SOSYAL HİZMET MEVZUATI

1987’de yürürlüğe giren Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu da ülkemiz sağlık sisteminin temel yapılanmasını oluşturmaktadır.

Sağlıkta yeniden yapılanmanın belirleyici mevzuatı 2011’de çıkarılan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’dir.

Sağlık Bakanlığı Bağlı Kuruluşları Hizmet Birimlerinin Görevleri ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkındaki Yönetmelik 2012 yılında yürürlüğe girmiştir

İlçe / belde hastanesi: Bünyesinde 112 hizmetleri, acil, doğum, ayaktan ve yatarak tıbbi müdahale, muayene ve tedavi hizmetleri ile koruyucu sağlık hizmetlerini bütünleştiren, görev yapan tabiplerin hasta kabul ve tedavi ettiği, ileri tetkik ve tedavi gerektiren durumlarda hastaların stabilize edilerek uygun bir şekilde sevkinin sağlandığı sağlık kurumlarıdır.

Gün hastanesi: Birden fazla branşta, günübirlik ayakta muayene, teşhis, tedavi ve tıbbi bakım hizmetleri verilen asgari 5 gözlem yatağı ile 24 saat sağlık hizmeti sunan bir hastane bünyesinde veya bir hastane ile koordineli olmak kaydıyla kurulan sağlık kurumlarıdır.

Genel hastaneler: Her türlü acil vaka ile yaş ve cinsiyet farkı gözetmeksizin, bünyesinde mevcut uzmanlık dallarıyla ilgili hastaların kabul edildiği ve ayaktan ve yatarak hasta muayene ve tedavilerinin yapıldığı en az 50 yataklı sağlık kurumlarıdır.

“Sosyal hizmet uzmanı; Sosyal Hizmetler Akademisi veya muadili fakülte mezunu, kişilerle iyi ilişkiler kurabilecek ve kuruluşlar arasında iletişimi sağlayacak yetenekte sağlık personelidir.

Sosyal Hizmetler şefi: Kurumun ihtiyaçlarını göz önünde tutarak bölümünün hizmet programını hazırlamak, uygulamak ve yürütmekle yükümlüdür.147

Tıbbi Sosyal Hizmet Uygulama Yönergesi 2011'de yürürlüğe girdi.

2011’de çıkarılan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile bakanlık yeniden yapılandırılmıştır.

a) Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü

b) Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü

c) Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü

ç) Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü

d) Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü

e) Sağlık Yatırımları Genel Müdürlüğü

f) Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü

g) Hukuk Müşavirliği

ğ) Denetim Hizmetleri Başkanlığı

h) Strateji Geliştirme Başkanlığı

ı) Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü

i) Özel Kalem Müdürlüğü

Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünün görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:
a) Halk sağlığını korumak ve geliştirmek, sağlık için risk oluşturan faktörlerle mücadele etmek.
b) Birinci basamak sağlık hizmetlerini yürütmek, bu hususta gerekli düzenlemeleri
yapmak.
c) Bulaşıcı, bulaşıcı olmayan, kronik hastalıklar ve kanser ile anne, çocuk, ergen, yaşlı
ve engelli gibi risk gruplarıyla ilgili olarak izleme, sürveyans, inceleme, araştırma, bağışıklama ve kontrol çalışmaları yapmak, bununla ilgili verilerin toplanmasını sağlamak, belirlenen hedefler doğrultusunda plan ve programlar hazırlamak, uygulamaya
koymak, denetlenmesini sağlamak, değerlendirmek, gerekli önlemleri almak, bu konuda politika ve düzenlemelerin oluşturulması için Bakanlığa teklifte bulunmak.
ç) Yaşam kalitesini yükseltecek alışkanlıkları kazandırarak toplumdaki tüm bireylerin sağlığını geliştirmek; hatalı beslenme alışkanlıkları, obezite, sigara ve benzeri
zararlı maddelerin yol açtığı sağlık riskleri ve tehditleri ile mücadele etmek, bu
hususları izlemek, araştırmak, veri toplanmasını sağlamak ve değerlendirmek.
d) Birey, toplum ve çevre sağlığını etkileyen ve genel sağlığı ilgilendiren her tür etkeni
incelemek, teşhis etmek, değerlendirmek ve kontrol etmek üzere gerekli laboratuvar hizmetlerinin organizasyonunu sağlamak.
e) Sağlık tehditlerine yönelik erken uyarı ve cevap geliştirilmesi amacıyla gerekli organizasyonu sağlamak, halk sağlığını tehdit eden konularda gereken tüm tedbirleri
almak ve gerektiğinde müeyyide uygulamak.
f) Biyolojik ürünler ve test materyali ile benzeri ürünlerle ilgili araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunmak, bu ürünleri temin etmek veya edilmesini sağlamak,
ürettirmek ve gerektiğinde üretmek.
g) Görev ve sorumluluk alanıyla ilgili olarak hizmet standardizasyonunu sağlamak,
meslek personelinin yetişmesi için ilgili kurumlarla işbirliğiyle eğitim programları
hazırlamak, eğitim ve yayın faaliyetinde bulunmak.
ğ) Görev alanı ile ilgili konularda ulusal veya uluslararası, kamu veya özel kurum ve
kuruluşlarla bilimsel ve teknik işbirliği yapmak.
h) Kurum personelinin atama, nakil, özlük, ücret, emeklilik ve benzeri işlemlerini
yürütmek.

