SOSYAL HİZMET MEVZUATI

İnsan hakları açısından ataerkil toplumsal yapının dört temel olumsuz etkisi vardır:
• Toplumda kadınlar ve erkekler eşitsiz konumlarda bulunurlar,
• Eşit haklara sahip değildirler,
• Yasada haklar herkes için yazsa bile kadınlar haklarını kullanamazlar,
• Toplumda ezilen bir grup olarak kadınlar toplumsal olaylardan erkeklere göre
daha olumsuz olarak etkilenirler.
Bu nedenlerle kadınların insan hakları ayrı bir başlık altında incelenmektedir. T

Toplumsal cinsiyette hakkaniyet (gender equity); kadın ve erkeğin farklı gereksinimi ve güçlerinin olduğu, bu farklılıkların belirlenerek iki cinsiyet arasındaki dengeyi düzeltecek şekilde gerekenlerin yapılması anlamına gelmektedir.

Kadınların siyasal hayata örgütlenmesi 1900’lerin başında İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Kadınlar Şubelerinin açılmasıyla olmuştur.

1926 yılında Avrupa’daki aile kanunlarının en mükemmeli sayılan İsviçre Medeni Kanunu’nun örnek alındığı Türk Medeni Kanunu kabul edilmiştir.

Cinsel dokunulmazlık: Yeni TCK, “Cinsel dokunulmazlığı”, kişilerin vücudu üzerinde, rızaları dışında cinsel davranışlarda bulunularak beden bütünlüklerinin ihlali olarak tanımlamakta ve “Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar”ı, 102,103,104 ve 105. maddelerinde düzenlemektedir. 102. Maddeye cinsel saldırıyı şöyle tanımlıyor: “Cinsel arzuları tatmin amacına yönelik fakat cinsel ilişkiye varmayan davranışlarla, bir kişinin vücut dokunulmazlığını ihlal etme.” olarak tanımlamaktadır.

Türkiye’de aile politikaları genel sosyal politikalar içerisinde, kalkınma planları çerçevesinde ele alınmıştır. 5. Kalkınma Planı hazırlıkları içerisindeki Özel Aile İhtisas Komisyonuna kadar ailelere
yönelik doğrudan bir politika olmamakla birlikte, tüm kalkınma planları içerisinde aileleri etkileyen sosyal politikalar yer almıştır.

Sosyal hizmetler
• Sosyal hizmetler Devletin denetim ve gözetiminde halkın gönüllü katkısı da sağlanarak bir bütünlük içinde yürütülecektir (s. 648).
• Sosyal hizmet programları korunmaya, bakım veya yardıma muhtaç aile, çocuk,
sakat, yaşlı ve diğer kişilerin ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde düzenlenerek yaygınlaştırılacaktır.(s. 649)
• Sosyal hizmetlerin götürülmesinde kişi ve ailelerin maddî, manevî ve sosyal güçlüklerinin giderilmesi ve ihtiyaçlarının karşılanması, sosyal sorunlarının önlenmesi ve çözümlenmesine yardımcı olunması, hayat standartlarının iyileştirilmesi ve
yükseltilmesi esastır.
• Sosyal hizmetlerde muhtaç olana çeşitli imkânların yönlendirilmesinde rehberlik esastır.
• Sosyal hizmet programlarının uygulanmasında korunmaya muhtaç çocuk, muhtaç sakat ve muhtaç yaşlıya öncelik tanınacaktır.
• Bakıma muhtaç çocuklar için koruyucu aile programı ve evlat edinmenin şartları
konusunda gerekli çalışmalar yapılacaktır.

Yedinci kalkınma planı stratejik yaklaşımla küreselleşmenin faydalarından yararlanmak ilkesiyle planlanmıştır. Bu planda Türkiye’nin Avrupa Birliğine giriş hedefi açıkça vurgulanmış ve bu amaca ulaşmak için bir takım önlemler öngörülmüştür. Bu siyasal tercihin etkisi kalkınma planının sosyal politikalarında da kendini gösterir. Başka bir deyişle Avrupa Birliği’nin Türkiye’deki sosyal politikalara ve dolayısıyla aile politikasına olan etkileri bu planla birlikte açıkça başlamıştır.

Aile mahkemesi görev alanına giren konular:
1. Yetişkinler hakkında; a) Evlilik birliğinden doğan yükümlülükleri konusunda eşleri uyararak, gerektiğinde uzlaştırmaya, b) Ailenin ekonomik varlığının korunması veya evlilik birliğinden doğan malî yükümlülüklerin yerine getirilmesine ilişkin gerekli önlemleri almaya, c) Resmî veya özel sağlık veya sosyal hizmet kurumlarına, huzurevlerine veya benzeri yerlere yerleştirmeye, d) Bir meslek edinme kursuna veya uygun görülecek bir eğitim kurumuna vermeye, 2. Küçükler hakkında; a) Bakım ve gözetime yönelik nafaka yükümlülüğü konusunda gerekli önlemleri almaya, b) Bedensel ve zihinsel gelişmesi tehlikede bulunan veya manen terk edilmiş halde kalan küçüğü, ana ve babadan alarak bir aile yanına veya resmî ya da özel sağlık kurumuna veya eğitimi güç çocuklara mahsus kuruma yerleştirmeye, c) Çocuk mallarının yönetimi ve korunmasına ilişkin önlemleri almaya, d) Genel ve katma bütçeli daireler, mahallî idareler, kamu iktisadî teşebbüsleri ve bankalar
tarafından kurulmuş teşekkül, müessese veya işletmelere veya benzeri işyerlerine yahut meslek sahibi birinin yanına yerleştirmeye, karar verebilir.

Aile içi şiddet ev içi şiddet olarak adlandırılmakta ve “şiddet mağduru ve şiddet uygulayanla aynı haneyi paylaşmasa da aile veya hanede ya da aile mensubu sayılan diğer kişiler arasında meydana gelen her türlü fiziksel, cinsel, psikolojik ve ekonomik şiddet” olarak tanımlanmaktadır.

Toplumun kadınlığa ve erkekliğe atfettiği anlam

Patrimonializm

Terakki-i Muhadderat

Enver Paşa

1924

1926

CEDAW

2001

105

Kandiyoti