunun, politika yapıcıların ve kendi işverenlerinin dikkatine sunmakla yükümlüdürler.

Doğru cevap B'dir.

Ülkemizde sosyal çalışmacıların mesleki örgütü olan Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği bu etik sorumlukları altı alanda ifade etmektedir. Bunlar;

Müracaatçılara ilişkin etik sorumluluklar

Meslektaşlara ve diğer meslek elemanlarına ilişkin etik sorumluluklar

Uygulama ortamına ilişkin etik sorumluluklar

Meslek elemanı olarak sosyal hizmet uzmanlarının etik sorumlulukları

Sosyal hizmet uzmanlarının sosyal hizmet mesleğine ilişkin etik sorumlulukları

Topluma ilişkin etik sorumlulukları.

Doğru cevap D'dir.

Miley ve arkadaşlarına (1996) göre genelci sosyal hizmet yaklaşımının dört varsayımı vardır.

İnsan çevresi içinde ve çevresiyle birlikte ele alınmalıdır. Çünkü insan davranışı sosyal ve fiziksel çevre ile ilişkilidir.

Değişim için kişiye değil ilişkilere ve sistemlere müdahale etmek gereklidir. Müracaatçı sisteminde değişimler yaratmak sistemin kendisini, onun çevresiyle olan etkileşimlerini ve onu çevreleyen diğer sistemleri değiştirmeyi içerir.

Genelci sosyal çalışmacı, birey, aile, grup, topluluk, toplum ve sosyal hizmet sistemi olmak üzere her düzeyde müdahalede bulunabilir. Bir vaka özelinde çalışırken de sorun odaklı yaklaşır, eklektik bilgi temelini kullanarak, analiz edilecek şey neyse ona göre olan bilgi kaynaklarından yararlanır.

Sosyal çalışmacı sadece alandaki müdahalelerle kısıtlı değildir. Araştırma yapması ve sosyal politikalara katkı vermesi de gerekmektedir.

Doğru cevap E'dir.

Genelci sosyal çalışma uygulamasında 10 temel kavram vardır. Bunlar; eklektik bilgi temeli, mesleki değerler, mesleki becerilerin her düzeyde kullanımı, her büyüklükteki sisteme yönelme, örgütsel yapı içinde çalışma, süpervizyon, mesleki roller, eleştirel düşünme, planlı müdahale süreci ve müracaatçının güçlendirilmesine vurgudur. Doğru cevap C'dir.

Pincus ve Minehan Modeli’ne göre sosyal çalışma uygulamasında dört temel sistem vardır.

Değişim Ajanı Sistemi

Müracaatçı sistemi

Hedef Sistem

Eylem Sistemi

Doğru cevap D'dir.

Sosyal çalışmada çözüm odaklı modeli kullanan sosyal çalışmacının uyguladığı bazı müdahale tekniklerini Sheafor & Horejsi’den esinlenerek aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

1. Soruna değil çözüme odaklanmak: Bu modelde çalışan bir sosyal çalışmacı, müracaatçının problemini anlamak ve derinlemesine analiz etmek yerine nasıl bir çözüm istediğine odaklanır.

2. Değişimi tanımlamak: Sosyal çalışmacı müracaatçının nasıl bir değişim istediğini ve bu değişimi yaratmak şu anda neler yapıyor olduğunu anlamasına yardım eder.

3. Bakış açısını belirginleştirmek: Sosyal çalışmacı daha çok müracaatçını durumunu görmesine yardım eder.

4. Denetim duygusu yaratmak: Sosyal çalışmacı, müracaatçını içinde bulunduğu durumda da bir parça kontrol sahibi olduğunu görmesini sağlar.

5. Beyin fırtınası: Değişim için fikirler geliştirmesi için birlikte düşünmek.

Doğru cevap B'dir.

Bu modelin amacı, müracaatçının süreğen sorunuyla ilgili geçerli ve etkin çözüm yöntemi olarak gördüğü eylemleri ortaya çıkarıp ilerleterek, onun işlevselliğini artırmak ve değişimi sağlamaktır. Doğru cevap A'dır.