SOSYAL HİZMET KURULUŞLARI - Deneme Sınavı - 14

5395 sayılı Çocuk Koruma Kanununa göre;
• Çocuklar hakkında koruyucu ve destekleyici tedbir kararı; çocuğun anası, babası,
vasisi, bakım ve gözetiminden sorumlu kimse, genel müdürlük ve cumhuriyet savcısının istemi üzerine veya kendiliğinden çocuk hâkimi tarafından alınabilir.
• Tedbir kararı verilmeden önce çocuk hakkında sosyal inceleme yaptırılabilir.
• Tedbirin türü kararda gösterilir. Bir veya birden fazla tedbire karar verilebilir.
• Hâkim, hakkında koruyucu ve destekleyici tedbire karar verdiği çocuğun denetim
altına alınmasına da karar verebilir.
• Hâkim çocuğun gelişimini göz önünde bulundurarak koruyucu ve destekleyici
tedbirin kaldırılmasına ve/veya değiştirilmesine karar verebilir. Ancak bu durumda karar, önceki kararı alan hâkim veya mahkemeye bildirilir.
• Tedbirin uygulanması, on sekiz yaşının doldurulmasıyla kendiliğinden sona erer.
Ancak hâkim eğitim ve öğrenime devam edebilmesi için rızası alınmak suretiyle
tedbirin uygulanmasına belli bir süre daha devam edilmesine karar verebilir.
• Mahkeme, korunma ihtiyacı olan çocuk hakkında, koruyucu ve destekleyici tedbir
kararının yanında;
• 22.11.2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre velayet,
vesayet, kayyım, nafaka ve kişisel ilişki kurulması hususlarında da karar vermeye
yetkilidir.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Sosyal Rehabilitasyon Hizmetleri Daire Başkanlığı, suça yönelen çocukların rehabilitasyonu, suç mağduru çocukların rehabilitasyonu ve sokakta yaşayan risk altındaki çocukların rehabilitasyonu birimlerinden oluşmaktadır. Görevleri;
• Suça itilmiş / suç mağduru çocuklara yönelik politikalar oluşturarak koruma, bakım
ve rehabilitasyon hizmetlerinin planlanması, uygulanması ve izlemini yapmak,
• Refakatsiz sığınmacı çocuklara yönelik koruma, bakım, eğitim ve rehabilitasyon
hizmetlerini yürütmek,
• Sokakta yaşayan / çalıştırılan çocuklara yönelik politikalar oluşturmak, bakım ve
rehabilitasyon hizmetlerini sunmak,
• Rehabilitasyon hizmeti veren kuruluşlara yönelik hizmetlerin ilke, usul ve esaslarını belirlemek,

• Acil müdahale yöntemlerine ilişkin etkin ve kalıcı materyal ve dokümanları hazırlamak, gözden geçirmek,
• Suça sürüklenen / suç mağduru çocuklar, sokakta risk altında yaşayan ve / veya çalıştırılan ve maddenin kötüye kullanımı sonucu rehabilitasyona gereksinim duyan
çocukların bakımı, korunması, tedavisi, aile ve topluma kazandırılması amacıyla
çocuk ve gençlik merkezleri, çocuk izleme ve takip merkezleri, koruma bakım ve
sosyal rehabilitasyon merkezleri gibi kuruluşlar açmak, açılmış olanların çalışmalarını izlemek, değerlendirmek ve geliştirmek, hizmetin etkinliği ve verimliliğini
artırmaya yönelik plan, program ve projeler hazırlamak, projelerin uygulanmasını
sağlamak,
• Evinden kaçmış olan çocukların ailelerine ve topluma kazandırılmalarına yönelik
çalışmaları planlamak ve izlemini yapmak,
• Sokakta olumsuz koşul ve ortamlarda yaşayan çocukların, bu ortamlardan uzaklaştırılıp korunması, rehabilite edilmesi konusunda çalışmaların planlanması ve
yürütülmesini sağlamak,
• Sosyal rehabilitasyon hizmetleri ile ilgili olarak özel ve diğer kamu kuruluşları, paydaş kurum ve kuruluş temsilcilerine verilecek bilgilendirme hizmetlerini ve dış eğitimleri belirlemek, eğitim içeriklerini oluşturmaktır (www.cocukhzmetler.gov.tr).
Çocuk Hakları Daire Başkanlığı; çocuk haklarının izlenmesi ve koordinasyonu, çocuk
hakları raporlama, çocuk hakları tanıtım ve bilinçlendirme birimlerinden oluşmaktadır.
Görevleri;
• Çocuk hakları izleme ve değerlendirme kurulunun sekretarya işlemlerini yürütmek,
• Türkiye’de Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin uygulanması ve izlenmesinin koordinasyonunu sağlamak,

Doğru cevap B şıkkıdır.

