SOSYAL HİZMET MEVZUATI

Ülkemiz mültecinin tanımını yapan, ülkelerin mültecilik konusunda ödevlerini belirten ilk uluslararası sözleşme olan Mültecilerin Statüsüne İlişkin 1951 Cenevre Sözleşmesine imza atmıştır.

Ülkemizde uygulaması bulunmayan sosyal çalışma alanlarının içinde;

04/04/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 103. Maddesi ile İçişleri Bakanlığına bağlı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü kurulmuştur.

Ülkemizdeki Suriyelilerin korunması konusunda bir kavram karmaşası söz konusudur. Türkiye’nin imza attığı uluslararası sözleşmeler ve Türkiye’nin ulusal mevzuatı Suriyelilerin ne mülteci ne de sığınmacı olarak kategorize edilmesine ve böylece korunmasına izin vermektedir. Bu nedenle uygun kategori geçici koruma kategorisidir.

21 Haziran 2012 tarihinde kabul edilen 6332 sayılı Türkiye İnsan Hakları Kurumu Kanunu ile insan haklarının korunması ve geliştirilmesi konusunda çalışmalar yapmak üzere Türkiye İnsan Hakları Kurumu kurulmuştur.

Uluslararası Sosyal Çalışma Okulları Birliği (IASSW) ve Uluslararası Sosyal Çalışmacılar Federasyonu (IFSW) sosyal çalışmayı aşağıdaki gibi tanımlamıştır: Sosyal çalışma; sosyal değişme ve kalkınmaya, sosyal kaynaşmaya, insanların güçlendirilmesine ve özgürleşmesine aracılık eden uygulama temelli bir meslek ve akademik bir disiplindir. Sosyal adalet, insan hakları, ortak sorumluluk ve çeşitliliğe saygı sosyal çalışma için temel teşkil eder.

İnsan hakları alanındaki tüm diğer yasal metinlerde sosyal çalışma için bağlayıcı özellik taşımaktadır. Bunların başında 1948 tarihli İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi gelmektedir. Bildirgenin ilk maddesi şöyledir. Bütün insanlar hür, haysiyet ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı kardeşlik zihniyeti ile hareket etmelidirler.

Kurumun görev ve yetkileri şöyle tanımlanmıştır: Kurum, insan haklarının korunmasına, geliştirilmesine ve ihlallerin önlenmesine yönelik çalışmalar yapmak; işkence ve kötü muamele ile mücadele etmek; şikâyet ve başvuruları incelemek ve bunların sonuçlarını takip etmek; sorunların çözüme kavuşturulması doğrultusunda girişimlerde bulunmak; bu amaçla eğitim faaliyetlerini yürütmek; insan hakları alanındaki gelişmeleri izlemek ve değerlendirmek amacıyla araştırma ve incelemeler yapmakla görevli ve yetkilidir. Göç alanına ilişkin politika ve stratejileri uygulamak, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün görevleri arasındadır.

09.02.2013 tarihli ve 28554 sayılı Sosyal Hizmet Merkezleri Yönetmeliği ile toplum merkezleri yönetmeliği kaldırılmış ve bir toplum örgütlenmesi aracı olarak işlev gören toplum merkezlerinin yerini Sosyal Hizmet Merkezleri almıştır.

Ülkemizde doğal afetlerle mücadele kapsamında Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı 29 Mayıs 2009 tarihinde kabul edilen 5902 sayılı Kanunla kurulmuştur.

Ülkelerin mültecilik konusunda ödevlerini belirten ilk uluslararası sözleşme Mültecilerin Statüsüne İlişkin 1951 Cenevre Sözleşmesidir.

Ülkemizdeki Suriyelilerin korunması konusunda bir kavram karmaşası söz konusudur. Türkiye’nin imza attığı uluslararası sözleşmeler ve Türkiye’nin ulusal mevzuatı Suriyelilerin ne mülteci ne de sığınmacı olarak kategorize edilmesine ve böylece korunmasına izin vermektedir. Bu nedenle uygun kategori geçici koruma kategorisidir.

