SOSYAL HİZMET KURULUŞLARI - Deneme Sınavı - 5

Sevgi Evleri

Çocuk İzlem Merkezleri

Koruyucu ve Önleyici Hizmetler Daire Başkanlığı; koruyucu hizmetler, önleyici hizmetler, risk alanları belirleme ve önleme, özel kuruluşlar birimlerinden oluşmaktadır.

Evlat edindirme konusunda toplumu bilinçlendirici çalışmalar yapmak, Aile Yanında Destek Hizmetleri Daire Başkanlığının görevidir.

Korunma ihtiyacı olan çocuk, bedensel, zihinsel, ahlaki, sosyal ve duygusal gelişimi ile kişisel güvenliği tehlikede olan, ihmal veya istismar edilen ya da suç mağduru çocuklardır.

Milli Eğitim Bakanlığının, İlköğretim ve Eğitim Kanunu ve Umumi Hıfzısıhha Kanunu hükümleri uyarınca yerine getirmesi gereken sosyal hizmet nitelikli görevleri vardır. 222 Sayılı kanunun 12. maddesinde mecburi ilköğretim çağında bulundukları halde zihnen, bedenen, ruhen ve sosyal bakımdan engelli olan çocukların özel eğitim ve öğretim görmelerini sağlama yükümlülüğü belirtilmektedir.

Büyükşehir belediyelerinin 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7. maddesinde belirtildiği gibi sağlık merkezleri, hastaneler, gezici sağlık üniteleri ile yetişkinler, yaşlılar, engelliler, kadınlar, gençler ve çocuklara yönelik her türlü sosyal ve kültürel hizmetleri yürütmek, geliştirmek ve bu amaçla sosyal tesisler kurmak, meslek ve beceri kazandırma kursları açmak gibi görevleri vardır.

Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezleri, duygusal, cinsel ve/veya fiziksel İstismara uğradıkları tespit edilen çocukların olumsuz yaşam deneyimlerinden kaynaklanan travma ve/veya davranış bozukluklarını gidermek amacıyla rehabilitasyon süreci tamamlanıncaya kadar geçici süre bakım ve korunmalarının sağlandığı yatılı sosyal hizmet kuruluşlarıdır.

Gözlem evleri, sorudaki hizmetlerin yanı sıra çocukların aileleri ile bağlantı kurar, çocukların durum ve özelliklerine uygun kuruluşlarla işbirliği yapar. Yatılı hizmet veren altı gözlem evi bulunmaktadır.

Türkiye'de Çocuk Mahkemeleri Yasası 1979 yılında çıkarılmış; İlk çocuk mahkemesi ise 1987 yılında Ankara'da kurulmuştur. Çocuk mahkemeleri, genel olarak çocuğun korunması, sosyalleşmesi, tedavisi ve rehabilite edilmesi gibi amaçlara hizmet eder.

Yatılı bakım ve koruma hizmeti veren sosyal hizmet kuruluşları arasında Sevgi Evleri, Yetiştirme yurtları, Çocuk evleri, Çocuk yuvaları bulunur.

Birleşmiş Milletler, İnsan Hakları Bildirgesine ek olarak 9 Aralık 1975’te “Engelli Kişilerin Hakları Bildirgesi” yayınlanmıştır.

“Sosyal Hizmet Merkezi”; ihtiyaç sahiplerinin tespit edilerek sosyal hizmet müdahalesinin ve takibinin gerçekleştirilmesi, çocuk, genç, kadın, erkek, engelli, yaşlı bireylere ve ailelerine koruyucu, önleyici, destekleyici, geliştirici hizmetler ile rehberlik ve danışmanlık hizmetlerinin bir arada ve en kolay ulaşılabilir biçimde, gerektiğinde kamu kurum ve kuruluşları, yerel yönetimler, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve gönüllüler ile işbirliği içinde sunulmasından ve bu hizmetlerin koordinasyonundan sorumlu gündüzlü sosyal hizmet kuruluşlarıdır.”

Engelliliğin önlenmesine ilişkin genel çalışmalar Sağlık Bakanlığınca yürütülmektedir.

Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğünce engelli yurttaşlarımızın eğitimi için özel eğitim hizmet ve uygulamaları yürütülmektedir. Bu hizmetler aşağıda adları verilen kuruluşlar eliyle yapılmaktadır:

Kamu kurum ve kuruluşları, çalıştırmakla yükümlü olduğu engelli işçileri işyerinin bulunduğu yerdeki İŞKUR İl/Şube Müdürlüğü aracılığı ile karşılamak zorundadırlar.

Sevil (2005: 53–54) yaşlılık dönemi özelliklerinden
• Fizyolojik özellikleri; bazı organlarda gerileme, zihinsel etkinlikte gerileme, çevreye karşı artan duyarlılık, duyu organlarında zayıflama, güç azalması ve yetmezlik,
• Psikolojik özellikleri; hislerin azalması, kendine güvenin azalması, yalnızlık korkusu, hastalık ve ölüm korkusu, ümitsizlik, çekingenlik,
• Sosyal özellikleri; rol ve statü değişikliği, otorite kaybı, aile ile ilişkilerde sorun,
başkalarının yardımına gereksinim duyma, tüketici olma, üretici ve faydalı olamama ve arkadaş ve dost bulamama olarak ifade etmiştir.

Yaşlı nüfus grubu içerisinde bazı yaşlılar kendilerini idare edemeyecek kadar güçsüzdürler ve bakıma gereksinim duyarlar. Özellikle bu gruba yönelik bir hizmet olan yaşlı bakım evleri (nursing home) bir diğer hizmet modelidir ve yalnız olan yaşlılara, sakatlığı ya da işlev bozukluğu bulunan yaşlılara bakım ve rehabilitasyon hizmeti verir.

Yaşlılara hizmet veren bir diğer model olan korunmalı meskenler (sheltered housing/retirement housing); normal evlerde yaşayamayacak durumdaki yaşlılar için yaşlıların yetersizliğine ve özel gereksinimlerine göre düzenlenmiş yapılardır.

Sosyal çalışmacı; huzurevine girmek için başvuran yaşlıların incelemelerini yapmak, yaşlıların huzurevine alışması ve uyumunu sağlamak, yakınları ile ve toplumla ilişkilerini sürdürmek ve ilgilerine göre zamanlarını değerlendirici etkinlikler düzenlemekten sorumludur. Her 100 kapasiteye kadar olan huzurevlerinde bir sosyal çalışmacı görevlendirilir (Md. 9/b).