Denetimli Serbestlik ve Koruma Kurulları Şube Müdürlüğü
Suçtan zarar gören çocukların karşılaştıkları psiko-sosyal ve ekonomik sorunların çözümünde danışmanlık yapmak ve bu çocuklara yardımcı olmak, hükümlülerin yeniden suç
işlemesinin önlenmesi ve topluma kazandırılmasını sağlayıcı etkenleri güçlendirme amacına yönelik çalışmalar yapar (agy).

Doğru cevap D şıkkıdır.

Uluslararası Çocuk Merkezi
Uluslararası Çocuk Merkezi bir sivil toplum örgütüdür. Merkez, her yaştaki çocukların,
gençlerin, kadınların aile ve toplum içindeki bedensel, zihinsel ve sosyal sağlığının gelişmesine yönelik hak temelli çalışmalar gerçekleştirmektedir.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Üniversiteler Tarafından Yürütülen Sosyal Hizmetler

Çocuk Koruma Uygulama ve Araştırma Merkezleri/Çocuk Koruma
Birimleri

Üniversiteler bünyesinde uygulama ve araştırma merkezleri YÖK tarafından belirlenen
esas ve kurallara göre kurulmaktadır. Çocuk istismarı ve ihmali konusu tıp disiplini içinde
çocuk sağlığı ve hastalıkları, çocuk ruh sağlığı ve hastalıkları, adli tıp ve çocuk cerrahisi
anabilim dalları yanı sıra çocuklarla da ilgili çalışmalar yapan ortopedi ve travmatoloji,
beyin cerrahisi, göz hastalıkları, kulak- burun- boğaz, dermatoloji gibi birçok anabilim
dallarını ilgilendirmektedir. Üniversite hastaneleri içinde kurulan hastane temelli çocuk
koruma merkezleri/birimlerinin görevi, üniversite hastanelerine başvuran, korunma ihtiyacı olan veya suça sürüklenen çocukların ihmal ve istismardan korunması için çalışmak,
bu çocukları değerlendirmek, tanı, tedavi, korunma ve izlenmelerini gerçekleştirmektir.
Bu ekiplerde hekimlere ek olarak, sosyal çalışmacı, psikolog ve hemşire görev yapmaktadır. Barolardan bir avukat ve/veya varsa üniversitenin hukuk fakültesinden görevlendirilen öğretim üyeleri de ekibe hukuki danışmanlık yapmaktadır (Çocuk Koruma Merkezleri El Kitabı, 2010).

Çocuk Çalışmaları Birimleri

Çocuğa her alanda öncelik ve önem verilmesini ve çocuğun yararının gözetilmesini sağlamak üzere tüm çocuklar için fırsat eşitliği yaratmaya yönelik araştırma odaklı çalışmalar yapmakta, bu alandaki ilgili paydaşlara destek vermektedir. Yaptığı tüm çalışmaları
çocukların katılımıyla gerçekleştiren birimler, bu doğrultuda çocuk alanında geliştirilen
politikaların oluşumu ve gelişimine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır (www.cocukcalismalari.bilgi.edu.tr).

Doğru cevap A şıkkıdır.