Türkiye’de ötenazi yasaktır. Tıbbi gereklerden bahisle veya her ne suretle olursa olsun, hayat hakkından vazgeçilemez. Kendisinin veya bir başkasının talebi olsa dâhil, kimsenin hayatına son verilemez.

Hasta; sağlık durumunu, kendisine uygulanacak tıbbi işlemleri, bunların faydaları ve muhtemel sakıncaları, alternatif tıbbi müdahale usulleri, tedavinin kabul edilmemesi halinde ortaya çıkabilecek muhtemel sonuçları ve hastalığın seyri ve neticeleri konusunda sözlü veya yazılı olarak bilgi istemek hakkına sahiptir. Yönetmeliğin bu maddesinde 2014 yılında yapılan bir değişiklik ile bilgilendirmenin içeriği daha somut biçimde ifade edilmiştir. Buna göre hastaya;

a) Hastalığın muhtemel sebepleri ve nasıl seyredeceği,

b) Tıbbi müdahalenin kim tarafından nerede, ne şekilde ve nasıl yapılacağı ile tahmini süresi,

c) Diğer tanı ve tedavi seçenekleri ve bu seçeneklerin getireceği fayda ve riskler ile hastanın sağlığı üzerindeki muhtemel etkileri,

ç) Muhtemel komplikasyonları,

d) Reddetme durumunda ortaya çıkabilecek muhtemel fayda ve riskleri,

e) Kullanılacak ilaçların önemli özellikleri,

f) Sağlığı için kritik olan yaşam tarzı önerileri,

g) Gerektiğinde aynı konuda tıbbî yardıma nasıl ulaşabileceği, hususlarında bilgi verileceği açıkça belirtilmiştir.

Bilgi, mümkün olduğunca sade şekilde, tereddüt ve şüpheye yer verilmeden, hastanın sosyal ve kültürel düzeyine uygun olarak anlayabileceği şekilde verilir.
• Hasta, tıbbi müdahaleyi gerçekleştirecek sağlık meslek mensubu tarafından tıbbi müdahale konusunda sözlü olarak bilgilendirilir. Bilgilendirme ve tıbbi müdahaleyi yapacak sağlık meslek mensubunun farklı olmasını zorunlu kılan durumlarda, bu duruma ilişkin hastaya açıklama yapılmak suretiyle bilgilendirme yeterliliğine sahip başka bir sağlık meslek mensubu tarafından bilgilendirme yapılabilir.
• Hastanın kendisinin bilgilendirilmesi esastır. Hastanın kendisi yerine bir başkasının bilgilendirilmesini talep etmesi hâlinde, bu talep kişinin imzası ile yazılı olarak kayıt altına alınmak kaydıyla sadece bilgilendirilmesi istenilen kişilere bilgi verilir.
• Hasta, aynı şikayeti ile ilgili olarak bir başka hekimden de sağlık durumu hakkında ikinci bir görüş almayı talep edebilir.
• Acil durumlar dışında, bilgilendirme hastaya makul süre tanınarak yapılır.
• Bilgilendirme uygun ortamda ve hastanın mahremiyeti korunarak yapılır.
• Hastanın talebi hâlinde yapılacak işlemin bedeline ilişkin bilgiler sağlık hizmet sunucusunun ilgili birimleri tarafından verilir.

