SOSYAL HİZMET KURAMLARI I

Ben ötesi yaklaşım, en üst seviyede mutluluk yönetimi ve kişiliğin gelişmemiş veya kaybolmuş karanlık kısımlarının bütünleşmesini kapsayan tinsel gelişim üzerine odaklanır.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Uzman, müracaatçı ile yatay düzlemde bir ilişki geliştirir.

Bu ilişkide uzman ve müracaatçı sadece eşit değildir aynı zamanda ikisinin de dünya hakkında erdeme ulaşma imkânı vardır.

İnsan gelişiminin bütün boyutları özellikle de sosyal hizmet uygulamalarında
göz ardı edilen tinsel boyut dikkate alınmaktadır.

Ben ötesi yaklaşım özellikle bazı müracaatçıların kendi dini ve kültürel törenleri kullanılarak iyileşmesi ve gelişmesine yardımcı olmakta çok faydalı olabilir.

Görüldüğü üzere tüm maddelerde verilen bilgiler doğrudur. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Yapısal işlevselci yaklaşım temelde sosyoloji alanında kullanılan bir yaklaşımdır. Fakat sosyoloji dışında diğer disiplinlerin de yararlandığı bir yaklaşım olmuştur. Sosyal hizmet bu disiplinlerden birisi olarak nitelendirilebilir. Yapısal işlevselci yaklaşım toplum, toplumun işleyişi, toplumsal yapılar, toplumsal yapıların fonksiyonları ve toplumsal sistemlerle ilgili açıklamalar getirmektedir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Yapısal-işlevselci düşüncenin kaynağı Talcott Parsons’un yazıları olarak görünmektedir. Toplumu bir sisteme; aynı işlemi gerçekleştirmek için birleşen birimlerin karşılıklı ilişkilerinin ortaya çıkardığı bir kümeye benzetmektedir. Toplum, alt sistem adı verilen ve gerek birbirleriyle gerekse bütünle karşılıklı bağımlılık ilişkisi içerisinde olan parçalardan oluşan bir yapı olarak karşımıza çıkmaktadır. Var olmak için birbirlerine ihtiyaç duyan alt sistemler zorunlu olarak dayanışma içine girmekte ve sonuçta toplumsal bütünleşme ortaya çıkmaktadır. Asıl olan toplumdur ve ona göre toplum “kendi kendine yetebilen tek sistem” olarak kabul edilmektedir. 

Doğru cevap B seçeneğidir.

Bowen’in kuramsal görüşleri içindeki anahtar kavramlar:

Görüldüğü üzere kendine saygı Bowen'in anahtar kavramları arasında yer almamaktadır. Dolayısıyla III numaralı madde yanlıştır. Bu nedenle doğru cevap I, II ve IV numaralı maddeleri kapsayan C seçeneğidir.

Bowen bir psikiyatrdır ve şizofren tanısı konulmuş hasta ve aileleriyle yaptığı ilk çalışmasıyla tanınmıştır. Bu zaman zarfında şizofreniyi bir aile sistemler perspektifinden ele alıp araştırmıştır. Bulgularına dayanarak; bireysel olan hasta içinde şizofren anlayışını sonunda bütün aileyi kapsayacak biçimde değiştirmiştir. Yaptığı çeşitli çalışmalar sonucunda Bowen, ruhsal rahatsızlıkların zihinsel bir bozukluk olmaktan çok ilişkilerdeki bozukluklardan kaynaklandığına inanmıştır.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Satir yaklaşımını insanın varlığını onaylama süreci modeli olarak adlandırmaktadır. Satir’in yaklaşımının odağında benlik saygısı ve kendilik değeri vardır. 

Doğru cevap E seçeneğidir.

Virginia satir’e göre aile terapisi, işlevsel olmayan ailelere, şablonlarını değiştirerek işlevsel olma imkânı tanır ve ona göre, fonksiyonel olmayan bir aile sistemi, aşağıdaki niteliklerin bazılarını ya da tümünü taşır:

Görüldüğü üzere B seçeneğinde verilen bilgi yanlıştır. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.

1970’li yıllarda Salvador Minuchin tarafından geliştirilen yapısal yaklaşım en önemli modellerden biri hâline gelmiştir. Suçlu çocuklarla çalışmalar yapan Minuchin, 1950’li yıllardan sonra bu çocukların aileleri ile de çalışmalar yapmaya başlamıştır. Bu çalışmaları sırasında da yapısal aile terapisinin gelişmesini sağlamıştır. Yapısal yaklaşım, bugünkü uygulamalar içinde en önemli eylem-yaklaşımlı sistemler teorilerinden biridir. Genel sistemler teorisine dayanıyor olmasına ek olarak eşsiz ve dinamik olan doğası; iletişim teorisinin, iletişim ağı teorisinin ve diğer bazı teorilerin unsurlarını da kapsamaktadır.

Stratejik yaklaşım, şizofren ailelerin iletişim süreçlerini inceleyen araştırmacı gruplarından oluşan ilk sistem terapilerinin açıklanması sonucu ortaya çıkmıştır. Stratejik yaklaşım da yapısalcı yaklaşım gibi aile hiyerarşisiyle ilgilenir. Ancak stratejik yaklaşım ailede tekrarlanan iletişim örüntülerine daha fazla vurgu yapar. Stratejik yaklaşıma göre iletişim iki farklı düzeyde gerçekleşir. Bunlar dijital ve analojiktir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Ben ötesi yaklaşım, en üst seviyede mutluluk yönetimi ve kişiliğin gelişmemiş veya kaybolmuş karanlık kısımlarının bütünleşmesini kapsayan tinsel gelişim üzerine odaklanır. Doğru cevap B'dir.