SOSYAL HİZMET KURULUŞLARININ VE HİZMETTEN
YARARLANANLARIN NİTELİKLERİ
Tedavi Edici Sosyal Hizmet Kuruluşları
Koruma Bakım ve Rehabilitasyon Merkezleri
Suça yöneldikleri tespit edilen çocukların davranış bozukluklarını gidermek amacıyla rehabilitasyon süreci tamamlanıncaya kadar geçici süre ile bakım ve korunmalarının sağlandığı, bu süreçte aile, yakın çevre ve toplum ile ilişkilerinin düzenlenmesine yönelik çalışmaların yürütüldüğü 7–18 yaş kız ve erkek çocuklara yönelik ayrı ayrı yapılandırılan
yatılı sosyal hizmet kuruluşlarıdır.
Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezleri
Duygusal, cinsel ve/veya fiziksel istismara uğradıkları tespit edilen çocukların olumsuz
yaşam deneyimlerinden kaynaklanan travma ve/veya davranış bozukluklarını gidermek
amacıyla rehabilitasyon süreci tamamlanıncaya kadar geçici süre bakım ve korunmalarının sağlandığı, bu süreçte aile, yakın çevre ve toplum ile ilişkilerinin düzenlenmesine
yönelik çalışmaların yürütüldüğü, kız ve erkek çocuklara yönelik ayrı ayrı yapılandırılan
yatılı sosyal hizmet kuruluşlarıdır.
Bu merkezlerde mesleki çalışma gerçekleştirilmekte ve üniversite veya devlet hastanelerinin psikiyatri servislerinden destek alınarak çocukların rehabilitasyonu amaçlanmaktadır. Söz konusu kuruluşlarda rehabilitasyon süreci tamamlanan çocuklar ailelerine
(ailesi tarafından istismar edilmemişse) teslim edilmekte veya diğer sosyal hizmet kuruluşlarına yerleştirilmektedirler.
Bakım ve Rehabilitasyon Merkezleri
(0-6), (7-12), (13-18) yaşlar arasındaki zihinsel engelli çocuklara yatılı ve/veya gündüzlü
olmak üzere bakım, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmeti sağlayan kuruluşlardır. Özel
sektör bünyesinde sunulan hizmetler ücretlidir.
Çocuk ve Gençlik Merkezleri/Sokakta Çalışan Çocuklar Merkezleri
Çocuk ve gençlik merkezleri; eşler arası anlaşmazlık, ihmal, hastalık, kötü alışkanlık, yoksulluk, terk ve benzeri nedenlerle sokağa düşerek sosyal tehlike ile karşı karşıya kalan veya
sokakta çalıştırılan 7- 18 yaş arası çocuk ve gençlerin geçici süre ile rehabilitasyonlarını ve
topluma yeniden kazandırılmalarını sağlamak amacıyla kurulan yatılı ve gündüzlü sosyal
hizmet kuruluşlarıdır. Yirmi yedi gündüzlü, üç yatılı ve gündüzlü, sekiz yatılı çocuk ve
gençlik merkezi bulunmaktadır.
Gözlem Evleri
Gezici sosyal hizmet ekipleri veya kamu, özel kurumlar veya kişiler tarafından belirlenen veya bildirilen sokakta yaşayan ve çalışan çocukların ön incelemelerinin yapıldığı ve
giyim, beslenme, sağlık, temizlik gereksinimlerinin karşılandığı, gerektiğinde kısa süreli
barınma hizmetinin verildiği, aileler ile bağlantıların kurulduğu, çocukların durum ve
özelliklerine uygun kuruluşlarla işbirliği veya havale işlemlerinin yapıldığı ilk müdahale
birimleridir. Yatılı hizmet veren altı gözlem evi bulunmaktadır.
Eğitimevleri
Amacı, 12- 18 yaş grubu arasında olup işlediği bir fiil sonucu hüküm giymiş olan çocukların yeniden eğitilerek suç ve suçun sonuçlarından arındırılıp iyi hâlli olarak topluma
yeniden kazandırılmalarını sağlamaktır. Çocuklar 18 yaşına kadar eğitim evlerinde kalmaktadır. 18 yaşını dolduranlar kapalı ceza infaz kurumlarına gönderilmektedir. Eğitimine devam eden çocuklar 21 yaşına kadar burada kalmaktadır.
Hâlen Ankara, Elazığ ve İzmir’de çocuk eğitimevi bulunmaktadır.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Gündüz Bakımı Veren Sosyal Hizmet Kuruluşları
Kreş ve Gündüz Bakımevleri
Çalışan anne- babanın, 0-6 yaş grubundaki çocuklarının bakımlarını sağlamak, bedensel ve ruhsal sağlıklarını korumak, geliştirmek ve bu çocuklara temel değer ve alışkanlıkları kazandırmak amacıyla ücretli kreş ve gündüz bakımevi hizmetleri yürütülmektedir. Bu kuruluşlar kamu kurumları bünyesinde ve özel sektöre bağlı olarak hizmet
sunmaktadır.
Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğünden izin alınarak açılan özel kreş ve gündüz bakımevleri ile özel çocuk kulüpleri 2828 sayılı SHÇEK Kanunu’na dayanılarak çıkartılan 08
Ekim 1996 tarih ve 22781 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren, Özel Kreş
ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkındaki
Yönetmelik hükümleri doğrultusunda hizmet vermektedirler. Bu kapsamda hizmet veren
bin altı yüz yetmiş beş özel kreş ve gündüz bakımevi bulunmaktadır.
Ayrıca Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü kamu kurum ve kuruluşlarına ait kreş ve
gündüz bakımevlerinin ilgili yönetmelik esaslarına uygunluğunu denetlemekte, söz konusu kuruluşların hizmetlerini geliştirici ve iyileştirici yönde rehberlik ve danışmanlık
hizmeti yapmaktadır.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Engelli

