SOSYAL HİZMET MEVZUATI - Deneme Sınavı - 11

Hastanın yatış işlemlerinin gerçekleştirilmesi ve teşhisin hastaya bildirilmesi doğrudan sosyal hizmet uzmanlarının görevi değilidir. Ancak bazen kritik durumlarda, örneğin kanser teşhisi hastaya bildirilirken ekipte yer alabilir. Doğru yanıt B'dir.

Tıbbi gereklilikler dışında müdahale ve ötenazi yasaktır ve ne şekilde olursa olsun talep edilemez. Doğru yanıt D'dir.

Kanunen zorunlu olan haller dışında ve doğabilecek olumsuz sonuçların sorumluluğu hastaya ait olmak üzere; hasta kendisine uygulanması planlanan veya uygulanmakta olan tedaviyi reddetmek veya durdurulmasını istemek hakkına sahiptir. Tedavinin uygulanmaması hastalığın seyrinin kötüye gitmesine ve hastanın yaşamının tehlikeye girmesine neden olabilir. Oysa hastanın yaşamına son verilmesini isteme hakkı yoktur. Bu durum etik ikileme neden olur. Doğru yanıt C'dir.

Etik Komisyon il sağlık müdür yardımcısı başkanlığında aşağıdaki üyelerden oluşur:
a) Valilikçe görevlendirilecek İl Emniyet Müdür Yardımcısı ya da Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Şube Müdürü,
b) Naklin yapılacağı hastane haricindeki bir kamu hastanesinden bir tabip,
c) Naklin yapılacağı hastane personelinden olmayan bir psikiyatri uzmanı,
ç) Baro tarafından görevlendirilecek bir avukat,
d) Valilikçe görevlendirilecek bir sosyal hizmet uzmanı

Kurulda yer alacak psikiyatri uzmanı naklin yapılacağı hastaneden olamaz. Doğru yanıt A'dır.

Sosyal çalışmacının mesleğin doğasına özgü görev ve sorumlulukları ise şunlardır:
1) Merkezin sorumlu olduğu bölgedeki hastaların tespit edilmesi ve merkeze kaydını temin etmek için ilgili kurum ve kişilerle irtibat kurar.
2) Hasta ve/veya yakınlarıyla irtibat kurarak merkez hakkında bilgi verir ve merkeze davet eder.
3) Hastaneye yatışı gereken, bakıma muhtaç ya da çalışabilecek duruma gelmiş hastaların; hastane, bakım kurumu, korumalı iş yeri ihtiyacına cevap verebilmek için ilgili kurumlarla irtibat kurar.
4) Damgalama karşıtı çalışmalar için kurumlar arası işbirliğini sağlar ve geliştirir.
5) Hastaları sosyal ve hukuki hakları konusunda bilgilendirir, karşılaştıkları güçlüklerin çözümlenmesinde destek hizmeti verir.
6) Sivil toplum kuruluşları ve diğer kurumlarla ilişkileri sağlar.

Psikoeğitim vermek toplum sağlığı merkezlerinde görev yapan sosyal hizmet uzmanı, psikolog ve hemşirenin ortak görev ve sorumluluklarındandır. Doğru yanıt E'dir.

Ülkemizde sağlığın yalnızca bedensel ve zihinsel sorunlar ve hastalıklarla ilgili olmadığı uzmanlar tarafından fark edilmiş ve 1961 yılında Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun yürürlüğe girmiştir. Sosyal hizmet çerçevesi içinde incelediğimiz sağlık mevzuatının ilk kanunu bu kanundur.

Bu yapılanmanın belirleyici mevzuatı ise 2011’de çıkarılan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’dir.

Bu çerçevede Bakanlığın hizmet birimleri aşağıdaki gibi yeniden yapılandırılmıştır:

a) Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü
b) Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü
c) Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü
ç) Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü
d) Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü
e) Sağlık Yatırımları Genel Müdürlüğü
f) Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü

g) Hukuk Müşavirliği
ğ) Denetim Hizmetleri Başkanlığı
h) Strateji Geliştirme Başkanlığı
ı) Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü
i) Özel Kalem Müdürlüğü
Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü 15/8/2017 tarihli ve 694 sayılı KHK’nin 184 üncü maddesiyle 2017 yalında eklenmiştir.

Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü bünyesinde Kronik Hastalıklar, Yaşlı Sağlığı ve Engelliler Daire Başkanlığı kurulmuştur.

Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü bünyesinde kurulan ve görevleri sosyal hizmetle yakından ilgili olan bir diğer birim ise Ruh Sağlığı Programları Daire Başkanlığıdır. Daire başkanlığının görevleri şunlardır:

a) Ruh sağlığı ile ilgili koruyucu programların geliştirilmesi, çocuk ve ergenleri de kapsamak üzere ruh sağlığının araştırılması ve korunması ile ilgili faaliyetleri planlamak ve koordine etmek.
b) Koruyucu ruh sağlığı hizmetlerinin birinci basamak sağlık hizmetleri ile bütünleştirilmesi ve geliştirilmesine yönelik çalışmaların yürütülmesini sağlamak.
c) Kronik ruhsal bozuklukların birinci basamak ağırlıklı olmak üzere ikinci basamak ve üçüncü basamakta tanı, tedavi ile izlemelerinin ve psikososyal rehabilitasyon programlarının geliştirilmesi için gerekli çalışmalar yapmak.
d) Toplum Temelli Ruh Sağlığı uygulamalarıyla uyumlu hizmetlerin koordinasyonu, çalışacak personele yönelik eğitim modüllerinin hazırlanması ve uygulanması faaliyetlerini yürütmek.

...

Yönetmelik, sağlık kurumlarını işlevlerine göre 5 alt gruba ayırmıştır:
a) İlçe / belde hastanesi:
b) Gün hastanesi:
c) Genel hastaneler:
d) Özel dal hastaneleri:
e) Eğitim ve araştırma hastaneleri.

“Sosyal hizmet uzmanı; Sosyal Hizmetler Akademisi veya muadili fakülte mezunu, kişilerle iyi ilişkiler kurabilecek ve kuruluşlar arasında iletişimi sağlayacak yetenekte sağlık personelidir.

Yönergenin 12. maddesinde sosyal çalışmacının görev ve sorumlulukları ayrıntılı olarak şu şekilde ifade edilmiştir:
a) Mesleki çalışmalarını ilgili mevzuata uygun olarak yürütür.
b) Hastaneden hizmet alan,

1. Kimsesiz, terk ve bakıma muhtaç hastalar,
2. Engelli hastalar,
3. Sağlık güvencesiz hastalar,
4. Yoksul hastalar,
5. Aile içi şiddet mağduru hastalar,
6. İhmal ve istismara uğramış çocuk hastalar,
7. Mülteci ve sığınmacı hastalar,
8. İnsan ticareti mağduru hastalar,
9. Yaşlı, dul ve yetim hastalar,
10. Kronik hastalar,
11. Ruh sağlığı bozulmuş hastalar,
12. Alkol ve madde bağımlısı hastalar,
13. Yabancı uyruklu olup tedaviden yararlanamayan hastalar ve
14. İl dışından gelen hastalar
öncelikli olmak üzere tıbbi sosyal hizmete ihtiyaç duyan hastalar için sosyal hizmet müdahalesini planlar ve uygular.

Ötenazi Yasağı
Ötenazi yasaktır. Tıbbi gereklerden bahisle veya her ne suretle olursa olsun, hayat hakkından vazgeçilemez. Kendisinin veya bir başkasının talebi olsa dâhil, kimsenin hayatına son verilemez.

Etik Komisyon il sağlık müdür yardımcısı başkanlığında aşağıdaki üyelerden oluşur:
a) Valilikçe görevlendirilecek İl Emniyet Müdür Yardımcısı ya da Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Şube Müdürü,
b) Naklin yapılacağı hastane haricindeki bir kamu hastanesinden bir tabip,
c) Naklin yapılacağı hastane personelinden olmayan bir psikiyatri uzmanı,
ç) Baro tarafından görevlendirilecek bir avukat,
d) Valilikçe görevlendirilecek bir sosyal hizmet uzmanı.

Engel tespiti yapacak olan engelli sağlık kurulu; iç hastalıkları, göz hastalıkları, kulak-burun-boğaz, genel cerrahi veya ortopedi, nöroloji veya ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanlarından oluşmaktadır.

İçinde bulunduğumuz çağda bireylerin özgürlüklerini kısıtlayan cezalar yerine alternatif ıslah yöntemlerinin tercih edildiği görülmektedir.

Ceza adaleti, adaleti veren kurumları ve adaletin yerine getirildiği süreci ifade eder (Siegel, 2010).

Ceza adalet sistemini sayısız alt sistemdenoluşan bir sistem olarak görmek,  hizmet uygulaması ve bu uygulamanın dayandığı temel yaklaşımlardan biri olan ekosistem perspektifi ile tutarlıdır.

Sosyal hizmet mesleğinin temel odağı, davranışları biçimlendiren çevresel faktörler üzerine çalışmaktır.

Rehabilitasyon yaklaşımları sosyal hizmet uzmanlarına tedavi ve hizmet sağlama fırsatları sunar.