Diğer Sosyal Hizmet Alanlarındaki Kurum ve Kuruluşlar I

Sosyal yardımlar bir sosyal haktır ve hayır kurumları ve geleneksel yardımlaşma ağlarından farklıdır. Sosyal yardım hayırseverliğin ötesindedir, devlet ve vatandaş arasındaki ilişkide devletin tüm vatandaşlarına asgari yaşam standardı sağlama zorunluluğu ilkesine dayanır. Sosyal yardımlar sosyal güvenliğin bir alt koludur.

Sosyal yardımlar genellikle şunları kapsar: işsizlik yardımı, yoksullara bedava sağlık hizmeti, yoksullara ayni ve nakdi yardım sağlanması, anne ve çocuklar için özel hizmetler, yoksul çocuklara kurum bakımı, yaşlı, sakat, dul, yetimlere aylık bağlanması.

Evsizlik sorununu fiziksel ve sosyal anlamda iki düzeyde değerlendirebilir: Fiziksel olarak evsizlik, konutsuzluk demektir, yani fiziksel bir barınaktan, ısınmadan ve güvenlikten yoksunluktur. Sosyal anlamda evsizlik ise Özdemir’in de (2010) belirttiği gibi evde olan sosyal ilişkilerden yoksunluk anlamına gelir. Bir sosyal sorun olarak evsizlik hem konutsuzluk sorunundan hem de bireyin sosyal çevresi içinde çözümsüz kalarak yalnızlaşmasından kaynaklanır.

Afetzedeler birdenbire ortaya çıkan, içinde buldukları yoksunluklardan dolayı acil ve sistemli konut, ısınma, gıda ve sağlık yardımlarına gereksinim duyan ve yaşadıkları şoktan ve kayıplardan dolayı psiko-sosyal desteğe ihtiyaç duyan gruplardır. Bu özellikleriyle afetzedeler sosyal çalışma için bir hedef grup olmaktadırlar.

Kimi insanlar sigara içmez, kimileri arada bir içerken bazı kişiler her gün belirli bir miktarda sigara içerler yani madde bağımlısıdırlar. Öte yandan eroin gibi çok kuvvetli kimyasallar her iki alımda krizlere varan madde bağımlılığı yapabilmektedir. Kahve ve çikolata gibi hemen hepimizin tükettiği maddelerin de içeriğinde sinir sistemi üzerinde genel bir etkiye sahip kimyasallar vardır ve dolayısıyla bunlar da bağımlılık yapma potansiyeline sahiptir. Alkol hem tıbbi hem de keyif verici bir madde olarak kullanılmaktadır. Ancak sürekli ve aşırı alkol tüketimi, kişilerde alkol bağımlılığına yani alkolizme yol açabilmektedir.

Bu yaklaşım göç alan ve göç veren ülkeler/bölgeler arasında avantaj ve dezavantajları sırasıyla yeni nüfus gruplarını çeken -yani göçü çeken- ve insanların gitmesine neden olan yani göçü dışarıya iten etmenler olarak incelemektir. Örneğin kuraklık ya da yüksek işsizlik oranları bir ülkede dışarıya göçü tetikleyen itici unsur olarak değerlendirilir, öte yandan bir ülkedeki ekonomik büyüme ve yeni iş olanaklarının açılması da çekici etmen olarak görülür.

Geri-dönen göçmen: Adından da anlaşılacağı gibi geri dönen göçmenler hareket- lerinin ilk çıkış noktasına geri dönen kişilerdir

Sıçramalı göçmen: Bir ülkeye hedefe göç ettikten ve bir süre kaldıktan sonra ikinci bir hedefe yönelen göçmendir

Transit göçmen: Hedefine doğru göç ederken başka duraklardan geçmekte olan göçmendir.

Döngüsel göçmen: İki ya da daha çok birim arasında yinelenen ya da döngüsel bir biçimde hareket eden göçmendir .

1951 tarihli Mültecilerin Hukuki Durumuna İlişkin Cenevre Sözleşmesi ile koruma altına alınmıştır.

Türkiye’deki yasal çerçeve dahilinde, mülteci, Avrupa ülkelerinden iltica talebiyle gelen ve statüsü onaylanmış kişidir. Sığınmacı, Avrupa ülkeleri dışından gelerek sığınma talebinde bulunan kişidir, bu kişilere mültecilik statüsü tanınmamaktadır ancak mütekabiliyet ilkesi gereği bu sığınmacılara polise kayıt olmaları şartıyla bir süre için barınma izni vermekte bu süreçte dosyaları İç İşleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği tarafından incelenmektedir. Bu kişiler ancak üçüncü bir ülkeye iltica edebilirler. Ancak bir kişi mülteciliğe başvurduğu anda hemen mülteci statüsü alamaz. Mültecilik zulme maruz kalma korkusunun haklılığının resmen tanınması ile elde edilen bir statüdür.

1. Gelir dağılımı adaleti,
2. Yoksullukla mücadele,
3. Üretim ve istihdamın artırılması,
4. İstihdam ile sosyal entegrasyonun pekiştirilmesi.

