SOSYAL HİZMET KURAMLARI I

Sistemin gelişim boyutu değişme süreci ile ilgilidir. Tüm sistemler gelişim aşamalarından geçerler. Durum bu şekilde olmazsa sistem kendi var olan enerjisini kullanamaz ve işlevlerini yerine getiremez. Sonuçta entropi durumu gerçekleşir.Entropi ve negatif entropi, ayni sürecin zıtlarıdır. Entropi, bir sistemin ithal ettiğinden daha fazla enerji ihraç ettiği durumları tanımlamaktadır (giderek çürümeyle son bulur) ve negatif entropi, tükettiklerinden daha fazla enerji ithal eden sistemler için daha fazla büyüme odaklı bir terimdir. Doğru cevap B'dir.

Geri bildirim; tipik olarak, açık sistemlerde sistemin, değişim için bilgiyi kullandığı ve kabul ettiği yerde bulunan süreçtir.Yaşayan sistemler hedeflerine erişmek ve yaşamlarını sürdürebilmek için bilgi, enerji ve kaynakları işlemek zorundadır. Sosyal hizmet uzmanları sistemik işlemleri ele alırken girdi, akım, çıktı ve geri bildirimleri dikkate almalıdır. Doğru cevap D'dir.

Ekolojik yaklaşım, bireyi, içinde bulunduğu çevre ile birlikte değerlendiren ve ele alan bir yaklaşımdır. Bireyler ve onların çevreleri arasında işlevsel olmayan etkileşimleri kavramsallaştırmak için tedavi ve reform yaklaşımını bütünleştirmektedir. Ekolojik yaklaşım birey ve çevresi arasında daha iyi bir uyum sağlanabilmesi için bireylerin başetme me- kanizmalarını geliştirmeye çalışmaktadır.Doğru cevap E'dir.

Öz bakım kalıpları, bireylerin kişisel gelişimini geliştiren çabalardır. Bireyin içsel motivasyonu, enerji düzeyi ve bilinç düzeyi gibi içsel faktörlerle ilgilidir.Doğru cevap C'dir.

Güçlendirme yaklaşımı, problemlerden ziyade bireyin güçlerine ve güçlü yönlerine odaklanmaktadır. Güçlendirme, bireylerin kendi yaşamları üzerinde karar verme ve harekete geçme gücünü kazanmaları için bireylere yardım etmeyi öngören bir yaklaşımdır. Doğru cevap A'dır.

Sosyal hizmet mesleği de güçsüzlük duygusu yaşayan bireylerin var olan potansiyel güçlerinin ortaya çıkarılmasını ve güçlendirilmesini amaçlamaktadır. Bir başka deyişle sosyal hizmet mesleği, bireyin kendi yaşamı üzerinde kontrol sahibi olmasını ve güç hissini geliştirmesine yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Güçlendirme, bireylerin yaşamlarını yönetebilmelerine ve yaşamları üzerinde kontrol sahibi olabilmelerine katkıda bulunmayı içeren eylemlerdir. Doğru cevap B'dir.

Sosyal hizmette baskı karşıtı uygulamanın genel çerçevesini kapsamlı bir şekilde ortaya koyan Dairymple be Burke’dir. Baskı karşıtı uygulamalar feminist düşünceden doğar. Yüz yıldan fazla bir geçmişe sahiptir ve kadın erkek arasındaki eşitsizliği açıklamak amacıyla ortaya çıkmış bir düşünce ve uygulama akımıdır. Baskı karşıtı uygulamada amaç sosyal adaletsizliğe dik- kat çekmek ve buna yönelik müdahalelerde bulunarak sosyal değişimin sağlanmasıdır. Baskı karşıtı uygulama bireylerin ve toplumların yaşam kalitelerini artırmaya çalışır. Doğru cevap E'dir.

Dahrendorf ’un çatışma konusundaki fikirleri şöyle özetlenebilir:
1. Toplumsal hayatın olduğu yerde çatışma vardır.
2. Çatışma yok edilemez.
3. Çatışma bastırılabilir, kontrol edilebilir veya kanalize edilebilir.
Toplumdaki zorlamalar çatışmayı, çatışma ise toplumsal değişmeyi meydana getirir.Doğru cevap D'dir.

