SOSYAL HİZMET KURAMLARI I

Sosyal politikanın beş temel alanından barınma, insanın temel ihtiyaçlarından biridir.
Barınma sosyal hizmet disiplini için şu açılardan dolayı bağlantılıdır. Öncelikle kalitesiz
ve aşırı kalabalık evler, sosyal ve kişilerarası sorunları arttırmakta olduğundan önemlidir. Kalabalık ve fiziki anlamda kişilere yetersiz alan sağlayan evler kişilerarası sorunları
artırabileceği gibi aynı zamanda aile üyeleri için ihmal ve istismar riskini de barındırabilmektedir. Barınma ile ilgili bir diğer sorun olan evsizlik de başlı başına bir sorunken beraberinde birçok sorunu da getirebilmektedir. Barınma engeli olan bireyler için
de uygun barınma ortamı hazırlanmalıdır. Komşular arası anlaşmazlıklar veya her türlü
taciz olayları insanları başka konutlara göç etmeye itebilir. Barınma sorunları öz saygının düşmesinde doğrudan değil dolaylı bir etkisi olabilir. Doğru yanıt E'dir.

Sosyal hizmet uzmanı müracaatçıları ile ilgili değerlendirmeleri, müracaatçılarının gelişim özelliklerinin yanı sıra bazı ekolojik seviyeleri dikkate alarak yapmaktadırlar. Bunlardan biri olan "gelişim ve sağlığın güncel göstergeleri", bireylerin, çift ilişkilerinin, ailelerin ve toplumun gelişimsel büyüme ve refah durumunun ölçülebilir işaretlerini içermektedir.

Maslow insan gereksinimlerini hiyerarşik olarak yapılandırarak açıklamaktadır . Ona göre gereksinimler sırasıyla;

Tüm gereksinimleri karşılanan birey kendini gerçekleştirmek için çaba sarf eder. Bu en üst düzey gereksinimdir. Seçenekler dikkate alındığında sağlık, güvenlik gereksinimi; arkadaşlık  ait olma ve sevgi gereksinimi; başkalarına saygı duyma kendine saygı duyma gereksinimi ile ilgilidir. Yaratıcılık ve problem çözme  ise en üst düzey gereksinimlerimizdir. Bunlar kendini gerçekleştirme gereksinimi içerisinde değerlendirilir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Bireysel gereksinimleri farklılaştıran faktörler çevresel, sosyal ve kültürel faktörler  olarak üç başlıkta incelenir. Seçeneklerdeki aile yapısı, dini inanç, siyasi gelişmeler ve gelenekler sosyal ; din bir kültür olarak ele alındığında aynı zamanda kültürel faktörler içerisinde değerlendirilebilir. Burada iklim çevresel faktörler içinde yer alır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Kadının çalışma hayatında olması sosyal bir sorun değil bir zenginliktir. Diğer seçeneklerin tamamı kadınların yaşadığı yaygın sorunlardır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Duyan ve arkadaşları (2008), sosyal sorunların iki şekilde tanımlanabileceğini ifade etmektedir. Birincisi, insanların fiziksel, zihinsel, ekonomik refahı, tüm yeteneklerini geliştirmesi ve tüm olanaklarını kullanması ile ilgili sorunlardır. İkincisi ise insan doğumundan itibaren toplumsal yaşamda çeşitli kurumlar (aile, din, ekonomi, mesleki) içinde yer alır yani birçok sisteme bağlı olarak yaşar ve bu durum sosyal yapı sorunlarını ortaya çıkarmaktadır. İnsanların fiziksel ve zihinsel durumlarına ilişkin sorunlarını, kişinin sağlığı ve bedensel gelişimi ile ilgili sorunlar ifade ederken, yaşam olanakları ile ilgili sorunlar iş yaşamı ve bununla ilgili hastalık, sakatlık, işsizlik, yaşlılık gibi sorunlardır. Bunun yanında kişinin bedensel, ruhsal gelişimi, kişiliğinin yetenek ve olanaklarının geliştirilmesi
ile ilgili eğitim, öğrenim, toplumsal hayatta ilerlemesi gibi sorunları kapsar.