Bugün ülkemizde sosyal yardımlar Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bünyesindeki Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü çatısı altındaki ilgili daire başkanlıkları( aile yardımları daire başkanlığı, sağlık ve yaşlı, engelli daire başkanlığı,vakıf hizmetleri,kaynak yönetimi,proje değerlendirme başkanlı)  tarafından koordine edilmektedir.

a) Vakıflarca yürütülen süreklilik arz etmeyen aile yardımlarının usul ve esaslarını belirlemeye yönelik çalışmalar yapmak.

b) Muhtaç ailelerin gıda ve giyim gereksinimlerinin sağlanmasına yönelik olarak vakıflardan gelen talepleri değerlendirmek.

c) Muhtaç hanelerde yaşayan öğrencilere eğitim ve öğrenim imkânı sağlanmasına yönelik vakıflardan gelen talepleri değerlendirmek.

ç) Yakacak yardımları ile ilgili iş ve işlemleri ilgili kurumlarla işbirliği içinde yürüt-mek ve vakıflardan bu kapsamda gelen talepleri değerlendirmek.

d) Her ne suretle olursa olsun Türkiye’ye kabul edilmiş veya gelmiş olan muhtaç yabancılara yapılacak sosyal yardımların usul ve esaslarını belirlemeye yönelik çalışmalar yapmak ve vakıflardan bu kapsamda gelen talepleri değerlendirmek.

e) Afet ve benzeri olağanüstü sebeplerle muhtaç duruma düşen kişilerin gıda, giyim, ve benzeri ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik vakıflardan gelen talepleri değerlendirmek.

f) Dairenin görev alanına ilişkin vakıflardan gelen talepleri değerlendirmek ve Fon Kurulunun onayına sunmak.

g) Fon Kurulu kararlarına uygun olarak kaynak aktarım talimatlarını düzenlemek ve kararları vakıflara bildnairmek.

ğ) Daire tarafından uygulanan sosyal yardım programlarının takibini yaparak izleme ve değerlendirme faaliyetleri yürütmek, istatistik ve rapor hazırlamak.

h) Vakıfların ve diğer kamu kurumlarının görüş taleplerini içeren, dairenin görev alanına giren hususlara ilişkin yazıları cevaplamak.

Türkiye’de evsizlere yönelik hizmetler düzenli ve koordineli değildir.Beyoğlu Kaymakamlığı Evsizler Evi,Bursa Büyükşehir Belediyesi Barınma Evi. gibi örnekler bulunmaktadır. Ayrıca mevsimlik olarak belediyelerin evsizlere tahsis ettiği mekânlarda evsizlere yönelik barınma hizmeti sunabilmektedir.Bazı şehirlerde var olan sosyal hizmet kurumlarına yönlendirme ile evsizlere hizmet sunulmaktadır.

Türkiye Kızılay Derneği - Türkiye Deprem Vakfı- Arama Kurtarma Derneği (AKUT) -Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK), Genel Maden İşçileri Sendikası ve Jandarma Arama Kurtarma-

Gerek ülke sınırları içinde gerek dışında afet yönetimi ve afetzedelere yardım Kızılay’ın başlıca faaliyet alanlarından biridir. Bu bağlamda Kızılay yardım toplar ve dağıtır, çadır üretir ve dağıtır, gezici hastahaneler ve aşevleri açar, hemşire ve ilk yardım elemanı yetiştirir. Kısaca afetlerde acil barınma, acil beslenme ve kısmi sağlık hizmeti sunar. İlaveten, 17 Ağustos ve 12 Kasım Marmara depremlerinden sonra, 1999 yılında afetlerde psiko-sosyal yardım ekipleri oluşturulmuştur.

AMATEMde tedavi hastanın rızası koşulu ile yapılmaktadır. Tedavi hastanın durumuna göre yatarak ya da ayakta olabilmektedir. Tedavi iki aşamalıdır: Öncelikle tıbbi detoksifikasyon yani arındırma tedavisi uygulanır, ardından ruhsal tedavi yani psikoterapi uygulanır. Psikoterapi 14 ila 28 günlük programdır, daha sonra isteyen hastalar bireysel ya da grup terapilerine devam edebilmektedirler.

1. Mülteci Statüsünün Belirlenmesi
2. Sağlık Yardımı
3. Eğitime Yönlendirme
4. Mali Yardım
5. Psiko-Sosyal Destek:
6. Soysal Danışmanlık
7. Barınma Yardımı

İnsan Kaynağını Geliştirme Vakfı ( İKGV) üreme sağlığı, insan ticareti mağdurlarının desteklenmesi gibi bir çok farklı alanda kapsamlı projeler sürdürmektedir. Mültecilik konusundaki esas çalışması ise Mülteci ve Sığınmacılara Psiko-Sosyal Destek Projesi’dir.

Sığınak: “Kadın Dayanışma Vakfı 2005 yılında İçişleri Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Uluslararası Göç Örgütü ve Ankara Büyükşehir Belediyesi ile işbirliği yaparak kadın ticareti mağdurları için bir sığınak açmıştır. Sığınak 12 kadın ve çocuk kalabilecek şekilde düzenlenmiştir.. Sığınakta sadece barınma değil, danışmanlık, pisko-sosyal destek hizmeti de sunulmaktadır.

Farkındalık yaratmak: Vakıf insan ticaretini önlemek için kamuoyuna yönelik farkındalık artırıcı bilgilendirme faaliyetleri gerçekleştirmektedir.

Türkiye Yeşilay Cemiyeti