SOSYAL HİZMET KURULUŞLARI

Sosyal güvenlik kavramı ilk olarak 1935 yılında Amerika Birleşik Devletlerinde kabul edilen Sosyal Güvenlik Yasası (Social Security Act) ile ortaya çıkmış, 1942'de İngiltere'de refah devletinin kurucu unsuru sayılan ünlü Beveridge Raporu ile genel bir tanıma kavuşmuştur.

Sıçramalı göçmen: Bir ülkeye hedefe göç ettikten ve bir süre kaldıktan sonra ikinci bir hedefe yönelen göçmendir.

Gelir Getirici Proje Desteklerinde kişi başına en fazla 15000 TL'lik destek sağlanmaktadır

Uluslararası ve Gönüllü Kuruluşlarla İşbirliği Daire Başkanlığı; sosyal yardımlar sunan sivil toplum kuruluşları ve yerel yöntemleri izlemek ve incelemek ve yine bunlarla iş birliği ve eş güdümü düzenlemek amacıyla faaliyet gösterir.

Türkiye Kızılay Derneği, 11 Haziran 1868 tarihinde İstanbul'da kurulmuş olan Osmanlı Yaralı ve Hasta Askerlere Yardım Cemiyetine kadar uzanır. Kurum 1923'te Hilali Ahmet Cemiyeti, 1935'te Türk Kızılay Cemiyeti ve 1947'de şimdiki adı olan Türk Kızılay Derneği adını almıştır.

Ülkemizde "geçici sığınmacı" durumundaki kişilerin yaşamak için yönlendirildiği 28 il (uydu kent) belirlenmiştir. Bunlar; Afyon, Ağrı, Aksaray, Amasya, Bilecik, Burdur, Çankırı, Çorum, Eskişehir, Hakkari, Isparta, Karaman, Kastamonu, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir, Konya, Kütahya, Nevşehir, Niğde, Silopi, Sivas, Tokat, Van ve Yozgat'dır.

İnsan Kaynağını Geliştirme Vakfı (İKGV), insan ticareti mağdurlarına hizmet veren kuruluşlardan biridir.

İşsizlik Yardımı, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin Türkiye misyonunun verdiği hizmet ve yardımlardan biri değildir.

İzleme Birimi, Barınma Yardımları Daire Başkanlığının birimlerinden biridir.

Muhtaç hanelerde yaşayan öğrencilere eğitim ve öğrenim imkanı sağlanmasına yönelik vakıflardan gelen talepleri değerlendirmek, Aile Yardımları Daire Başkanlığının görevlerindendir.

Kadın Dayanışma Vakfı

Kadın Dayanışma Vakfı, Mayıs 1993’te kurulmuş olan bir sivil toplum örgütüdür. Vakfın kökeni 1987 yılında bir grup aktivist kadın tarafından oluşturulmuş olan “Kadın Tartışma Grubu”na dayanmaktadır. Vakfın resmen kurulmasından önce, Ekim 1991’de, Ankara’da Altındağ Belediyesi ile işbirliği çerçevesinde bir Kadın Danışma Merkezi açılmıştır. O tarihten itibaren, bir kadın kuruluşu olarak vakıf, ülkedeki birçok ilke imza atmıştır. 1993 yılında Altındağ Belediyesi iş birliği ile açılan Türkiye’nin ilk bağımsız Kadın Sığınağı da bunlardan biridir.

Uluslararası Göç Örgütü (IOM) ve Türkiye’de İnsan Ticaretiyle Mücadeleye İlişkin Faaliyetleri

1951 yılında kurulan Uluslararası Göç Örgütü (IOM) lider hükümetlerarası organizasyon olarak hükümetler, hükümetlerarası organizasyonlar ve sivil toplum örgütleriyle çok yakın bir şekilde göç alanında çalışmaktadır. Bu gün IOM’e üye 118 devlet, buna ek olarak 20 gözlemci statüsündeki devlet vardır. IOM hükümetlere ve göçmenlere hizmet ve öneriler vererek göç sürecini desteklemektedir.

Ankara Alkol ve Madde Bağımlılığı Araştırma, Tedavi ve Eğitim Merkezi (AMATEM)

AMATEM 1983 yılında Bakırköy Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi bünyesinde alkol ve madde bağımlılarına yönelik, hizmet veren ve bu konuda araştırmalar yapan bir merkez olarak kurulmuş ve hâlen faaliyetlerini sürdürmektedir. AMATEM ülkemizin bu alandaki en büyük resmi kuruluşudur.

Sosyal Güvenlik

Sosyal güvenlik kavramı ilk olarak 1935 yılında Amerika Birleşik Devletlerinde kabul edilen Sosyal Güvenlik Yasası (Social Security Act) ile ortaya çıkmış, 1942’de İngiltere’de refah devletinin kurucu unsuru sayılan ünlü Beveridge Raporu ile genel bir tanıma kavuşmuştur. Kısaca sosyal güvenlik tüm vatandaşların ve onların bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yarınlarının güvence altına alınması demektir. Buradaki yarın güvencesi sadece karınların doyması değildir. Beveridge’in tanımladığı toplumdaki beş ana sorun kaynağının ortadan kaldırılmasıdır, yani herkesin “yokluk, hastalık, cehalet, sefalet ve işsizlikten” korunmasıdır.