Sağlık mevzuatı kapsamında sosyal hizmet uzmanlarını ilgilendirecek bir diğer düzenleme, 2010 yılında yürürlüğe konulan Engellilik Ölçütü, Sınıflandır

Sağlık mevzuatı kapsamında sosyal hizmet uzmanlarını ilgilendirecek bir diğer düzenleme, 2010 yılında yürürlüğe konulan Engellilik Ölçütü, Sınıflandırması ve Engellilere verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkındaki Yönetmelik’tir . Yönetmelik’te tespiti yapılacak olan engelli ve ağır engellinin işlevsel tanımlarına yer verilmiştir. Buna göre ağır engelli; engel durumuna göre engel oranı %50 ve üzerinde olduğu tespit edilenlerden günlük yaşam aktivitelerini başkalarının yardımı olmaksızın yerine getiremeyeceğine engelli sağlık kurulu tarafından karar verilen kişilerdir.

ması ve Engellilere verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkındaki Yönetmelik’tir . Yönetmelik’te tespiti yapılacak olan engelli ve ağır engellinin işlevsel tanımlarına yer verilmiştir. Buna göre ağır engelli; engel durumuna göre engel oranı %50 ve üzerinde olduğu tespit edilenlerden günlük yaşam aktivitelerini başkalarının yardımı olmaksızın yerine getiremeyeceğine engelli sağlık kurulu tarafından karar verilen kişilerdir.

Madde bağımlılığının önlenmesi ve tedavi hizmetlerinin
geliştirilmesiyle ilgili hukuksal düzenleme, 2013 yılında
yürürlüğe giren Madde Bağımlılığı ve Tedavi Merkezleri
Yönetmeliği’dir

Etik Komisyon il sağlık müdür yardımcısı başkanlığında aşağıdaki üyelerden oluşur:

a) Valilikçe görevlendirilecek İl Emniyet Müdür Yardımcısı ya da Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Şube Müdürü,

b) Naklin yapılacağı hastane haricindeki bir kamu hastanesinden bir tabip,

c) Naklin yapılacağı hastane personelinden olmayan bir psikiyatri uzmanı,

ç) Baro tarafından görevlendirilecek bir avukat,

d) Valilikçe görevlendirilecek bir sosyal hizmet uzmanı.

Sağlık hizmetlerine ilişkin "Sağlık kurum ve kuruluşları, kişilerin hekim ve sağlık kuruluşunu seçme hakkı kısıtlanmaksızın sağlık hizmet zinciri oluşturulacak şekilde düzenlenir." ilkesi Sağlık Hizmetleri Temel Kanununda yer almaktadır. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Sağlık bakanlığının temel görevi; herkesin bedenî, zihnî ve sosyal bakımdan tam bir iyilik hâli içinde hayatını sürdürmesini sağlamaktır. Bu kapsamda Bakanlık; a) Halk sağlığının korunması ve geliştirilmesi, hastalık risklerinin azaltılması ve önlenmesi, b) Teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesi, c) Uluslararası önemi haiz halk sağlığı risklerinin ülkeye girmesinin önlenmesi, ç) Sağlık eğitimi ve araştırma faaliyetlerinin geliştirilmesi, d) Sağlık hizmetlerinde kullanılan ilaçlar, özel ürünler, ulusal ve uluslararası kontrole tâbi maddeler, ilaç üretiminde kullanılan etken ve yardımcı maddeler, kozmetikler ve tıbbî cihazların güvenli ve kaliteli bir şekilde piyasada bulunması, halka ulaştırılması ve fiyatlarının belirlenmesi, e) İnsan gücünde ve maddî kaynaklarda tasarruf sağlamak ve verimi artırmak, sağlık insan gücünün ülke sathında dengeli dağılımını sağlamak ve bütün paydaşlar arasında işbirliğini gerçekleştirmek suretiyle yurt sathında eşit, kaliteli ve verimli hizmet sunumunun sağlanması, f) Kamu ve özel hukuk tüzel kişileri ile gerçek kişiler tarafından açılacak sağlık kuruluşlarının ülke sathında planlanması ve yaygınlaştırılması ile ilgili olarak sağlık sistemini yönetme ve politikaları belirleme yükümlülüğü üstlenmiştir. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Sağlığın teşviki ve geliştirilmesine yönelik bilimsel çalışmalar yapmak veya yaptırmak, eğitim kurumları ve basın yayın organları aracılığı ile toplumu bilgilendirmek, kampanyalar yapmak veya yaptırmak Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğünün görevidir. Doğru yanıt C şıkkıdır.