SOSYAL HİZMET MEVZUATI - Deneme Sınavı - 17

Sosyal ve ekonomik destek hizmetlerinde esas ilke, kişilerin kendi kendilerine yeterli duruma getirilmesidir.

Törer eylemlerinde zarar gören, can ve mal kaybına uğrayan vatandaşlara, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonundan öncelikle yardım yapılır.

Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana Sözleşmesi

Lonca

İşsizlik sigortası

Finansmana dışarıdan katkı ilkesi

5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu

Sosyal hizmetlere ilişkin ulusal düzeyde politika ve stratejiler geliştirmek

I - V

Kira yardımları

Yine bir yasaya göre konulan kuralların daha çok işleyişiyle ilgili daha ayrıntılı kuralların yazılı olduğu hukuk belgesidir. Tüzüğün de bir altında yer alır. Ancak yönetmelik de ilgili bir yasanın bir maddesine dayalı olarak çıkarılır.

Yönetmeliğin hastanın evde bakıma kabulü için gerekli olan koşulları 26. maddede şu şekilde tanımlanmıştır:
a) Sağlık kuruluşunda, hastanın veya hastanın tıbbi durumu onay vermeye elverişli değilse kanuni temsilcilerinin bilgilendirilmiş onay formu ile rızası alındıktan sonra işlem yapılır.
b) Evde bakım hizmeti için kabul edilen hastalar, mevzuat tarafından belirlenen hakları korunacak şekilde, hasta hakları ve yükümlülükleri ve hizmet içeriği konusunda bilgilendirilir. Hastanın kendisi veya kendisi karar verme yetisine sahip değilse kanuni temsilcisi, sunulacak hizmetin varsa riskleri konusunda her türlü bilgiyi almaya ve değerlendirme yaptıktan sonra hizmeti kabul etmeme hakkına sahiptir.
c) Evde bakım hizmeti almak isteyen hasta kendi hekimi tarafından takip altında olmalıdır. Kendisini takip eden bir hekimi olmayan hastalar, sağlık kuruluşunun evde bakım hizmeti sunan hekimleri tarafından ve gerekirse konsültan hekimler tarafından değerlendirilir ve bir hekim atanır.
d) Evde bakım hizmeti için, hasta ve/veya hasta ailesi tarafından istem yapılabilir.
Bu durumda evde bakıma uygunluğu ve tedavi sorumluluğu açısından hastanın durumu tanısını koyup ve tedavisini planlayan hekim veya evde bakım hekimi tarafından değerlendirilir. Planlamada yapılacak değişiklikler ya da ileri düzey yeni hizmet seçenekleri için hekim onayı alınır.
e) Hasta evindeki fiziksel ortam ve ekipman, güvenli ve etkin bakım vermeye uygun olmalıdır.
f) Hastanın ırkı, rengi, inancı, cinsiyeti, doğum yeri, etnik kökeni, yaşı, zihinsel ya da bedensel engeli ve iletişim rahatsızlığı, kabul açısından hiçbir şekilde olumsuz etken olarak değerlendirilemez.
g) Hasta bakımı açısından sağlık kuruluşu tarafından önerilen tedavi planının kabul edilmemesi durumunda, bu tedavi planının uygulanmamasının yol açabileceği riskler anlatılarak hizmetin kabul edilmediğine ilişkin yazılı beyan istenir.

Canlıdan organ nakli, alıcının en az iki yıldan beri fiilen birlikte yaşadığı eşi, dördüncü dereceye kadar (dördüncü derece dâhil) kan ve kayın hısımlarından yapılabilmektedir.

Ülkemizde çeşitli maddelerin kötüye kullanımı diğer birçok gelişmiş ülkede olduğu gibi yaygın ve önemli sosyal sorunlar arasında yer almaktadır. Madde bağımlılığının önlenmesinde ve tedavi hizmetlerinin geliştirilmesinde yasal dayanaklara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ihtiyacı büyük ölçüde karşılayan ve sosyal hizmet uzmanlarının rol ve sorumluluklarına yer veren hukuksal düzenleme, 2013 yılında yürürlüğe giren Madde Bağımlılığı Tedavi Merkezleri Yönetmeliği olmuştur.