Göçmen: Göçmen bir idari birimden diğerine yerleşmek amacıyla ‘uygun bir zaman dilimi’ için hareket eden kişidir. Dünya genelinde turist vizesi en fazla üç ay süreyle verildiği için buradaki ‘uygun bir zaman dilimini’ dış göç bağlamında üç ay olarak düşünebiliriz. Resmî iç göç hesaplamalarında ise adrese dayalı nüfus kayıt sistemi kullanılmakta yani kalış süresindense göçmenin ikametgâh değişikliği esas alınmaktadır. Göçmenler her zaman gittikleri yerde kalıcı olmayabilirler, bu durumda ‘geri-dönen göçmenler’, ‘sıçramalı göçmenler’, ‘transit göçmenler’ ve ‘döngüsel göçmenlerden’ bahsetmemiz gerekir.

• geri-dönen göçmen: Adından da anlaşılacağı gibi geri dönen göçmenler hareketlerinin ilk çıkış noktasına geri dönen kişilerdir. Dönüşün göçmenlerin kendi inisiyatifinde değil de siyasi otoritelerin tasarrufunda olduğu durumlar ‘iade etme’ (Bovenkerk, 1974) olarak adlandırılır.

• sıçramalı göçmen: Bir ülkeye hedefe göç ettikten ve bir süre kaldıktan sonra ikinci bir hedefe yönelen göçmendir (Faist 2000).

• transit göçmen: Hedefine doğru göç ederken başka duraklardan geçmekte olan göçmendir.

• döngüsel göçmen: İki ya da daha çok birim arasında yinelenen ya da döngüsel bir biçimde hareket eden göçmendir (Faist, 2000). Örneğin Almanya Türkiye arasında değişebilen periyodlarda gidip gelen göçmenler.

Yoksulluğa ilk ciddi sosyal politika müdahalesi, 1976 yılında 2022 sayılı yasa ile yürürlüğe giren gelir programıdır. Bu program, 65 yaşını geçmiş, muhtaç yaşlı yoksullara ve engellilere minimum gelir hakkı vermekte ve söz konusu gelirlerin defterdarlıklar aracılığıyla dağıtımını ön görmektedir.

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 73. maddesine göre Yardımlar Genel Müdürlüğünün görev ve yetkileri şu şekilde sıralanabilir:

a. Yoksullukla mücadele ve sosyal yardımlar alanında ulusal düzeyde uygulanacak politika ve stratejilerin oluşturulması çalışmalarını koordine etmek, belirlenen politika ve stratejileri uygulamak, uygulanmasını izlemek ve değerlendirmek.

b. 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanununun amaçlarını gerçekleştirmek ve uygulanmasını sağlamak için gerekli idarî ve malî tedbirleri almak.

c. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonunun gelirlerini zamanında toplamak, toplanan gelirlerin yerinde, zamanında ve ihtiyaçlara göre kullanılmasını sağlamak.

d. 3294 sayılı Kanun hükümlerine göre kurulan vakıfların harcamalarını, iş ve işlemlerini araştırmak, incelemek, izlemek ve denetlemek, görülen aksaklıklarla ilgili gerekli tedbirleri almak, vakıfların çalışma usul ve esasları ile sosyal yardım programlarının ölçütlerini belirlemek.

e. Mevzuatta kamu kaynaklarıyla yardım yapılması öngörülen kişilere aylık, tazminat, ücret, yardım veya başka bir ad altında yapılacak her türlü sosyal yardımın ödenmesi ve anılan yardım ve ödemelerin veri tabanına işlenerek izlenmesi ile ilgili işleri diğer birimler ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile iş birliği içinde yerine getirmek, diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılmakta olan her türlü sosyal yardım ve ödemelerin veri tabanında izlenmesine ilişkin işlemleri yürütmek.

f. Yoksullukla mücadeleye ve Genel Müdürlüğün görev alanına giren diğer konulara ilişkin olarak araştırma ve incelemeler yapmak, proje hazırlamak ve uygulamak.

g. Yoksullukla mücadele alanında uluslararası gelişme ve uygulamaları izlemek, değerlendirmek, ülkemiz açısından yararlı görülen modelleri uygulamaya koymak.

h. Sosyal Yardımlar Bilgi Sistemi ile ilgili işleri yürütmek.

i. Sosyal yardımlaşma ve dayanışma kültürünü kökleştirici çalışmalar yapmak, geniş kitleleri kapsayan yardım kampanyalarını koordine etmek ve desteklemek.

j. Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

Aile Yardımları Daire Başkanlığı Aile yardımları daire başkanlığı aile ve bu bağlamda kadın, çocuk, genç gibi çeşitli hedef gruplara verilecek yardımların sosyal politika düzeyinde belirlenmesine katkı vermekle, ve çeşitli sosyal yardımların dağıtılmasını koordine etmekle yükümlüdür. Daire başkanlığının görevleri aşağıdaki gibi sıralanabilir (https://sosyalyardimlar.aile.gov.tr/daire-baskanliklari):

a) Vakıflarca yürütülen süreklilik arz etmeyen aile yardımlarının usul ve esaslarını belirlemeye yönelik çalışmalar yapmak.

b) Muhtaç ailelerin gıda ve giyim gereksinimlerinin sağlanmasına yönelik olarak vakıflardan gelen talepleri değerlendirmek.

c) Muhtaç hanelerde yaşayan öğrencilere eğitim ve öğrenim imkânı sağlanmasına yönelik vakıflardan gelen talepleri değerlendirmek.

ç) Yakacak yardımları ile ilgili iş ve işlemleri ilgili kurumlarla işbirliği içinde yürütmek ve vakıflardan bu kapsamda gelen talepleri değerlendirmek.

d) Her ne suretle olursa olsun Türkiye’ye kabul edilmiş veya gelmiş olan muhtaç yabancılara yapılacak sosyal yardımların usul ve esaslarını belirlemeye yönelik çalışmalar yapmak ve vakıflardan bu kapsamda gelen talepleri değerlendirmek.

e) Afet ve benzeri olağanüstü sebeplerle muhtaç duruma düşen kişilerin gıda, giyim, ve benzeri ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik vakıflardan gelen talepleri değerlendirmek.

f) Dairenin görev alanına ilişkin vakıflardan gelen talepleri değerlendirmek ve Fon Kurulunun onayına sunmak.

g) Fon Kurulu kararlarına uygun olarak kaynak aktarım talimatlarını düzenlemek ve kararları vakıflara bildirmek.

ğ) Daire tarafından uygulanan sosyal yardım programlarının takibini yaparak izleme ve değerlendirme faaliyetleri yürütmek, istatistik ve rapor hazırlamak.

h) Vakıfların ve diğer kamu kurumlarının görüş taleplerini içeren, dairenin görev alanına giren hususlara ilişkin yazıları cevaplamak.

Engelli ve Yaşlı Yardımları Daire Başkanlığı Engelli ve Yaşlı Yardımları Dairesinin görevleri şu şekilde sıralanabilir (https://sosyalyardimlar.aile.gov.tr/daire-baskanliklari):

a) 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Vatandaşlara Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamındaki yardımlara ilişkin mevzuat altyapısını oluşturmak ve geliştirmek.

b) 2022 sayılı Kanun kapsamındaki yardımların uygulanmasını sağlamak için gerekli tüm tedbirleri almak, ödeme ve otomasyon işlemlerini yapmak.

c) 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun Ek 7 nci maddesi kapsamında evde bakıma destek sağlamak için verilen sosyal yardımlara ilişkin iş ve işlemleri yürütmek.

ç) Dairenin görev alanına ilişkin yargı kararlarını yerine getirmek veya vakıflar vasıtasıyla yerine getirilmesini sağlamak.

d) Yargı mercilerince veya muhakemat müdürlüklerince talep edilen bilgi ve belgeleri temin etmek.

e) Engelli ve yaşlı yardımlarına ilişkin doğrudan veya kurumlar aracılığıyla dolaylı şekilde vatandaşlardan gelen talepleri, ilgili vakıflara yönlendirmek ve bu taleplerin takibini yapmak.

f) Daire tarafından uygulanan sosyal yardım programlarının takibini yaparak izleme ve değerlendirme faaliyetleri yürütmek, istatistik ve rapor hazırlamak.

g) Vakıfların ve diğer kamu kurumlarının görüş taleplerini içeren, dairenin görev alanına giren hususlara ilişkin yazıları cevaplamak.

Türkiye Kızılay Derneği

Bu dernek uluslararası bir insani yardım kuruluşudur. Bu derneğin tarihi Osmanlı dönemine 11 Haziran 1868 tarihinde İstanbul’da kurulmuş olan Osmanlı Yaralı ve Hasta Askerlere Yardım Cemiyetine kadar uzanır. Adından da anlaşılabileceği gibi savaşta yaralanan askerlere yardımlar için kurulmuştur. Kurum 1923’de Hilali Ahmer Cemiyeti, 1935’te Türkiye Kızılay Cemiyeti, ve 1947’de şimdiki adını almıştır. Kısaca Kızılay olarak da anılan Türkiye Kızılay Derneği, zaman içinde hedefi, sadece savaşta yaralanan ya da savaşla felakete uğrayan kişilere değil, tüm afetzedelere ve muhtaç kişilere yardım etmeye genişlemiş olan bir sosyal hizmet kurumudur.