SOSYAL HİZMET KURAMLARI I

Klinisyenlerin ailelere yardım ederken onların etkili iletişim becerileri geliştirmelerini sağlayacak olmaları Satir’in yaklaşımındaki en önemli noktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Genel sistemler teorisine dayanıyor olmasına ek olarak eşsiz ve dinamik olan doğası; iletişim teorisinin, iletişim ağı teorisinin ve diğer bazı teorilerin unsurlarını da kapsamaktadır. İsminden de anlaşıldığı gibi yapısal aile teorisi aile sistemi içindeki yapının önemine vurgu yapmaktadır. Yol gösterici yaklaşımı, aile sistemi içindeki hızlı değişimleri önceden görebilmeyi getirir. Yapısal aile terapisi bireye bulunduğu sosyal çevre içinde yaklaşan bir modeldir. Bu yaklaşımda aile sisteminin alt sistemleri olan bireylerin tanımlanması ve birbirleriyle olan ilişkilerine özel önem verilir.Yapısal yaklaşıma dayalı bir terapinin en temel amacı; ailenin alt sistemlerini, sınırlarını, hiyerarşisini ve transaksiyonlarını kapsayan aile yapısını değiştirmektir. Bu noktada kuram ve teknikler son derece önemlidir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Ben ötesi yaklaşım, en üst seviyede mutluluk yönetimi ve kişiliğin gelişmemiş veya kaybolmuş karanlık kısımlarının bütünleşmesini kapsayan tinsel gelişim üzerine odaklanır.

Ben öteci sosyal hizmet uzmanı, tüm insanlığın tinsel gelişime ihtiyacı olduğunu düşünür. Sosyal hizmet uzmanı tinselliğe olan ilginin yalnızca insan bilincinin evrimine değil türümüzün hayatta kalmasına yardımcı olarak büyüyen kolektif farkındalığın yansıması olduğu sonucuna varacaktır. Aile üyeleri tinsel gelişime öncelik tanıdığında, ailedeki bireyler sadece kendi öz veya ruhlarıyla değil dış dünyayla da bağlantı kuracaklardır. Aynı zamanda hayatlarındaki anlamı da geliştirme yöntemleri arayacaklardır. Bu tip ailelerde insanlar arasında birleştirici görevler, sorumluluklar değildir, bunun yerine tinsel bağlılığa sahip olmaktır. Güçlü bir ruh paylaşımı bağının olduğu evlilik ilişkisi her iki eş için de daha anlamlı ve tatminkârdır. Ebeveynler çocuklarıyla tinsel bağ geliştirmeye çalıştıklarında çocuklarının her birinin kendi özgün tinsel yollarının gelişimini desteklerler. Her bir çocuk kendi yüksek benliklerine sahip olmaya ve her ikisini de sevmeye desteklenirler. Aileler her bir bireyin tinsel gelişimini desteklediklerinde her bir üye hayattaki sevgiyi deneyimleme yeteneğini geliştirir Ben öteci sosyal hizmet uzmanı, tüm insanlığın tinsel gelişime ihtiyacı olduğunu düşünür. Sosyal hizmet uzmanı tinselliğe olan ilginin yalnızca insan bilincinin evrimine değil türümüzün hayatta kalmasına yardımcı olarak büyüyen kolektif farkındalığın yansıması olduğu sonucuna varacaktır. Aile üyeleri tinsel gelişime öncelik tanıdığında, ailedeki bireyler sadece kendi öz veya ruhlarıyla değil dış dünyayla da bağlantı kuracaklardır. Aynı zamanda hayatlarındaki anlamı da geliştirme yöntemleri arayacaklardır. Bu tip ailelerde insanlar arasında birleştirici görevler, sorumluluklar değildir, bunun yerine tinsel bağlılığa sahip olmaktır. Güçlü bir ruh paylaşımı bağının olduğu evlilik ilişkisi her iki eş için de daha anlamlı ve tatminkârdır. Ebeveynler çocuklarıyla tinsel bağ geliştirmeye alıştıklarında çocuklarının her birinin kendi özgün tinsel yollarının gelişimini desteklerler. Her bir çocuk kendi yüksek benliklerine sahip olmaya ve her ikisini de sevmeye desteklenirler. Aileler her bir bireyin tinsel gelişimini desteklediklerinde her bir üye hayattaki sevgiyi deneyimleme yeteneğini geliştirir

Yapısal işlevselci yaklaşım temelde sosyoloji alanında kullanılan bir yaklaşımdır. Fakat sosyoloji dışında diğer disiplinlerin de yararlandığı bir yaklaşım olmuştur. Sosyal hizmet bu disiplinlerden birisi olarak nitelendirilebilir. Yapısal işlevselci yaklaşım toplum, toplumun işleyişi, toplumsal yapılar, toplumsal yapıların fonksiyonları ve toplumsal sistemlerle ilgili açıklamalar getirmektedir

Durkheim toplumu bir bütün oluşturmak amacıyla farklı işlevler üstlenmiş parçalardan oluşan biyolojik bir organizmaya benzetmektedir. Bu açıdan da toplumun onu oluşturan bireylere indirgenemeyecek nitelikte bağımsız bir gerçekliği olduğunu düşünmektedir.

