SOSYAL HİZMET KURAMLARI II

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır.

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. Soruda eylem planının formüle edilmesinden bahsedilmektedir.

Sorunun doğru yanıtı B şıkkıdır. Soruda yer alan çalışmalar planın uygulaması aşamasında yapılacaklardan bahsetmektedir.

Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır. Grup üyeleri arasındaki ortak yönlerin farkına varılması gruplarla sosyal hizmet uygulamasında yapılacaklar arasındadır.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır.

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Soruda sorunu belirleme ve tanımlama aşamasında müracaatçılarla birlikte yapılacaklardan bahsedilmektedir.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır.

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır.

Sorunun doğru yanıtı B şıkkıdır.

İnsanların yaşam amaçlarını, stres ile baş etmelerini, özlem ve değerlerini gerçekleştirme becerilerini etkileyen insan ve çevresi arasındaki etkileşimle ilgilidir. Bu yüzden sosyal hizmetin amacı;

• İnsanların sorun çözme ve baş etme kapasitelerini geliştirmek,

• İnsanlara kaynak, hizmet ve şanslar tanıyan sistemler ile insanlar arasında bağlantı kurmak,

• Bu sistemlerin etkili ve insancıl çalışmasını geliştirmek,

• Sosyal politikanın geliştirilmesine ve ilerletilmesine katkı vermek olarak ifade edilebilir.

Ön Teşhis Sosyal hizmet uzmanı bu süreçte, kendisi ile ilgili değerlendirmelerde bulunmaktadır. Sorun çözme sürecine ilişkin sürecin bu zamana kadarki yaptığı her şeyi sosyal hizmet uzmanı gözden geçirebilir ve planının ne kadar başarılı olacağına dair tahminde bulunabilir.

Duyan (2001), sosyal hizmette sorun çözme sürecinde bulunan değerlendirme bölümünde sosyal hizmet uzmanlarının yapması ve üzerinde durması gerekeni noktaları şöyle belirtmiştir:
• Sosyal hizmet uzmanı, tanımlanan sorunların müracaatçı sisteminin ihtiyaçları ile alakalı olup olmadığını belirlemelidir.
• Sosyal hizmet uzmanı, sorundeki temel faktörleri belirlemek üzere durumun ve bu zamana kadarki sürecin analizini yapmalıdır.
• Sosyal hizmet uzmanı, gereksinim, aksaklık veya güçlüğün devam etmesine neden olan önemli faktörleri gözden geçirmelidir.
• Sosyal hizmet uzmanı, aksaklık ve güçlüklere neden olan faktörleri önem sırasına göre, en kritik görünenleri belirlemeli ve üzerinde çalışılabileceklerine kanaat getirdiklerini seçmelidir.
• Sosyal hizmet uzmanı, mevcut kaynak, güç ve motivasyonları belirlemelidir.
• Sosyal hizmet uzmanı, sorun çözme sürecinde sosyal hizmette var olan çeşitli kuramlardan faydalanmalı, bilgi bütününden uygun genellemeler, ilkeler ve kavramlar seçerek kullanmalıdır.
• Sosyal hizmet uzmanı, sorunu çözme amacına yönelik bilgi ve deneyimden kaynaklanan verileri düzenleyerek mesleki kararını vermelidir.

Eylem Planının Formüle Edilmesi
Sosyal hizmet uygulamasında, sorun çözme sürecinin bu aşamasında, mevcut sorunların
çözümü için, eylem planının oluşturulması ve yapılacak eylem planlarının formüle edilmesi gerekmektedir. Bu sürecin sağlıklı ve eksiksiz yerine getirilebilmesi için;
• Mümkün olan hedefin düşünülmesi ve saptanması,
• Uygun hizmet türünün kararlaştırılması,
• Değişme çabalarının odağının oluşturulması,
• Eylem planında sosyal hizmet uzmanının rolünün neler olduğu,
• Müracaatçı sistemindeki veya dışındaki planı engelleyebilecek etkilerin gözden geçirilmesi gerekmektedir

Ön Değerlendirme
Ön değerlendirme, bir kişinin veya durumun anlaşılması, bir sorunun çözülmesi ya da en aza indirilmesi için doğasını, nedenini, gelişimini ve yönünü belirleme sürecidir (Barker, 1999). Ön değerlendirme bireyselleştirilmiş yardım müdahalesi için temel oluşturmak amacıyla gerçekleştirilir. Sorunların, insanların, durumların ve bunların birbirleriyle karşılıklı ilişkilerinin, farklılaşmış, bireyselleştirilmiş olarak ve doğru bir şekilde belirlenmesi ve değerlendirilmesi anlamına gelmektedir.