Yetersizlik

Kaynaştırma

Engelliler

Babanın yaşı

Süreğen hastalık

36

ALO 183 Aile, Kadın, Çocuk, Engelli ve Sosyal Hizmet Danışma Hattı

%4

Yeni üyelerin sosyalleşmesi: Toplumun üretken birer üyesi olabilmeleri için çocuklar kültür içinde sosyalleşmelidir. Çocukların dili ve sosyal değerleri öğrenmeleri ve toplumsal normlar içinde davranmaları beklenir. Aile sosyalleşme sürecinde önemli bir rol oynar. Modern toplumlar birtakım grup ve kaynaklarla sosyalleşme sürecine katılırlar: Medya, yaşıt grupları, polis, filmler, kitaplar ve başka yazılı materyaller gibi. Doğru cevap C seçeneğidir.

Psikolojik Şiddet
• Kadına bağırmak,
• Hakaret etmek,
• Aşağılamak,
• Başka kadınlarla kıyaslamak,
• Korkutmak,
• Kıskanmak,
• Kadının nasıl giyineceğine, nereye gideceğine, kimlerle görüşeceğine karar
vermek,
• Kadını veya çocukları, zarar vermekle yada öldürmekle tehdit etmek,
• Diğer insanlarla ilişkilerini sınırlamak,
• Kişinin kendini geliştirmesine engel olmak,
• Kişiyi maruz kaldığı şiddetin sorumlusu olarak görmek,
• Kişinin kültürel farklılıklarını reddetmek, bastırmaya çalışmak veya bu gerekçeyle kötü muamelede bulunmak.

   Buna göre verilen mısrada kadını aşağılamak üzerine durulduğu için cevap A seçeneğidir.

Ekonomik Şiddet
• Kadının çalışmasına izin vermemek,
• İstemediği işte zorla çalıştırmak,
• Kadının para harcamasını kısıtlamak,
• Az para vererek çok şey beklemek,
• Aileyi ilgilendiren ekonomik konulardaki kararları kadının fikrini sormadan
tek başına almak,
• Kadının parasını, şahsi mallarını elinden almak,
• Kadının terfi etmesini engelleyecek kısıtlamalar getirmek (iş gezilerine, toplantılara, kurslara katılmasına engel olmak),
• Kadının iş bulmasını kolaylaştırıcı becerileri geliştirecek etkinlikleri engellemek,
• İş yerinde olay yaratmak suretiyle kadının işten atılmasına neden olmak

Çocuklukta başlayan sosyalleşme sürecinde kadınlık, annelik ve eşlik ile özdeşleştirilirken, yumuşak başlılık, koruyucu olma, bakım sağlama, fedakar olma gibi özelliklerin birleştiği bir rol olarak kurgulanır. Öte yandan erkeklik, sertlik ve iktidar gibi kavramlarla birlikte düşünülür ve güçlü olan, “eve ekmek getiren” ve etrafındakileri yöneten bir rol olarak kurgulanır. Şu anda dünya başka bir yöne doğru evrilse de D seçeneği genel olarak toplumsal cinsiyet modeli  kadına yüklenmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.