Sosyal politika kavramı hem sosyal sorunlara ve ilgi alanlarına yönelik politikaları içermekte hem de bu gibi politikaların gelişmesi ve etkileri üzerine çalışmakta olan akademik bir disiplindir. Genel anlamda sosyal politika; düzenli gelir, barınma, eğitim, sağlık ve bireye yönelik sosyal hizmetler olarak beş temel alana ayrılmaktadır. Bu anlamda sosyal politikanın alanı olan bireylere yönelik sosyal hizmetler sosyal hizmet disiplininin çalıştığı bireylerin her birine yaptığı müdahaleleri kapsamaktadır.  Bu bağlamda yaşlı bireylere ilişkin yapılan tüm çalışmalar  bireye yönelik sosyal hizmetler alanında değerlendirilir.

Sosyal işlevsellik, bireyin sosyal ve ekonomik çevresi içerisindeki kapasitesinin ve eylemlerinin, talepler, beklentiler, kaynaklar ve fırsatlar ile eşleşme ya da uyumuna odaklanmaktadır. Tanım içerisinde de yer alan bu durumlardan hareketler doğru yanıt sosyal işlevsellik şeklinde ifade edilebilir.

Sosyal politika kavramı hem sosyal sorunlara ve ilgi alanlarına yönelik politikaları içermekte hem de bu gibi politikaların gelişmesi ve etkileri üzerine çalışmakta olan akademik bir disiplindir. Beş alt alanı içerir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Kendini Gerçekleştirme; tüm gereksinimleri karşılanan birey kendini gerçekleştirmek için çaba sarf etmektedir. Maslow’a göre kişinin kendini gerçekleştirme gereksinimi hiçbir zaman doyuma ulaşmamaktadır. Kendini gerçekleştirebilen bireyin özellikleri kişiden kişiye değişiklik gösterebilmekle birlikte bazı özellikler şöyledir: Birey gerçeği olduğu gibi algılayabilmekte, bir başka deyişle, birey ön yargıların etkisi altında olmadan nesne, insan ve olayları olduğu gibi kavrayabilmekte ve anlayabilmektedir

Maslow'un ihtiyaçlar hiyerarşisine göre tüm insanlar  belirli gereksinimlere sahiptir. Burada tüm insanlar vurgusu önemlidir. Maslow'a göre bu ihtiyaçlar evrenseldir. Bu yüzden C seçeneğindeki bazı insanların bazı ihtiyaçlarının olmaması doğru bir yargı değildir. Cevap C seçeneğidir.

Maslow’un hiyerarşik olarak yapılandırdığı gereksinimler hiyerarşisi şu şekilde kategorize edilmektedir. Fizyolojik ve biyolojik gereksinimler (besin, nefes, su, cinsellik, denge, uyku, boşaltım), güvenlik gereksinimi (iş, kaynak, sağlık, beden, aile, mülkiyet güvenliği), ait olma ve sevgi gereksinimi (aile, arkadaşlık, cinsel yakınlık), kendine saygı gereksinimi (kendine saygı, güven, başarı, diğerlerinin saygısı, başkalarına saygı), kendini gerçekleştirme gereksinimi (erdem, problem çözme, yaratıcılık, gerçeklerin kabulü, ön yargısız olma). Doğru cevap D'dir.

Biogenetik faktörler: Biogenetik faktörler, bireyin kalıtsal ve diğer fiziksel özelliklerini
içermektedir. Ailenin geçmişi genellikle genetik faktörlerin ve eğilimlerin kanıtını
sağlamaktadır.
Ailevi faktörler: Ailevi faktörler, bireyin yakın ve geniş ailesinin özelliklerini içermektedir.
Burada tanımlanan aile terimi, müracaatçının resmi olmayan destek sistemin birçok
en önemli üyelerini kapsamaktadır. Yakın aile, biyolojik aile üyeleri ile diğer aile üyelerini
kapsayabilir de kapsamayabilir de.
Kültürel faktörler: Kültürel faktörler, bireyin psiko-sosyal çevresinin niteliklerine yapılan
yüklemeleri içerir. Psiko-sosyal çevre, bireylerin aile üyelerinin dışındaki ilişkide
olduğu diğer grupların özelliklerini içermektedir. Bunlar, birincil grubun (sevgililer, arkadaşlar
ve diğer ilişkiler), ikincil grubun (bireyin birlikte çalıştığı profesyoneller) üyeleri ile
diğer resmi ve resmi olmayan destek ağını içermektedir.
Çevresel koşullar: Çevresel koşullar, bireyin yaşam kalitesini etkileyen onun yaşam
alanına karşılık gelen özellikleri içerir. Bu özellikler, yerel ve küresel toplumda yer alan
doğal çevre ile insan tarafından yapılan çevrelerle ilgili olabilir.
Kaynaklar ve fırsatlar: Kaynaklar ve fırsatlar, bireyce elde edilebilir olan güvenlik, özgürlük,
kabul, zenginlik, güç, hizmetler ve tüketim mallarını içerir. Bu kaynak ve fırsatlar,
genellikle, yerel ve ulusal liderliğin hoşgörü, istikrar, politikalar, etkililik ve çatışma çözüm
metodolojisiyle ilgilidir.
Öz bakım kalıpları: Öz bakım kalıpları, bireyin kişisel gelişimini besleyen ve geliştiren
çabalarıdır. Bu kalıplar, bireyin içsel motivasyonu, enerji düzeyi ve bilinç düzeyi gibi
içsel faktörlerle ilgilidir. Doğru cevap E'dir.