Merkezde görevlendirilecek sosyal çalışmacı, psikolog ve hemşirenin ortak görev ve
sorumlulukları şunlardır:
1) Merkeze gelen hasta veya yakınlarına merkezin amacı ve işleyişi hakkında bilgi vermek
2) Hastalara bireysel danışmanlık hizmeti vermek, grup terapisi yapmak ve psikososyal beceri eğitimi vermek
3) Hasta ve ailelerine psikoeğitim vermek
4) Gezici ekibinin çalışmalarına katılmak
5) Ev ziyareti sırasında yatış endikasyonu gerektiren bir durum tespit edilirse hastanın ilgili kliniğe nakledilmesini sağlamak
6) Sosyodemografik veri formunu doldurmak, takip görüşmelerinde izlem ölçeklerini kullanmak
7) İstatistiksel bilgilerin toplanmasında ve değerlendirilmesinde görev almak
8) Merkeze devamı sağlanamayan hasta veya yakınlarıyla irtibat kurmak ve merkezin hastayla bağlantısını oluşturmak
9) Toplumun bilgilendirilmesi ile ilgili ve damgalama karşıtı çalışmalar yapmak.

Sosyal çalışmacının mesleğin doğasına özgü görev ve sorumlulukları ise şunlardır:
1) Merkezin sorumlu olduğu bölgedeki hastaların tespit edilmesi ve merkeze kaydını temin etmek için ilgili kurum ve kişilerle irtibat kurar.
2) Hasta ve/veya yakınlarıyla irtibat kurarak merkez hakkında bilgi verir ve merkeze davet eder.
3) Hastaneye yatışı gereken, bakıma muhtaç ya da çalışabilecek duruma gelmiş hastaların; hastane, bakım kurumu, korumalı iş yeri ihtiyacına cevap verebilmek için ilgili kurumlarla irtibat kurar.
4) Damgalama karşıtı çalışmalar için kurumlar arası işbirliğini sağlar ve geliştirir.
5) Hastaları sosyal ve hukuki hakları konusunda bilgilendirir, karşılaştıkları güçlüklerin çözümlenmesinde destek hizmeti verir.
6) Sivil toplum kuruluşları ve diğer kurumlarla ilişkileri sağlar.

HASTA HAKLARI

Sağlık Hizmetlerinden Faydalanma Hakkı

Bilgi İsteme

Sağlık Kuruluşunu Seçme ve Değiştirme

Personeli Tanıma, Seçme ve Değiştirme

Öncelik Sırasının Belirlenmesini İsteme

Tıbbi Gereklere Uygun Teşhis, Tedavi ve Bakım

Tıbbi Gereklilikler Dışında Müdahale Yasağı

Ötenazi Yasağı

Tıbbi Özen Gösterilmesi

Sağlık Durumu ile İlgili Bilgi Alma Hakkı

Kayıtları İnceleme

Kayıtların Düzeltilmesini İsteme

Yönergenin 12. maddesinde sosyal çalışmacının görev ve sorumlulukları ayrıntılı olarak şu şekilde ifade edilmiştir:
a) Mesleki çalışmalarını ilgili mevzuata uygun olarak yürütür.
b) Hastaneden hizmet alan,

1. Kimsesiz, terk ve bakıma muhtaç hastalar,
2. Engelli hastalar,
3. Sağlık güvencesiz hastalar,
4. Yoksul hastalar,
5. Aile içi şiddet mağduru hastalar,
6. İhmal ve istismara uğramış çocuk hastalar,
7. Mülteci ve sığınmacı hastalar,
8. İnsan ticareti mağduru hastalar,
9. Yaşlı, dul ve yetim hastalar,
10. Kronik hastalar,
11. Ruh sağlığı bozulmuş hastalar,
12. Alkol ve madde bağımlısı hastalar,
13. Yabancı uyruklu olup tedaviden yararlanamayan hastalar ve
14. İl dışından gelen hastalar
öncelikli olmak üzere tıbbi sosyal hizmete ihtiyaç duyan hastalar için sosyal hizmet müdahalesini planlar ve uygular.
c) Hastalığa ve tedavi sürecine uyumda zorlanan hastaların uyumunu sağlamak için gerekli sosyal hizmet müdahalesinde bulunur.
ç) Hastanede yatarak tedavisi tamamlandığı halde ikametine gidemeyecek derecede düşkün ve kimsesi bulunmayan veya aileleri tarafından alınmayan hastaların ikametine nakillerini koordine eder. Bu kapsamda mahalli idarelerle koordinasyonu sağlar.
d) Afetlerde, gerekli sosyal hizmet müdahalesini planlar ve uygular.
e) Tıbbi sosyal hizmetle ilgili konularda hastane personeline, hasta ve hasta yakınlarına yönelik eğitimler yapar.
f) Mesleği ile ilgili kongre, sempozyum, eğitim vb. toplantılara katılır, mesleki projeler planlar ve uygular.
g) Rapor ve kayıtları gizlilik ilkesine uygun olarak tutar.
ğ) Çalışmalarından birim sorumlusuna karşı sorumludur.
h) Tek sosyal çalışmacı olması halinde birim sorumlusunun görevlerini yerine getirir.
ı) Birim sorumlusunca verilen diğer görevleri yerine getirir.

Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünün görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:
a) Halk sağlığını korumak ve geliştirmek, sağlık için risk oluşturan faktörlerle mücadele etmek.
b) Birinci basamak sağlık hizmetlerini yürütmek, bu hususta gerekli düzenlemeleri yapmak.
c) Bulaşıcı, bulaşıcı olmayan, kronik hastalıklar ve kanser ile anne, çocuk, ergen, yaşlı ve engelli gibi risk gruplarıyla ilgili olarak izleme, sürveyans, inceleme, araştırma, bağışıklama ve kontrol çalışmaları yapmak, bununla ilgili verilerin toplanmasını sağlamak, belirlenen hedefler doğrultusunda plan ve programlar hazırlamak, uygulamaya koymak, denetlenmesini sağlamak, değerlendirmek, gerekli önlemleri almak, bu konuda politika ve düzenlemelerin oluşturulması için Bakanlığa teklifte bulunmak.
ç) Yaşam kalitesini yükseltecek alışkanlıkları kazandırarak toplumdaki tüm bireylerin sağlığını geliştirmek; hatalı beslenme alışkanlıkları, obezite, sigara ve benzeri zararlı maddelerin yol açtığı sağlık riskleri ve tehditleri ile mücadele etmek, bu hususları izlemek, araştırmak, veri toplanmasını sağlamak ve değerlendirmek.
d) Birey, toplum ve çevre sağlığını etkileyen ve genel sağlığı ilgilendiren her tür etkeni incelemek, teşhis etmek, değerlendirmek ve kontrol etmek üzere gerekli laboratuvar hizmetlerinin organizasyonunu sağlamak.
e) Sağlık tehditlerine yönelik erken uyarı ve cevap geliştirilmesi amacıyla gerekli organizasyonu sağlamak, halk sağlığını tehdit eden konularda gereken tüm tedbirleri almak ve gerektiğinde müeyyide uygulamak.
f) Biyolojik ürünler ve test materyali ile benzeri ürünlerle ilgili araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunmak, bu ürünleri temin etmek veya edilmesini sağlamak, ürettirmek ve gerektiğinde üretmek.
g) Görev ve sorumluluk alanıyla ilgili olarak hizmet standardizasyonunu sağlamak, meslek personelinin yetişmesi için ilgili kurumlarla işbirliğiyle eğitim programları hazırlamak, eğitim ve yayın faaliyetinde bulunmak.
ğ) Görev alanı ile ilgili konularda ulusal veya uluslararası, kamu veya özel kurum ve kuruluşlarla bilimsel ve teknik işbirliği yapmak.
h) Kurum personelinin atama, nakil, özlük, ücret, emeklilik ve benzeri işlemlerini yürütmek.

Engelli çocuk doğumlarının önlenmesi için, gebelik öncesi ve gebelik döneminde tıbbi ve eğitsel çalışmalar yapılır. Yeni doğan bebeklerin metabolizma hastalıkları için gerekli olan testlerden geçirilerek risk taşıyanların belirlenmesine ilişkin tedbirler alınır.

Anayasamıza ilave olarak 1987’de yürürlüğe giren Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu da ülkemiz sağlık sisteminin temel yapılanmasını oluşturmaktadır. Kanun’un amacı; sağlık hizmetleriyle ilgili temel esasları düzenlemektir. Kapsamı, bütün kamu kurum ve kuruluşları ile özel hukuk tüzel kişilerini ve gerçek kişileri kapsamaktadır.