Yönlendirmesiz Çalışma:  Uzman müracaatçıya karşı yönlendirici olmaz. Uzman müracaatçının sadece hedefleri değil müdahaleleri de belirtmesine olanak sağlar hatta onu destekler. Uzman müracaatçının ilk seanstaki ifadeleri doğrultusunda yol alır. Bu ifadeler her haftaki çalışmanın temelini oluşturur. Örneğin, danışma merkezinde uzmanı görmeye gelen bir müracaatçının ilk ifadesi “Özür dilerim geç kaldım, ofisten şehre hızla gelmem gerekti. Öğlen yemeği saatimden önce bu raporu bitirmem gerekiyordu” şeklindedir. Uzman “Öyle görünüyor ki yine gerçekten yoğunsun” (yansıtıcı dinleme). Müracaatçı ne kadar yoğun olduğundan bahsetmeye başlar. Daha sonra uzman “Bugün ne yapmamız en uygun olur?” şeklinde sorar. Doğru cevap A'dır.

Yapısal işlevselci yaklaşım temelde sosyoloji alanında kullanılan bir yaklaşımdır. Fakat sosyoloji dışında diğer disiplinlerin de yararlandığı bir yaklaşım olmuştur. Sosyal hizmet bu disiplinlerden birisi olarak nitelendirilebilir. Yapısal işlevselci yaklaşım toplum, toplumun işleyişi, toplumsal yapılar, toplumsal yapıların fonksiyonları ve toplumsal sistemlerle ilgili açıklamalar getirmektedir. Doğru cevap C'dir.

İşlevselcilik “toplumsal ve kültürel olguların toplumsal-kültürel sistem içerisinde yerine getirdiği işlevlerin çözümlenmesi” şeklinde tanımlanmaktadır. İşlevselcilikte, toplum, birbiri ile ilişkili kısımlardan oluşan bir sistem olarak ifade edilmektedir. Bu görüşe göre, sistemin herhangi bir bölümündeki değişim, bir bütün olarak sistemin yeniden düzenlenmesine yol açmaktadır. İşlevselcilik toplumsal yapının bütün özellikleri ve toplumsal kurumların genel doğası ile ilgilenmektedir. Sosyal bilimlerde, özellikle sosyoloji ve sosyokültürel antropoloji disiplinlerinde esas olarak bireysel biyolojik gereksinimleri yerine getirme temelinde ortak çareler arayarak tesis edilmiş olan toplumsal kurumları açıklamaya çalışan bir paradigmadır. Doğru cevap E'dir.

Talcott Parsons, Emile Durkheim ve Robert King Merton yapısal-işlevselci düşünceyi savunan ünlü düşünürlerdir. Doğru cevap D'dir.

Bowen bir psikiyatrdır ve şizofren tanısı konulmuş hasta ve aileleriyle yaptığı ilk çalışmasıyla tanınmıştır. Bu zaman zarfında şizofreniyi bir aile sistemler perspektifinden ele alıp araştırmıştır. Bulgularına dayanarak; bireysel olan hasta içinde şizofren anlayışını sonunda bütün aileyi kapsayacak biçimde değiştirmiştir. Yaptığı çeşitli çalışmalar sonucunda Bowen, ruhsal rahatsızlıkların zihinsel bir bozukluk olmaktan çok ilişkilerdeki bozukluklardan kaynaklandığına inanmıştır. Duygusal rahatsızlıklar teriminin kullanımını; aile ilişkileri içinde yaşananlar, bireysel aile üyelerinin duygusal bozulmalarının nedeni olabilir görüşüne çok iyi bir biçimde uyarlamış görünmektedir. Bowen, çalışmaları sırasında bu ailelerde yaşanan duygusal süreçlerin oldukça yoğun olduğunu gözlemlemiştir. Doğru cevap A'dır.

Bowen’in perspektifinden bakıldığında aile terapisinin amaçları; aile içindeki farklılaşma sürecini anlamak ve her üyeyi daha farklı hâle gelmesi için destekleme yollarını araştırmakla ilgilidir. Aile yansıtma süreci; duygusal üçgen ile oldukça yakından ilgilidir. Ebeveyne ait problemlerin çocuk üzerine nasıl yansıtıldığını açıklar. Doğru cevap C'dir.

Genogram, en az üç kuşak aile bireylerinin oluşturduğu ve aile ağacına benzetilen bir grafiktir. Genogramlar, aile terapistleri tarafından yaygın olarak kullanırlar. Aile sistemini değerlendirmenin ikinci önemli diyagramlı aracı olarak ilk defa Murray Bowen tarafından geliştirilmiştir. Zaman içinde aile sistemini göstermenin bir yolu olarak genogram; en az üç nesili yansıtır. Bu bakımdan bir aile ağacını da andırır. Doğru cevap E'dir.

Virginia Satir, insanın özünün sekiz boyuttan oluştuğunu belirtmektedir. Bunlar; beden, düşünce, duygu, duyum, bağlam, beslenme ve ruhtur. Doğru cevap B'dir.

Stratejik yaklaşım, şizofren ailelerin iletişim süreçlerini inceleyen araştırmacı gruplarından oluşan ilk sistem terapilerinin açıklanması sonucu ortaya çıkmıştır. Stratejik yaklaşım da yapısalcı yaklaşım gibi aile hiyerarşisiyle ilgilenir. Ancak stratejik yaklaşım ailede tekrarlanan iletişim örüntülerine daha fazla vurgu yapar. Doğru cevap C'dir.