SOSYAL HİZMET UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 14

26.11.1973 tarih ve 14724 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinde, tıbbi sosyal hizmet; “hastaneye yatan her hastanın uygulanan tedaviden en etkili şekilde yararlanması amacıyla sosyal hizmet personelince görülecek ekonomik, sosyal, eğitsel ve destekleyici hizmetler yanında, hastanın ailesi ve çevresi ile ilişkilerin düzenlenmesi, hastaneden çıktıktan sonra kişisel ve aile sorunlarının çözümlenmesi gibi hususların tümü” olarak adlandırılır.

Buna göre; ”sosyal hizmetler; kişi ve ailelerin kendi bünye ve çevre şartlarından doğan veya kontrolleri dışında oluşan maddi, manevi ve sosyal yoksunluklarının giderilmesine ve ihtiyaçlarının karşılanmasına, sosyal sorunlarının önlenmesi ve çözümlenmesine yardımcı olunmasını ve hayat standartlarının iyileştirilmesi ve yükseltilmesini amaçlayan sistemli ve programlı hizmetler bütünü”dür

Tıbbi sosyal çalışma “hastanın gereksinimlerini ve onu çevreleyen koşulları anlayan ve bunları hastalığını nasıl etkilediğini dikkate alan bir hizmet türüdür.”

Batı’da özellikle 1950’li yıllardan itibaren tercih edilmeye başlanan evde bakım hizmetleri kısaca, hasta bireylerin bakım gereksiniminin ev ortamında karşılanmasını ifade etmektedir. Çoğunlukla kronik hastalar, özürlüler, yaşlılar gibi gruplara sunulan bu hizmet, hekim, hemşire, psikolog, diyetisyen, fizyoterapist, sosyal çalışmacı, ev ekonomisti ve bakım destek elemanı gibi farklı meslek ve branş üyelerinin işbirliği ve eşgüdümü ile sürekli, kapsamlı ve organize bir biçimde sunulan koruyucu ve tedavi edici hizmetler bütününü ifade etmektedir

Sosyal hizmete gereksinim duyan kişiler ya doğrudan ya da tedavi ekibinin yönlendirmesi ile sosyal hizmet birimine gelmekte ve sorunlarının çözümü için yardım istemektedirler.  
Bu aşamada başvuranların daha çok ekonomik destek, kalacak yer yardımı ya da toplumdaki diğer sosyal hizmet müdahalelerini gerektiren durumlarla karşı karşıya kaldıkları görülmektedir.

Sözcük olarak müracaatçı başvuran kimse demektir, ancak mesleki jargon içindeki anlamı: Sosyal hizmetlerden faydalanmak için başvuran ya da kendisiyle sosyal çalışma yapılan kişi, grup ya da topluluktur. Başka bir deyişle, mesleki jargonda hizmet sunulan kişiye müracaatçı denir. Doğru cevap A'dır.

Doğası gereği tıbbi sosyal çalışma, sağlık kurumlarının tamamında, tıbbi tedavi aşamasında, kronik hastalıklar ve rehabilitasyon gerektiren hastalıklarda ve halk sağlığı programlarında, tıbbi hizmetlere paralel olarak uygulanabilecek mesleki niteliklere ve gerekliliğe sahiptir. Ülkemizde de, sağlık hizmeti sunulan tüm kurumlarda sosyal hizmetin varlığı ve gerekliliği tanımlanmıştır

Bu içerikte sosyal çalışmacıların mesleklerini yerine getirirken 4 aşamada işlem yaptıkları görülmektedir. Bunlar ardışık aşamalar olmayıp analitik olarak isimlendirilmektedir 

1. Başlangıç

2. Sosyal Çalışma Müdahalesinin Planlanması Aşaması

3. Hizmetin Verilmesi Aşaması

4. Değerlendirme, Sonlandırma ve Takip Aşaması

Bu tartışmalar ışığında bir işin meslek olabilmesi aşağıdaki unsurlar gerçekleşmelidir:

Mesleğin ortaya koyduğu işe dair bilgi ve deneyim birikimi,

Bu birikimin sistematik bilgi haline gelmiş olması,

Sistematik bilginin belirli bir soyutlama düzeyine ulaşması, yani kuramsal bilgi birikiminin üretilmesi,

Bilginin kullanılmasında teknik uzmanlık,

Hem kuramsal bilginin üretilmesi hem de öğrenilmesi için uzmanlaşmış kurumsal eğitimi olması,

Doğru cevap E'dir.

