SOSYAL HİZMET KURAMLARI I

Ben ötesi yaklaşım, en üst seviyede mutluluk yönetimi ve kişiliğin gelişmemiş veya kaybolmuş karanlık kısımlarının bütünleşmesini kapsayan tinsel gelişim üzerine odaklanır.
Sağlık görüşü: Müracaatçı tinsel olarak geliştiğinde, evrenle ve kendi ruhu ile daha
geniş bir ilişki geliştirmektedir. Müracaatçı aynı zamanda hayatında daha fazla iç huzur,
egoya bağımlılıktan özgürlük ve bir amaç ve hizmet bilinci geliştirmiştir. Amaç acılardan
kaçmak değil kendisiyle ve evren ile bir kabul ve bilinç oluşturmaktır. Müracaatçılar olmak istedikleri kişi olurken çok fazla değişmemektedirler ve kendi kişiliklerini daha fazla
sevmeyi öğrenirler. Doğru yanıt B'dir.

Genogram Bowen'ın yaklaşımında kullanılan yöntemlerden biridir. Doğru yanıt C'dir.

Yapısal işlevci yaklaşımın önemli temsilcileri Talcott Parsons, Robert King Merton ve Emile Durkheim'dır. Soruda yer alan görüşleri savunan kuramcı Emile Durkheim'dir. Doğru yanıt C'dir.

Yaklaşımdaki temel amaçlardan biri, bireylerin kök ailesinden kendilerini ayrıştırmasına yardım etmektir. Kendisini ayrıştıran insanlar kendi aile sistemleriyle ilişkilerini
sürdürürler ancak ailedeki davranış örüntülerine göre davranmazlar. Kendisini ayrıştıran bireyler, stresle daha iyi baş edebilir ve ilişkilerinde daha az tepkisellerdir. Bowen’in yaklaşımındaki önemli yön, ailelere farklılaşmayı destekleyen duygusal sitemlerin fonksiyonlarını öğretmeyi merkez almasıdır. Doğru yanıt D'dir.

Satir, insanın özünün sekiz boyuttan oluştuğunu belirtmektedir. Bunlar; beden, düşünce, duygu, duyum, bağlam, beslenme ve ruhtur. Satir’e göre ailedeki iletişim çok önemlidir. Doğru yanıt B'dir.

Satir’in yaklaşımda terapi süreci üç aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşama temas, ikinci aşama kaos ve üçüncü aşama bütünleşmedir. İlk aşamada bireylere güven ortamının
oluşturulması son derece önemlidir. Aile üyelerinden biri riskli alana girdiğinde ikinci aşamaya geçilmiş olunur. Bu noktada uzman bireydeki gizli kalmış öfke ve acının dışarı
çıkmasına yardımcı olur. Üçüncü aşamada aile kaos yaratan düşüncenin üstesinden gelir.

Yapısal Değişiklik, uzman aileye dahil olduğu zaman ailenin bir üyesi hâline gelir. Yine
de, aile değişim ile ilgilenirken aile katı ve etkisiz yöntem geliştirmiştir. Uzman, yapısal değişiklik yaparken, aileyi değerlendirmeye başlar. Bu yapısal değişiklik birkaç teknikle yapılır. En sık kullanılan teknikler: şimdiki aile gerçeğini reddetme, yeni alt sistemleri ve sınırları yaratma, fonksiyonelsiz işlem kalıplarını engelleme, yeni ve uyarlamacı aile
yapısını güçlendirme, aile değişimi hakkında eğitmedir. Doğru yanıt C'dir.

Haley’e göre stratejik yaklaşımdaki önemli yaşam aşamaları:
•Flört dönemi,
•Evliliğin ilk yılları,
•Çocuğun dünyaya gelmesi,
•Evliliğin orta yılları,
•Ebeveynlerin çocuktan ayrılması, kopması,
• Emeklilik ve yaşlılık dönemidir. Bu sıralamaya göre boşluğa gelecek dönem "evliliğin orta yılları"dır. Doğru yanıt D'dir.

