SOSYAL HİZMET KURULUŞLARI - Deneme Sınavı - 4

Birinci basamak sağlık kuruluşları arasında aile sağlığı merkezleri, muayenehaneler, poliklinikler, verem savaş dispanserleri, ana-çocuk sağlığı ve aile planlama merkezleri yer alır.

Eski adı Darüşşifa olan hastane “sağlık hizmeti verilen ve bu amaçla
gerektiğinde hastaların yatarak tedavi oldukları kurum” olarak tanımlanabilir.

Dal hastanelerinin en eski yapılanmalarından biri sanatoryumlardır. Veremle mücadele etmek için kurulan bu hastanelerin şimdiki adı göğüs hastalıkları hastanesidir. Türkiye’nin ilk sanatoryumu Heybeliada Sanatoryumudur.

Hasta hakları biriminin işleyişinde ilk adım birimin başvuruyu almasıdır.

Aile hekimliği birimi, bir aile hekimi ve en az bir aile sağlığı elemanından oluşan
yapıdır.

112 Acil yardım hizmetlerinde iş akışı ve görevler şu şekilde gerçekleşmektedir:
• Acil Sağlık Yardımı Çağrısı
• Çağrının Değerlendirilmesi
• Yönlendirme
• Talebin Yönlendirilen Birim
Tarafından Karşılanması
• Nakil
• Acil Servise Nakil

Hastaların gizliliğe uygun bir ortamda her türlü sağlık hizmeti almaya hakları vardır. Bu hak mahremiyet hakkı olarak adlandırılır.

Ülkemizde sanatoryumlar dışında çok sayıda uzmanlaşmış dal hastanesi yer almaktadır. 2012 verilerine göre en yaygın tür genel hastane türüdür.

Töre cinayetleri, çocuk ve ergen suçluluğu türleri arasında sayılmamıştır.

Ergen suçu ile ilgili önemli bir değişken de akran ilişkileridir. Hirschi (1969) ergenler için akranların potansiyel suç kışkırtıcısı, ailenin ise potansiyel suç önleyicisi olduğunu ifade eder.

Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme
Bu sözleşme uyarınca Madde 1’e göre çocuğa uygulanabilecek olan, kanuna göre daha erken yaşta reşit olma durumu hariç, on sekiz yaşına kadar her insan çocuk sayılır.

“Denetimli serbestlik (probation), ceza mahkemelerinde görülen bir hizmet olup, suçluluğu saptanan sanık hakkında psiko-sosyal bir anket yapılmasını ve bu sistemden yararlandırıldığında hükümlünün toplumda denetimi ile tabi olacağı hürriyet rejiminin koşullarını belirlemektedir.

Havana Kuralları (Özgürlüğünden Yoksun Bırakılmış Çocukların Korunmasına İlişkin Birleşmiş Milletler Kuralları)
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 14 Aralık 1990 tarihinde kabul edilmiştir.

Sosyal hizmet uzmanlarının denetimli serbestlik ve yardım hizmetlerindeki belli başlı rol ve görevleri şunlardır:
• Denetim altındaki kişi ve çocuklara rehberlik ve danışmanlık hizmeti ile psikososyal açıdan destek olmak ve bu kişilere ilişkin denetim planı hazırlamak,
• Denetim planınında yer alan kişiyi güçlendirmeyi amaçlayan hedefler doğrultusunda bireyin aile, iş ve sosyal yaşamına daha aktif ve işlevsel olarak katılımını
sağlamak,
• Denetimli serbestlik ya da ceza infaz kurumundan gelen çocukları güçlendirerek
yeni yaşamlarına uyum sağlamalarına yardımcı olmak,
• Çocuklara ya da yetişkinlere destek alabileceği kurum ve kuruluşlar ile ilgili olarak
bilgi vermek, haklarını anlatmak ve hakları kullanma konusunda yardım etmek,
• Kişinin sosyal çevresini ve içinde yaşadığı koşulları inceleyebilmek için kişinin ikamet ettiği eve giderek sosyal inceleme gerçekleştirmek,
• Gerçekleştirilen sosyal inceleme sonrası “Sosyal İnceleme Raporu” hazırlayarak
hâkimin ve ilgili diğer kişilerin doğru karar verebilmesine yardımcı olmak,
• Çocuğun bir iş ve meslek edinmesine çeşitli kuruluşlar ile irtibata geçerek (Esnaf
ve Sanatkârlar Odaları Birliği, Milli Eğitim Bakanlığı gibi) kişilerin istihdam alanlarına yerleşmelerini sağlamak,
• Hakkında tedavi ve denetim kararı olan çocukların uyuşturucu ve uyarıcı madde
kullanmasının olumsuz sonuçları ile ilgili olarak çocukları bilinçlendirmek,
• Maddeyi bırakma ve tedaviye başlama konusunda kişiyi ikna edebilmek,
• Denetimli serbestlik hizmetinden yararlanan kişinin maddeye ve kullanımına ilişkin değişen davranışlarını gözlemlemek ve bu bilgilere raporda yer vermek,
• Kişinin madde kullanımına devam edip etmediğinin anlaşılması amacıyla sürpriz
tahlil uygulamaları yapmak gibi görevleri vardır.