Sosyal çalışmacıların hem toplumun geneli hem de hizmet sundukları bireyler açısından sosyal adaleti teşvik etme sorumlulukları vardır. Bu şu anlama gelir:

Negatif ayrımcılığa meydan okuma - Engelli olup olmama, yaş, kültür, toplumsal cinsiyet, cinsiyet, medeni durum, sosyo-ekonomik durum, politik görüş, cilt rengi, ırksal ya da diğer fiziksel karakteristikler, cinsel yönelim ya da manevi inançlar bazında negatif ayrımcılığa meydan okumak sosyal çalışmacıların sorumluluğudur.

Farklılığa saygı - Sosyal çalışmacılar, birey, aile ve grup düzeyindeki farklılıkları da dikkate alarak, etkinlikte bulundukları topluluklardaki etnik ve kültürel çeşitliliği tanımalı, anlamalı ve saygı göstermelidirler.

Kaynakların adilane dağılımı - Sosyal çalışmacılar ellerinde bulundurdukları kaynakları ihtiyaca göre ve adaletli bir şekilde dağıtmalıdırlar.

Adaletsiz politika ve uygulamalara meydan okumak - Sosyal çalışmacılar, kaynakların ya da kaynakların dağılımının, politikanın ve uygulamaların baskıcı, adaletsiz veya zararlı olduğu durumları kamuoyunun, politika yapıcıların ve kendi işverenlerinin dikkatine sunmakla yükümlüdürler.

Doğru cevap B'dir.

Ülkemizde sosyal çalışmacıların mesleki örgütü olan Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği bu etik sorumlukları altı alanda ifade etmektedir. Bunlar;

Müracaatçılara ilişkin etik sorumluluklar

Meslektaşlara ve diğer meslek elemanlarına ilişkin etik sorumluluklar

Uygulama ortamına ilişkin etik sorumluluklar

Meslek elemanı olarak sosyal hizmet uzmanlarının etik sorumlulukları

Sosyal hizmet uzmanlarının sosyal hizmet mesleğine ilişkin etik sorumlulukları

Topluma ilişkin etik sorumlulukları.

Doğru cevap D'dir.

Miley ve arkadaşlarına (1996) göre genelci sosyal hizmet yaklaşımının dört varsayımı vardır.

İnsan çevresi içinde ve çevresiyle birlikte ele alınmalıdır. Çünkü insan davranışı sosyal ve fiziksel çevre ile ilişkilidir.

Değişim için kişiye değil ilişkilere ve sistemlere müdahale etmek gereklidir. Müracaatçı sisteminde değişimler yaratmak sistemin kendisini, onun çevresiyle olan etkileşimlerini ve onu çevreleyen diğer sistemleri değiştirmeyi içerir.

Genelci sosyal çalışmacı, birey, aile, grup, topluluk, toplum ve sosyal hizmet sistemi olmak üzere her düzeyde müdahalede bulunabilir. Bir vaka özelinde çalışırken de sorun odaklı yaklaşır, eklektik bilgi temelini kullanarak, analiz edilecek şey neyse ona göre olan bilgi kaynaklarından yararlanır.

Sosyal çalışmacı sadece alandaki müdahalelerle kısıtlı değildir. Araştırma yapması ve sosyal politikalara katkı vermesi de gerekmektedir.

Doğru cevap E'dir.

Genelci sosyal çalışma uygulamasında 10 temel kavram vardır. Bunlar; eklektik bilgi temeli, mesleki değerler, mesleki becerilerin her düzeyde kullanımı, her büyüklükteki sisteme yönelme, örgütsel yapı içinde çalışma, süpervizyon, mesleki roller, eleştirel düşünme, planlı müdahale süreci ve müracaatçının güçlendirilmesine vurgudur. Doğru cevap C'dir.

Pincus ve Minehan Modeli’ne göre sosyal çalışma uygulamasında dört temel sistem vardır.

Değişim Ajanı Sistemi

Müracaatçı sistemi

Hedef Sistem

Eylem Sistemi

Doğru cevap D'dir.

Bu modelin amacı, müracaatçının süreğen sorunuyla ilgili geçerli ve etkin çözüm yöntemi olarak gördüğü eylemleri ortaya çıkarıp ilerleterek, onun işlevselliğini artırmak ve değişimi sağlamaktır. Doğru cevap A'dır.

“Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu” ile yapılmış tanıma  göre; ”sosyal hizmetler; kişi ve ailelerin kendi bünye ve çevre şartlarından doğan veya kontrolleri dışında oluşan maddi, manevi ve sosyal yoksunluklarının giderilmesine ve ihtiyaçlarının karşılanmasına, sosyal sorunlarının önlenmesi ve çözümlenmesine yardımcı olunmasını ve hayat standartlarının iyileştirilmesi ve yükseltilmesini amaçlayan sistemli ve programlı hizmetler bütünü”dür.