SOSYAL HİZMET UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 17

Bakanlığın öncelikli hedefi, ihtiyaç sahiplerinin talepleri doğrultusunda, kreş ve gündüz bakımevi hizmeti kapsamında, 0-6 yaş grubundaki çocukların bakımlarını gerçekleştirmek, bedensel ve ruhsal sağlıklarını korumak, geliştirmek ve bu çocuklara temel değer ve alışkanlıkları kazandırmaktır. Bununla birlikte, Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından, aile eğitim programı yürütülmektedir.

Sosyal Yardım Bilgi Sistemi (SOYBİS): Sosyal yardım başvurusu yapan vatandaşların muhtaçlıklarını ve kişisel verilerini merkezi veri tabanlarından temin/tespit etme, mükerrer yardımların önlenmesine yönelik olarak kurumlararası online veri paylaşımını sağlama amacıyla Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü tarafından hayata geçirilmiş bir e-devlet uygulamasıdır.

Yoksul vatandaşlara en yakın noktada ve insan odaklı bir anlayışla hizmet sunabilmek için bilgi ve iletişim teknolojilerini yoğun olarak kullanan Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü “Alo 144 Sosyal Yardım Hattı”nı 27.10.2009 tarihinde vatandaşların hizmetine sunmuştur.

Kadın konukevleri; fiziksel, cinsel, duygusal ve/veya ekonomik şiddete uğrayan ya da bu riski taşıyan kadınların, çocukları ile birlikte şiddetten uzak, kendilerini güven içinde hissedebilecekleri, gereksinim duydukları hizmetleri belirlenmiş bir zaman süresince alabilecekleri yatılı sosyal hizmet kuruluşlarıdır.

13-18 yaş grubu çocuklara hizmet veren kuruluşlar “yetiştirme yurdu” olarak adlandırılmaktadır.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı olarak 0–12 yaş grubu çocuklara hizmet veren kuruluşlar “çocuk yuvası”, 13-18 yaş grubu çocuklara hizmet veren kuruluşlar “yetiştirme yurdu” olarak adlandırılmaktadır.

Ülkemizde evlat edinme işlemleri; Türk Medeni Kanununun 305’den 320’ye kadar maddeleri, çocukların korunması ve Ülkelerarası Evlat Edinme Konusunda İşbirliğine Dair Sözleşmenin Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında Kanun, Küçüklerin Evlât Edinilmesinde Aracılık Faaliyetlerinin Yürütülmesine İlişkin Tüzük kapsamında yürütülmektedir (sayfa 66).

Ülkelerarası kapsamda yer alan dosyalar Lahey Ülkelerarası Evlat Edinme Sözleşmesi gereği değerlendirilmektedir (sayfa 68).

Huzurevleri ile Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezlerine kabul edilecek yaşlılarda aranan nitelikler:

1. 60 yaş ve üzeri yaşlarda olmak

Ailesi olmayan veya ailesi yanında bakımı mümkün olmayan özürlülerin insan onuruna yakışır şekilde sürekli bakım hizmetinin verilmesi için açılan sosyal hizmet kuruluşudur. Bu merkezler kademeli olarak engelsiz yaşam merkezlerine dönüştürülmektedir.

Duyan'a göre modern tıbbi sosyal çalışmanın gelişimini hazırlayan dört önemli faktör bulunmaktadır.

Bunlardan ilki; 19. yy. sonlarında (1880) İngiltere’de akıl hastanelerinden taburcu olan hastaların hastalıklarının tekrarlamasına engel olmak için evlerinde takip edilmesi görüşünün benimsenmesidir.

İkinci faktör, hastaların hastane masraflarını ödeyip ödeyemeyeceklerini tespit etmek ve muhtaç aileleri saptayarak yardımda bulunmak üzere “Lady Almoner” adı verilen ve yoksulların evine giden gönüllü kadınların hastanelerde görev almasıdır.

Tıbbi sosyal hizmetlerin gelişmesinde önemli olan üçüncü faktör, aynı yıllarda (1893) Amerika Birleşik Devletleri’nde hastaneler ve toplum merkezlerince yoksul hastaları tedavi sonrasında takip için bu hastaların evlerine hemşire gönderilmeye başlanmasıdır.

Dördüncü faktör, tıp öğrencilerinin sosyal yardım kurumlarındaki çalışmalarıdır.

Türkiye'ye özgü sosyal hizmetler tanımı, ilk kez, 25.5.1983 tarihli resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 2828 sayılı "Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu ile yapılmıştır.

2011 tarihli Tıbbi Sosyal Hizmet Uygulama Yönergesinde, ayaktan ya da yataklı tedavi hizmeti verilen sağlık kuruluşlarında, sosyal hizmet müdahalesinin ne olduğu tanımlanmıştır. Buna göre, “Sosyal hizmet müdahalesi: Bireyle, grupla, aileyle, toplumla sosyal hizmet ve sosyal hizmet araştırması yöntemlerinin kullanıldığı ve başvuru, inceleme, müdahale, değerlendirme, uygulama, sonuçlandırma ve izleme aşamalarının gerçekleştirildiği tıbbi sosyal hizmet uygulaması” olarak tanımlanmaktadır.

Çalışmalarında objektif olması gereken sosyal çalışmacının Tıbbi Sosyal Hizmet Uygulama Yönergesi'nde sıralanan görevleri arasında çalışmalarında subjektif olması gerektiğine ilişkin bir hükme yer verilmemiştir.

Türk hukukunda sağlık hakkı anayasal düzeyde, ilk kez 1961 Anayasası'nda yer almış, daha sonra 1982 Anayasası’nda, 17. Maddede, "yaşam hakkı"nı temel alan bir düzenleme yapılmıştır.

Hizmet götürülecek bölge ve toplumu tanıma, okul yönetimleri ile işbirliği yaparak destekleme, görevi ile ilgili kayıt ve formları tutma ve afet sonrası dönemde sosyal hizmet işlerini yürütme toplum sağlığı merkezinde çalışan sosyal çalışmacıların görevleri arasında yer alır.

Alandaki bir diğer temel yasal düzenleme, 1961 tarih ve 224 sayılı Sağlık Hizmetlerinin Sosyaleştirilmesi Hakkında Yasadır.

1936 yılında çıkarılan 3017 sayılı “Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Teşkilat ve Memurin Kanunu” ile ilk Sağlık Bakanlığı ve daha sonra bu kanuna ek olarak çıkarılan diğer kanunlarla örgütsel yapı kurulmuştur.

Başlangıç, sosyal çalışma müdahalesinin planlanması, hizmetin verilmesi, değerlendirme, sonlandırma ve takip şeklindeki dört aşamada sosyal çalışmacıların mesleklerini yerine getirirken işlem yaptıkları aşamalardır.

'Özel beceri ve teknikler öğretme, Bir sosyalizasyon sunma, Ortak değer, kabul ve özelliklerin yaratılma ve Bir topluluk algısının geliştirilme' seçenekleri bir işin meslek olabilmesi ile ilgili özelliklerdir. 

'Sosyal adaleti geliştirme ve eşitlik için çalışma' meslek olarak sosyal çalışmanın amaçlarından biridir.

'Farklılığa saygı' sosyal adalet ile ilişki kavramdır. Diğer seçenekler ise insan hakları ve insan onuru ile ilişkili ifadelerdir.