SOSYAL HİZMET KURAMLARI I

Sosyal hizmet uygulamalarının önemli bir kısmı değer temelli karar almaya bağlıdır. Değerler mesleği kontrol ve disipline etmede kullanılan etkili araçlardır. Sosyal hizmet müdahale süreci değerlerle iç içe geçmiş bir etkinliktir. Sosyal hizmet mesleğinin esasında bir “yardım” mesleği olması, değer temelli olmasını gerekli kılmaktadır. Ancak değerler, sosyal hizmetin müdahale sürecini doğrudan etkileyen, sunulan hizmetin müracaatçıya faydası ya da zararı dokunması bakımından etkililiğe sahip olan temel bir sütun konumundadır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Etik kelimesi Türk Dil Kurumunun Türkçe sözlüğünde; (1) töre bilimi, (2) çeşitli meslek kolları arasında tarafların uyması veya kaçınması gereken davranışlar bütünü anlamlarında ifade edilmektedir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Sosyal hizmet uzmanının uygulama etkinliklerine rehberlik eden birtakım ilkeler bulunmaktadır. Örneğin; sosyal hizmet uzmanı zarara yol açmamalıdır. Sosyal hizmet uzmanı toplumun en muhtaç durumdaki üyelerine hizmet etmelidir. Sosyal hizmet uzmanı müracaatçıya vizyon vermelidir. Sosyal hizmet uzmanı normalleştirme felsefesine bağlı kalmalıdır. Ancak, sosyal hizmet uzmanı müracaatçıyı bireyselleştirmelidir. Müracaatçıyı bireyselleştirmek; her müracaatçının biricikliğinin, endişelerinin ve geçmişinin farkında olmak ve bunlara karşı hassas davranmakla yakından ilişkilidir.

Sosyal hizmet mesleğinde ilk etik kurallar Mary Richmond tarafından hazırlanmıştır. Mesleğin gelişme gösterdiği ilk yıllarda bazı sosyal hizmet örgütleri, mesleğin etik kurallarını oluşturma gayretini göstermişlerdir ancak 1947 yılına kadar resmî olarak etik kurallar oluşturulmamıştır. Dernek kurulduktan beş yıl sonra, 1960 yılında ilk etik kurallar oluşturulmuştur.

Sosyal hizmetin değerlerinden "Hizmet"; "sosyal hizmet uzmanlarının birincil amacı muhtaç insanlara yardım etmek ve sosyal sorunlarla uğraşmaktır" ilkesi ile açıklanmaktadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

"Sosyal Hizmet Uzmanları Ulusal Birliği" olarak bilinen sivil toplum örgütü NASW (National Association of Social Workers)'dir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Sosyal hizmet uzmanlarının müracaatçılarına ilişkin etik sorumlulukları: Müracaatçılara Bağlılık, Kültürel Yetkinlik ve Sosyal Farklılık, Kendi Kaderini Belirleme, Mahremiyet ve Gizlilik, Bilgilendirilmiş Onay, Kayıtlara Ulaşma, Hizmetlerin Kesintiye Uğramaması, Hizmetin Sonlandırılması, Çıkar Çatışmaları, Hizmetler İçin Ödemeler, Duygusal/Cinsel İlişki, Fiziksel Temas, Cinsel Taciz, Küçük Düşürücü Dil Kullanma'dır. Doğru yanıt D seçeneğidir. Diğer seçenekler farklı başlıklar altına girmektedir.

Sosyal hizmet uzmanının sosyal hizmet mesleğine ilişkin etik sorumlulukları: Mesleğin Bütünlüğü, Değerlendirme ve Araştırma'dır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Islık çalmak, “etki yapabilme konumunda olan insanları ya da kurum dışındaki bir otoriteyi, kurumdaki yasal olmayan uygulamaları, gereksiz, tehlikeli ya da o kurum politikasına aykırı uygulamalarda bulunma konusunda bilgilendirmeyi” kapsamaktadır. Ortaya çıkan sorunu duyurmak amacıyla sorunun başka insanlar tarafından bilinmesini sağlamaktır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Etik ilkeler piramidinde yer alan maddelerin hiyerarşik olarak sıralaması A seçeneğinde doğru olarak verilmiştir. Sıralama: 1. Hayatın Korunması 2. Esitlik ve Esitsizlik 3. Öz-yönetim ve Özgürlük 4. Asgari Zarar 5. Yasam Kalitesi 6. Mahremiyet ve Gizlilik 7. Dogruluk ve Tam Açıklama'dır.

Doğru yanıt bireylere olması gerekmektedir.

Değer kavramı, kişilerin önem atfettikleri, benimsedikleri, erişmeye çalıştıkları ve toplumda yaygın olarak benimsenen soyut kuralları belirtmektedir.

Etik, uygulama ve karar verme sürecinde insanlara rehberlik eden ortak kabul görmüş bir dizi ilkeye ve düzenlemelere işaret etmektedir.

Sosyal hizmet mesleğinin esasında bir “yardım” mesleği olması, değer temelli olmasını gerekli kılmaktadır.

Sheafor ve Horejsi sosyal hizmet uygulamasına yol göstermesi gereken 24 temel ilkeyi ele almaktadırlar.

Doğru yanıtın E olması gerekmektedir.

Doğru yanıt A olması gerekmektedir. Diğerleri uygulama etkinliklerine rehberlik eden ilkelerdir.

12 başlık altında ele almışlardır.

Dürüstlük ve güvenilirlik olması gerekmektedir.

Sosyal Hizmet Uzmanları Derneğinin 1997 yılında yapılan 4. Olağan Genel Kurulunda Uluslararası Sosyal Hizmet Uzmanları Federasyonunun (IFSW) “Sosyal Hizmet Mesleğinin Etik İlke ve Kuralları” kabul edilmiştir.