Stratejik yaklaşım, şizofren ailelerin iletişim süreçlerini inceleyen araştırmacı gruplarından oluşan ilk sistem terapilerinin açıklanması sonucu ortaya çıkmıştır. Jay Haley çifte
bağlayıcı iletişimi tanımlamıştır. Çifte bağlayıcı iletişimin, şizofrenik ailelerde sürekli olarak yaşandığı görülmektedir. Bu iletişimde aile üyesi diğer aile üyesine iki zıt mesajı aynı anda göndermektedir. Bu iletişimde kişi içinden çıkamayacağı karmaşık bir duruma düşer ve bunun sonucunda da zaman içinde psikolojik semptomlar geliştirerek bu zor durumla başa çıkmaya çalışır. Doğru yanıt B'dir.

Bowen, insan etkileşimindeki en temel öğenin üçgenler olduğunu belirtmiştir.
Üçgen üç kişiyi kapsamaktadır. Bu üçgende iki kişi grubun içinde diğer kişi ise grubun dışındadır. Üçgenler, ilişkideki stres seviyesi arttığında oluşmaktadır. Eğer iki kişilik sağlam
olmayan dengesiz bir sistem varsa sistem içinde gereksinim duyulan dengeyi yaratmak
için üçüncü kişi dahil edilir. Satir'e göre de,  Çocuklar iletişimi ve dünyayla nasıl baş edebileceklerini  temel üçgenden (Anne-baba-çocuk üçgeni) öğrenmektedirler. Doğru yanıt A'dır.

Ben ötesi yaklaşım, en üst seviyede mutluluk yönetimi ve kişiliğin gelişmemiş veya kaybolmuş karanlık kısımlarının bütünleşmesini kapsayan tinsel gelişim üzerine odaklanır

Sosyal hizmet uzmanlarının Dördüncü Güç müdahale stretejileri kendini kabul çalışması, psikodrama yöntemi, tinsel aktarım ve karşı aktarım, yönlendirmesiz çalışma ve değerlendirmedir.

Sosyal hizmet uzmanı tinsel aktarım ve karşı aktarım reaksiyonlarıyla çalışmaya çaba
gösterir. Bu reaksiyonlar uzman veya müracaatçının bir diğerinin tinselliğine tepkileridir. Tinsel aktarımlar müracaatçının uzmanın tinselliğine verdiği reaksiyonlardır. Bilinen iki aktarım vardır ve bunlar birbirinin tersidir: tinsel idealleştirme ve tinsel onaylamama. İdealleştirme, müracaatçının uzmanı idealleştirdiği, onu çok iyi ve mükemmel tinsel öğretici olarak kabul ettiği kaçınılmaz gelişim basamağıdır.

Tinsel karşı aktarımlar uzmanın müracaatçının tinselliğine verdiği tepkilerdir. Uzman
ya aşırı özdeşim kurar ya da hiç kurmaz.

Yapısal işlevselci yaklaşım temelde sosyoloji alanında kullanılan bir yaklaşımdır. Fakat
sosyoloji dışında diğer disiplinlerin de yararlandığı bir yaklaşım olmuştur. Sosyal hizmet
bu disiplinlerden birisi olarak nitelendirilebilir. Yapısal işlevselci yaklaşım toplum, toplumun işleyişi, toplumsal yapılar, toplumsal yapıların fonksiyonları ve toplumsal sistemlerle ilgili açıklamalar getirmektedir

Yapısal-işlevselci düşüncenin kaynağı Talcott Parsons’un yazıları olarak görünmektedir.
Parsons’ın yaptığı şey işlevselciliğe “yapı”yı getirmesi, toplumun kendi üyelerinin üstünde
ve ötesinde kendine ait bir hayata ve yapıya sahip canlı bir varlık olduğu düşüncesini teorik ve bilimsel bir önerme hâline getirmesi olmuştur (Slattery, 2003).Parsons tarafından ortaya konan yapısal-işlevsel çerçeve savaş sonrasında yaşanan ekonomik, toplumsal ve siyasi sorunların çözümünü amaç edinen bir perspektiften hareket etmekte ve bu doğrultuda toplumu “birbirine kenetlenmiş ve evrim süreçlerine tanıklık eden sistemler bütünü” olarak tanımlamaktadır.