Doğum artış hızındaki azalma, hastalıkların tedavisinde yaşanan teknolojik gelişmeler ve ölüm oranlarında yaşanan azalma gibi nedenlerle ortalama yaşam beklentisi artmaktadır. Bu durum toplumdaki yaşlı nüfus oranının artmasına neden olmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Genel anlamda sosyal politika; düzenli gelir, barınma, eğitim, sağlık ve bireye yönelik sosyal hizmetler olarak beş temel alana ayrılmaktadır. Bu alanların her biri, sosyal sorunların oluşmasını önlemek ya da oluştuğu takdirde onlara çözüm bulmak, bireylerin refahını sağlamak ve refah seviyelerini arttırmak amacı ile çeşitli hizmetleri sağlamaya yönelik
politikalar içermektedir. Doğru cevap E'dir.

Aşağıda insan hakları alanından bazıları yer almaktadır:
• Beslenme, barınma, tıbbi bakım ve kişinin hayatını sürdürebilmesi için temel sayı-
lan sosyal hizmetlere sahip olma;
• Saldırı ve sömürüden korunma;
• Çalışma ve yeterli bir maaşa sahip olma;
• Evlenme, aile sahibi olma ve aile içinde olma;
• Temel eğitimi alma;
• Mülkiyet sahibi olma;
• İş yerinde önlenebilir kaza ve yaralanmalardan korunma;
• İstediği gibi ibadet etme,
• Mahremiyet;
• Seyahat etme;
• Mensup olduğu ülkedeki toplum ve hükümet hakkında bilgi edinme ve hükümet
kararlarında söz, yetki ve karar hakları.

Doğru cevap A'dır.

Sosyal hizmet bireylerin sosyal işlevselliğini arttırmak ve geliştirmek için yol göstermek amacını taşımaktadır. Doğru cevap A'dır.

Sosyal politikanın beş temel alanından sonuncusu bireye yönelik sosyal hizmetlerdir. Sosyal hizmetin etki ettiği ve şekillendirdiği alanın kapsamı geniştir. Çocuk koruma sisteminde yer alan çocuklar, ceza sisteminde yer alan bireyler, korunma gereksinimi olan yaşlılar ve tüm yaşlılık sorunları, çocuk ve gençlerle ilgili sorunlar gibi sosyal hizmet tüm bireylerle, ailelerle, toplumla ama öncelikli olarak dezavantajlı, marjinal ve incinebilir gruplarla çalışmaktadır. Bu anlamda sosyal politikanın alanı olan bireylere yönelik sosyal hizmetler sosyal hizmet disiplininin çalıştığı bireylerin her birine yaptığı müdahaleleri kapsamaktadır. Örneğin korunma gereksinimi olan çocuklar ve onların aileleriyle birlikte çalışmak bu alan ile ilgilidir. Doğru cevap A'dır.

İnsan biyopsikososyal bir varlık olup, insan gelişimi beş boyutta incelenmektedir. İnsan gelişimi fiziksel, duyuşsal, bilişsel, ruhsal, ve sosyal olmak üzere beş boyutta incelenmektedir. İnsan gelişiminin bu beş boyutu ise yedi ekolojik seviyeden etkilenebilmektedir. Bu yedi ekolojik seviye; biogenetik faktörler, ailevi faktörler, kültürel faktörler, çevresel koşullar, kaynaklar ve fırsatlar, kişisel gelişim modelleri, gelişimin, sağlığın güncel göstergeleridir. Doğru cevap A'dır.