Çocuk izlem merkezleri Sağlık Bakanlığı bünyesinde kurulan, cinsel istismara maruz kalan çocukların teşhis ve tanı aşamalarında kurumsal açıdan defalarca muayene edilerek örselenmemeleri ve çocukların bu aşamada deşifre olmamaları için kurulan bir birimdir. Multidisipliner bir yaklaşım ve uygulama pratiği ile kurulan bu merkezin kurulmasında çeşitli kurumlar rol almıştır. Bu kurumlar, Adalet Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Adli Tıp Kurumu, Sağlık Bakanlığı ve eski adı SHÇEK. olan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığıdır

Çocuk eğitimevinde çalışan sosyal hizmet uzmanları eğitimevinin psiko-sosyal servisinde çalışmakta ve çeşitli faaliyetler yürütmektedirler. Bu alanda çalışan sosyal hizmet uzmanının rol ve görevleri;
• Kuruluşta kalan çocuklara psiko-sosyal açıdan destek olabilmek,
• Kuruluşta kalan çocuklara yönelik kararlarda çocuğu da katmak ve suça ilişkin
davranış değişikliği yaratabilmek,
• Gerekli durumlarda kurum yetkililerinin bilgisi dâhilinde aile ve sosyal çevre ile
görüşmeler gerçekleştirmek,
• Kuruluşta kalan çocuklara ilişkin koruyucu ve geliştirici programlar araştırmak,
uygulamak,
• İyileştirme çalışmaları kapsamında organize edilen spor alanları, iş atölyelerinden
yararlanma gibi faaliyetlere katılacak kişileri belirlemek,
• Kuruluşta kalan çocuklara yönelik sosyal inceleme raporları yazmak,
• Eğitimevi öğretmenleri ile işbirliği içerisinde hükümlülerin ihtiyaçları doğrultusunda satranç, dama, dart, voleybol gibi sosyal ve çeşitli kültürel etkinlikleri yürütmek gibi görevlerdir.

Çocuk mahkemeleri uygulamalarında çeşitli yasa ve yönetmeliklerden yararlanılmaktadır. Bu yasa ve yönetmelikler ise;
• 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu,
• 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu,
• 5271 sayılı Ceza Mahkemeleri Kanunu,
• 5402 sayılı Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri İle Koruma Kurulları Kanunu,
• Çocuk Mahkemelerinin Usul Esas ve İşleyişine Dair Yönetmelik,
• Koruyucu ve Destekleyici Tedbirlerin Uygulanması Hakkında Yönetmelik ve İlgili diğer yönetmeliklerdir.

“Çocuk Eğitimevleri; çocuk hükümlüler hakkında verilen cezaların, hükümlülerin eğitilmeleri, meslek edinmeleri ve yeniden toplumla bütünleştirilmeleri amaçları güdülerek yerine getirildiği tesislerdir.

Çocuk ve Ergen Suçluluğu ile ilgili kavramsal çerçeve içinde yer alan Toplumsallaşma, bireyin toplumla etkileşime girmesi ve toplumla olumlu yönde bütünleşmesidir.

Suçlulukla ilgili kavramlar arasında yer alan Güvenlik Tedbiri, kişileri belli haklardan yoksun bırakma, eşya ve kazançlarına el koyma, sınırdışı edilme gibi tedbirleri kapsamaktadır.