İnsan ticareti suçu; zorla çalıştırmak, bazı hizmetleri vermeye mecbur etmek, fuhuş yaptırmak, esaret veya benzeri uygulamalara maruz bırakmak veya beden organlarından bazılarının verilmesine razı etmek amacıyla kadın, çocuk veya diğer insanların tedarik edilmeleri, kaçırılmaları, bir yerden diğer bir yere götürülmeleri veya sevk edilmeleri veya barındırılmaları ile oluşur.

Avrupa Sosyal Şartına göre, taraf devletlerin mutabık kaldığı hususların bir kısmı aşağıdaki gibidir:
• Herkes, özgürce edinebildiği bir işle yaşamını sağlama fırsatına sahiptir.
• Tüm çalışanların âdil çalışma koşullarına sahip olma hakkı vardır.
• Tüm çalışanların güvenli ve sağlıklı çalışma koşullarına sahip olma hakkı vardır.
• Çocuklar ve gençler, uğrayacakları bedensel ve manevi tehlikelere karşı özel korunma hakkına sahiptir.
• Çalışan kadınlar, anne olmaları durumunda, özel korunma hakkına sahiptir.
• Herkesin, kişisel ilgi ve yeteneklerine göre bir mesleği seçmesine yardımcı olacak
uygun mesleki yönlendirme olanağına sahip olma hakkı vardır.
• Herkesin, mesleki eğitim için uygun olanaklara sahip olma hakkı vardır.
• Herkes, ulaşılabilecek en yüksek sağlık düzeyinden yararlanmasını mümkün kılacak her türlü önlemden yararlanma hakkına sahiptir.

Tüm çalışanlar ve bakmakla yükümlü oldukları kişiler sosyal güvenlik hakkına sahiptir.
• Yeterli kaynaklardan yoksun olan herkes, sosyal ve tıbbi yardım alma hakkına sahiptir.
• Herkes sosyal refah hizmetlerinden yararlanma hakkına sahiptir.
• Özürlüler toplumsal yaşamda bağımsız olma, sosyal bütünleşme ve toplumsal yaşama katılma hakkına sahiptir.
• Toplumun temel birimi olarak aile, tam gelişmesini sağlamaya yönelik uygun sosyal, hukuksal ve ekonomik korunma hakkına sahiptir.
• Bir Akit Taraf vatandaşı olan göçmen işçiler ve bunların aileleri herhangi bir başka
Akit Taraf ülkesinde korunma ve yardım alma hakkına sahiptir.
• Tüm çalışanlar, istihdam ve meslek konularında cinsiyete dayalı ayrım yapılmaksızın fırsat eşitliği ve eşit muamele görme hakkına sahiptir.
• Her yaşlı insan sosyal korunma hakkına sahiptir.
• Tüm çalışanlar, iş akdinin sona erdiği durumlarda korunma hakkına sahiptir.
• Tüm çalışanlar toplu işten çıkarma sürecinde bilgilendirilme ve danışılma hakkına
sahiptir.
• Herkes, yoksulluğa ve toplumsal dışlanmaya karşı korunma hakkına sahiptir.
• Herkes konut edinme hakkına sahiptir.

Uyum sorunu

II, III, IV, V

I, II, III, V

Sosyal Hizmet Merkezleri

I, II, III, V

Ülkemizde toplumla sosyal çalışma bağlamında toplum örgütlenmesi çalışmalarına yön veren hukuki metin mülga Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna Bağlı Toplum Merkezleri Yönetmeliği idi. Yönetmeliğe göre toplum merkezleri aşağıdaki yerlerde hizmet veriyordu:
• Yoğun göç alan bölgelerde,
• Gecekondu bölgelerinde,
• Kalkınmada öncelikli bölgelerde,
• Gereksinim duyulan diğer bölgelerde.