Bowen bir psikiyatrdır ve şizofren tanısı konulmuş hasta ve aileleriyle yaptığı ilk çalışmasıyla tanınmıştır. Bu zaman zarfında şizofreniyi bir aile sistemler perspektifinden ele alıp araştırmıştır. Bulgularına dayanarak; bireysel olan hasta içinde şizofren anlayışını sonunda bütün aileyi kapsayacak biçimde değiştirmiştir. Yaptığı çeşitli çalışmalar sonucunda Bowen, ruhsal rahatsızlıkların zihinsel bir bozukluk olmaktan çok ilişkilerdeki bozukluklardan kaynaklandığına inanmıştır. Duygusal rahatsızlıklar teriminin kullanımını; aile ilişkileri içinde yaşananlar, bireysel aile üyelerinin duygusal bozulmalarının nedeni olabilir görüşüne çok iyi bir biçimde uyarlamış görünmektedir. Bowen, çalışmaları sırasında bu ailelerde yaşanan duygusal süreçlerin oldukça yoğun olduğunu gözlemlemiştir (Alle-Corliss ve Alle-Corliss, 1999).

Yaklaşımdaki temel amaçlardan biri, bireylerin kök ailesinden kendilerini ayrıştırmasına yardım etmektir. Kendisini ayrıştıran insanlar kendi aile sistemleriyle ilişkilerini sürdürürler ancak ailedeki davranış örüntülerine göre davranmazlar. Kendisini ayrıştıran bireyler, stresle daha iyi baş edebilir ve ilişkilerinde daha az tepkisellerdir. Bowen’in yaklaşımındaki önemli yön, ailelere farklılaşmayı destekleyen duygusal sitemlerin fonksiyonlarını öğretmeyi merkez almasıdır. Eğer çiftler, ailelerini duygusal bir sistem gibi ve nasıl işlevsel olduklarını anlayabilirlerse birbirleriyle ve aile içindeki ve dışındaki diğerleriyle farklılaşmış bir biçimde ilişki kurabilirler (Alle-Corliss ve Alle-Corliss, 1999).

Virginia satir’e göre aile terapisi, işlevsel olmayan ailelere, şablonlarını değiştirerek işlevsel olma imkânı tanır ve ona göre, fonksiyonel olmayan bir aile sistemi, aşağıdaki niteliklerin bazılarını ya da tümünü taşır (Alle-Corliss ve Alle-Corliss, 1999):
• Aile üyeleri bir diğer üyeye karşı ihtiyatlıdır.
• Aile üyeleri birbirlerine karşı mesafelidir.
• Aile üyeleri birbirine düşmandır.
• Aile üyeleri güçsüzlük ve kontrol hissederler.
• Aile üyeleri görüşlerinde ve davranışlarında esnek değillerdir.
• Aile sisteminde tutarsız kurallar vardır: üyeler arasında tahmin edilemeyen şekilde
hareket eden yapısal güç.
• Üyeler arasında farklı olmayan bir dış görünüş vardır; iletişim şablonları ortak değildir.

Aile İletişim Kalıplarını Harekete Geçirme; yapısal yaklaşımda, uzman ailenin şimdiki
yapısını bilmeli ve değerlendirmelidir. Bu teknik, terapi sürecinin dahil olma aşamasında
uzmanın kurallara, rollere ve alt sistemlere dikkat etmesiyle başlar. Aile yapısının resmî
değerlendirmesi, uzman ile aile arasındaki iletişim kurulduktan sonra başlar. Uzman canlandırma tekniği ile ailenin nasıl yapılandığını öğrenir. Aile terapisinde canlandırma doğal bir şekilde ortaya çıkar. Bu şekilde uzman direkt olarak alt sistemlerle tartışabilir ve
ailenin problemini, şartlarını anlar. Eğer aile üyeleri alışık oldukları tarzda davranırlarsa,
uzman, ailenin şimdiki fonksiyonlarını öğrenir ve yapısal müdahale ile nasıl daha etkili
fonksiyonda bulunabileceklerine karar verebilir. Aile İşlem Kalıplarını Yeniden Yapılandırma; aile terapiye bir üyesi streste veya semptomlu bir şekilde gelir. Uzman aileye dahil olduktan sonra, şimdiki fonksiyonlarının yerini alabilecek yeni kalıplar yaşatma fırsatını sağlar. Ayrıca, ailenin fonksiyonlarının nasıl olduğunu ve bunların yapıyı nasıl desteklediğini belirler. Bundan sonra ailenin yapısını ve fonksiyonlarını değiştirmek mümkün olur. Yapısal aile uzmanlarının ailenin yapısını ve fonksiyonlarını değiştirmek için kullandığı birkaç tekniği vardır. Bunlar; sistemi yeniden kompoze etme, semptoma odaklaşma ve yapısal değişikliktir (Alle-Corliss ve Alle-Corliss, 1999).