Radikal uygulama, yapısal ve köklü değişiklikler yapmayı hedefleyen uygulamalardır. Doğru cevap C'dir.

Sosyal hizmet uzmanları 1960'lı yıllardan önce psikodinamik yaklaşımın izinde kalmış olmasına rağmen 1960'lı yıllardan sonra bireyin sorunları ve gereksinimleri değerlendirilirken çevresel unsurlar da dikkate alınmış ve sosyal hizmet uygulamalarında sistem ve ekolojik yaklaşımları etkisini göstermeye başlamıştır.

Müracaatçıyı hasta olarak gören ve müracaatçının yaşamış olduğu sıkıntılardan dolayı müracaatçıyı sorumlu tutan sosyal hizmet yaklaşımı Medikal modeldir. 1960’lı yıllarda sosyal hizmet müdahalelerindeki medikal model yerini “çevresi içinde birey’’ yaklaşımına bırakmaya başlamıştır.

İnsan veya toplum davranışlarının parçalarıyla ilgilenmekten ziyade “bütün’’ ile ilgilenen sosyal hizmet yaklaşımı Sistem yaklaşımıdır. “Bütün’’, kendisini oluşturan parçaların toplamından fazlasıdır. Bir sistem, birbirleriyle ilişkili parçaların oluşturduğu bir bütündür.

Van Bertalaniy 1950’lerde sistem teorisini ilk kez sosyal bilimlere uyarlamıştır. Bertalaniy’e göre bitki, hayvan ve insanlar birbirinden farklı canlılardır fakat hücre yapısı olarak benzerliklere sahiplerdir.

Sistem yaklaşımının sosyal hizmet uygulamalarına yansımaları Pincus ve Minahan’ın 1970’lerdeki çalışmalarına dayanmaktadır. Pincus ve Pinahan’ın yaklaşımı şunları içermektedir:

Bir sistem, tanımlanabilir, sınırları ve etkileşim parçaları olan herhangi bir birimdir. Bu parçalar, fiziki (örnegin para, barınma; sosyal (örnegin aile, arkadaslar; ekonomik (örnegin bankacılık, maliye, bütçeleme ve yatırım).

1930’lu yıllarda sosyal hizmet mesleğinde psikodinamik kuramların etkisi ağırlıklı olarak görülmüştür. Bu dönemde sosyal hizmet uzmanları sosyal durumlardan ziyade
bireysel deneyimlere ağırlık vermişlerdir.

Ekolojik yaklaşıma göre bireylere ilişkin değerlendirilecek konular şu şekilde ele alınabilir:

• Bireyin gelişim dönemleri, ego işlevleri, kişilik özellikleri, sorun çözme biçimi ve başarılı olduğu durumlar,
• Aile yaşamında yer alan gelişim dönemleri, karşılaşılan güçlükler, sorun çözme biçimi, başarılan ve başarılamayan hususlar,
• Ana-babanın kişilik özellikleri, evlilik ilişkileri, çocuklarıyla ilişkileri ile bu konudaki görevlerini yerine getirme biçimleri,
• Aile sistemindeki iletişim biçimleri, roller, yetki paylaşımı, aile içi kurallar, sınırlar, gereksinimleri karşılama ve sorun çözme biçimi,
• Bireyin dahil olduğu diğer sistemlerin özellikleri,
• Bireyin ve ailenin yaşadığı sosyal çevrenin özellikleri, sosyal değerler, rol beklentileri ve çevrede mevcut olan hizmet ve kaynakların değerlendirilmesi gerekir.

Solomon'un öncülüğünde ortaya çıkan ve bireylerin kendi yaşamları üzerinde karar verme ve harekete geçme gücünü kazanmaları için bireylere yardım etmeyi öngören yaklaşım "Güçlendirme Yaklaşımı"dır.

İlk dört seçenek radikal yaklaşıma ait özelliklerdir. Çatışma yaklaşımının en büyük katkısı ise toplumsal değişme yönünden güç ve yönetme kavramlarını kazandırmasıdır.

Sosyal hizmet uzmanları 1960'lı yıllara kadar psikodinamik yaklaşımların etkisinde kalmışlardır. Doğru cevap A'dır.