Benliğin Farklılaşması-Kendini Ayrıştırma; bireyin kendisiyle ilgili güçlü bir duygu geliştirme ve diğerlerinin etkisinden bağımsız olarak seçimler yapabilme yeteneği ile ilgilidir. Kendisini iyi bir şekilde ayrıştırmış bireyler güçlü bir kendilik duygusuna sahiptirler ve kendi ilkeleri doğrultusunda hareket ederler.

Genogramlar; aile üyelerinin aile iletişim şekillerini anlamalarını ve belirlemelerini kolaylaştırırlar. Genogram kullanmadaki temel amaçlardan biri, bireylerin kök ailesinden kendilerini ayrıştırmasına
yardım etmektir. Kendisini ayrıştıran insanlar kendi aile sistemleriyle ilişkilerini sürdürürler ancak ailedeki davranış örüntülerine göre davranmazlar. Kendisini ayrıştıran bireyler, stresle daha iyi baş edebilir ve ilişkilerinde daha az tepkisellerdir.

Satir, insanın özünün sekiz boyuttan oluştuğunu belirtmektedir. Bunlar; beden, düşünce, duygu, duyum, bağlam, beslenme ve ruhtur. Satir’e göre ailedeki iletişim çok önemlidir. Bireyler stresli olduklarında genellikle şu problemli örüntülerden birini sergilerler.

1970’li yıllarda Salvador Minuchin tarafından geliştirilen yapısal yaklaşım en önemli modellerden biri hâline gelmiştir. Suçlu çocuklarla çalışmalar yapan Minuchin, 1950’li yıllardan sonra bu çocukların aileleri ile de çalışmalar yapmaya başlamıştır. Bu çalışmaları sırasında da yapısal aile terapisinin gelişmesini sağlamıştır. Yapısal yaklaşım, bugünkü uygulamalar içinde en önemli eylem-yaklaşımlı sistemler teorilerinden biridir.

Koaliasyon, bir ailede kimin kiminle konuşacağını ve kimin kimin yanında olacağını tanımlayan bir kavramdır.

Stratejik yaklaşıma göre her bir organizasyonda hiyerarşi vardır. Hiyerarşi güç kavramını içerir. Bir aile yapısındaki geleneksel hiyerarşi çocuklar üzerinde kontrolün ebeveynlerde olduğunu vurgular. Haley’e göre bu yaklaşımdaki önemli yaşam aşamaları şu şekildedir:

Tinsel gelişim ömür boyu sürecek egodan kurtulma süreci olarak görülse de insanlar bu süreç boyunca yeni ego bağımlılıkları kazanabilirler.

Tinsel boyut, bütün varlıkların doğal kendilerini mükemmelleştirme,hayatın anlamını keşfetme ve oluşturma çabaları olarak anlaşılabilir.

Danışma merkezinde uzmanı görmeye gelen bir müracaatçının ilk ifadesi “Özür dilerm geç kaldım, ofisten şehre hızla gelmem gerekti. Öğlen yemeği saatimden önce bu raporu bitirmem gerekiyordu” şeklindedir. Uzman “Öyle görünüyor ki yine gerçekten yoğunsun” (yansıtıcı dnleme). Müracaatçı ne kadar yoğun olduğundan
bahsetmeye baslar. Daha sonra uzman “Bugün ne yapmamız en uygun olur?” şeklinde sorar.

Yapısal işlevselci yaklaşım toplum, toplumun işleyişi, toplumsal yapılar, toplumsal yapıların fonksiyonları ve toplumsal sistemlerle ilgili açıklamalar getirmektedir.

Durkheim toplumu bir bütün oluşturmak amacıyla farklı işlevler üstlenmiş parçalardan oluşan biyolojik bir organizmaya benzetmektedir. Bu açıdan da toplumun onu oluşturan bireylere indirgenemeyecek nitelikte bağımsız bir gerçekliği olduğunu düşünmektedir.

Sosyal hizmet uzmanı sosyal işlevsellik sorununu çözümlemek amacıyla yapısal-fonksiyonel yaklaşımın “bireyi bir bütün olarak görme” noktasından
faydalanabilir.

Bowen, insan etkileşimindeki en temel öğenin üçgenler olduğunu belirtmiştir.

Genogram, en az üç kuşak aile bireylerinin oluşturduğu ve aile ağacına benzetilen bir grafiktir.