Sorun çözme her şeyden önce belli bir amaca ulaşmak için karşılaşılan güçlükleri ortadan kaldırmaya yönelik bir dizi çabayı içermektedir. Sorun çözmenin kendisi, etkili bir öğrenme ve bireysel yetenekleri geliştirme yoludur (Kaptan ve Korkmaz, 2002). Sorun çözmenin diğer bileşeni “çözüm” kavramıdır. Çözüm, belirli bir sorunsal duruma uygulandığı zaman sorun çözme işleminin bir ürünü ya da çıktısıdır. Çözüm, duruma özgü baş etme tepkisi veya bilişsel ya da davranışsal bir tepki kalıbıdır. Etkili bir çözüm, sorun çözme amacına ulaştıran (durumu daha iyiye doğru değiştirme ya da ürettiği duygusal baskıyı azaltma) aynı zamanda diğer olumlu sonuçları en üst düzeye çıkaran ve olumsuz sonuçları en aza indiren çözümdür. Uygun sonuçlar, kişisel ve sosyal çıktılar, uzun erimli
olduğu kadar kısa erimli olabilir. Kişiler arası soruna ilişkin olarak etkili bir çözüme ilgili tüm taraflarca kabul edilebilir ya da memnuniyet verici çıktı sağlamak suretiyle çatışmanın ya da anlaşmazlığın çözümü örnek olarak verilebilir.

Sonlandırma
Sonlandırma, sosyal hizmette ve diğer yardım mesleklerinde kullanılan sorun çözme sürecinin kritik bir aşaması olarak kabul edilmektedir. Sonlandırma uygun bir şekilde gerçekleştirildiği zaman, müracaatçının amaçlarının gerçekleştirilmesinin ilerisine geçilebilir ve müdahale aşamasında gerçekleştirilen değişikliklerin sürdürülmesine yardımcı olunur.

Müracaatçıların çevreleriyle oluşturmuş olduğu bütünleşmeye
birçok sorun olumsuz etki etmektedir. Müracaatçıların karşılaştığı sorunlar arasında;
• Kişiler arası çatışmalar,
• Sosyal ilişkilerden memnuniyetsizlik,
• Resmî kurumlarda yaşanan sorunlar,
• Rol performansı ile ilgili güçlükler,
• Toplumsal geçiş sorunları,
• Davranışsal ve ruhsal sorunlar,
• Kaynak yetersizliği,
• Karar vermede yaşanan güçlükler,
• Kültürel çatışmalar,
• Sorunlara önceliklerine göre sıralamada yaşanan sıkıntılar,
olmak üzere on başlık altında ele alınmaktadır (Kirst, Ashman ve

Bireylerle sosyal hizmet uygulamasında, sosyal hizmet uzmanlarının bilgisi ve bu
bilgileriyle oluşmuş kanaatleri temel alınmaktadır. Sosyal hizmet uzmanları bireylerle çalışırken planlı değişim sürecinin ön değerlendirme aşamasında, sorunun çok boyutlu olarak anlaşılması üzerine odaklanmaktadır. Sorun çözme sürecinin ilk aşamasında sosyal hizmet uzmanı, müracaatçı ve çevresi hakkında bilgi toplamalıdır. Ulaşılan bilgiler ışığında, sorunlar tanımlanmalı ve güçler belirlenmelidir. Müracaatçılarla birlikte;
• Birey olarak önemli sorunları,
• Sorunlara ne tür etmenlerin katkıda bulunduğu,
• Müracaatçıların sahip olduğu güçler,
• Neleri iyi şekilde yapabildiği ve yaşamlarının hangi boyutlarının önemli olduğu
konularına açıklık getirilmelidir.

Sonlandırma sürecinde, ilişkinin sonlandırlmasıyla ilgili çalışmalar da yapılmalıdır.
Çünkü hem sosyal hizmet uzmanı hem de müracaatçı, sonlanma nedeniyle duygusal tepkiler verebilmektedir. Sosyal hizmet uzmanlarının böyle bir durumda müracaatçının duygularını ifade etmesine yardımcı olmak en büyük görevi olmalıdır (Duyan, 2010). Hepworth ve Larsen’e (1990) göre sorun çözme sürecinde, bir mesleki uygulamanın başarılı bir şekilde sonlandırılması için aşağıdaki görevlerin yerine getirilmiş olması gerekmektedir.
• Müracaatçı ile sürecin ne zaman bitirileceğini kararlaştırması,
• Bu süreçte olabilecek duygusal tepkileri ele alıp çözüme kavuşturması, Sonlandırma eğer uygun bir şekilde gerçekleştirilirse, müracaatçı amaçlarını
gerçekleştirebilir. Mesleki çalışma müracaatçıların sorunları halledildiği zaman
sona erer.

• Süreç içinde sağlanan hizmetleri ve gerçekleştirilen amaçları müracaatçı ile birliktegözden geçirmesi,
• Süreç sonunda elde edilen gelişme ve başarıların devamlığını sağlamak için planlama yapılması,