SOSYAL HİZMET KURAMLARI I

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Fizyolojik ve biyolojik ihtiyacını gideren insanın güvenlik gereksinimi ortaya çıkmaktadır.

Maslow’un hiyerarşik olarak yapılandırdığı gereksinimler hiyerarşisi şu şekilde kategorize edilmektedir (Şekil 1.1): Fizyolojik ve biyolojik gereksinimler (besin, nefes, su,
cinsellik, denge, uyku, boşaltım), güvenlik gereksinimi (iş, kaynak, sağlık, beden, aile, mülkiyet güvenliği), ait olma ve sevgi gereksinimi (aile, arkadaşlık, cinsel yakınlık), kendine saygı gereksinimi (kendine saygı, güven, başarı, diğerlerinin saygısı, başkalarına saygı), kendini gerçekleştirme gereksinimi (erdem, problem çözme, yaratıcılık, gerçeklerin kabulü, ön yargısız olma).

Kendini Gerçekleştirme; tüm gereksinimleri karşılanan birey kendini gerçekleştirmek için çaba sarf etmektedir. Maslow’a göre kişinin kendini gerçekleştirme gereksinimi hiçbir zaman doyuma ulaşmamaktadır. Kendini gerçekleştirebilen bireyin özellikleri kişiden kişiye değişiklik gösterebilmekle birlikte bazı özellikler şöyledir: Birey gerçeği olduğu gibi algılayabilmekte, bir başka deyişle, birey ön yargıların etkisi altında olmadan nesne, insan ve olayları olduğu gibi kavrayabilmekte ve anlayabilmektedir.

Derezotes’e (2000)’e göre faktörler;

Biogenetik faktörler: Biogenetik faktörler, bireyin kalıtsal ve diğer fiziksel özelliklerini içermektedir. Ailenin geçmişi genellikle genetik faktörlerin ve eğilimlerin kanıtını sağlamaktadır.

Ailevi faktörler: Ailevi faktörler, bireyin yakın ve geniş ailesinin özelliklerini içermektedir. Burada tanımlanan aile terimi, müracaatçının resmi olmayan destek sistemin birçok en önemli üyelerini kapsamaktadır. Yakın aile, biyolojik aile üyeleri ile diğer aile üyelerini kapsayabilir de kapsamayabilir de.

Kültürel faktörler: Kültürel faktörler, bireyin psiko-sosyal çevresinin niteliklerine yapılan yüklemeleri içerir. Psiko-sosyal çevre, bireylerin aile üyelerinin dışındaki ilişkide olduğu diğer grupların özelliklerini içermektedir. Bunlar, birincil grubun (sevgililer, arkadaşlar ve diğer ilişkiler), ikincil grubun (bireyin birlikte çalıştığı profesyoneller) üyeleri ile diğer resmi ve resmi olmayan destek ağını içermektedir.

 Çevresel koşullar: Çevresel koşullar, bireyin yaşam kalitesini etkileyen onun yaşam alanına karşılık gelen özellikleri içerir. Bu özellikler, yerel ve küresel toplumda yer alan doğal çevre ile insan tarafından yapılan çevrelerle ilgili olabilir.

Kaynaklar ve fırsatlar: Kaynaklar ve fırsatlar, bireyce elde edilebilir olan güvenlik, özgürlük, kabul, zenginlik, güç, hizmetler ve tüketim mallarını içerir. Bu kaynak ve fırsatlar, genellikle, yerel ve ulusal liderliğin hoşgörü, istikrar, politikalar, etkililik ve çatışma çözüm metodolojisiyle ilgilidir.

Öz bakım kalıpları: Öz bakım kalıpları, bireyin kişisel gelişimini besleyen ve geliştiren çabalarıdır. Bu kalıplar, bireyin içsel motivasyonu, enerji düzeyi ve bilinç düzeyi gibi içsel faktörlerle ilgilidir.

Gelişim ve sağlığın güncel göstergeleri: Gelişim ve sağlığın güncel göstergeleri, bireylerin, çift ilişkilerinin, ailelerin ve toplumun gelişimsel büyüme ve refah durumunun ölçülebilir işaretlerini içermektedir.

Genel anlamda sosyal politika; düzenli gelir, barınma, eğitim, sağlık ve bireye yönelik sosyal hizmetler olarak beş temel alana ayrılmaktadır. Bu alanların her biri, sosyal sorunların oluşmasını önlemek ya da oluştuğu takdirde onlara çözüm bulmak, bireylerin refahını sağlamak ve refah seviyelerini arttırmak amacı ile çeşitli hizmetleri sağlamaya yönelik politikalar içermektedir.

Sosyal işlevsellik, bireyin sosyal ve ekonomik çevresi içerisindeki kapasitesinin ve eylemlerinin, talepler, beklentiler, kaynaklar ve fırsatlar ile eşleşme ya da uyumuna odaklanmaktadır. Sosyal işlevsellik, sosyal hizmeti anlamak ve sosyal hizmeti diğer mesleklerden ayırmak için anahtar kavramdır. Sosyal işlevsellik, bireyin toplum içerisinde başlıca rolleri olan aile ferdi olmak, ebeveynlik, çalışan olmak, vatandaş olmak gibi rollerini gerçekleştirebilmesi ve beslenme, barınma, sağlık, kabul görme ve sosyal destek gibi kendi temel ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için gerekli olan görev ve aktiviteleri başarabilme yeteneğidir

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Sorudaki paragrafta çevresel faktörlerden bahsedilmektedir.

• Okula ilişkin zorlukları olan ve devlet tarafından koruma altına alınmış çocuklarla
ilgilenmektedirler.
• Öğrenme güçlüğü olan çocuklar ve yetişkinlerin eğitim ihtiyaçlarının karşılanmasında faaliyet göstermektedirler.
• Okullar çocukların korunması konusunda aktif rol alan kurumlardır. Sosyal hizmet uzmanları buna dayanarak öğretmenler, okul yöneticileri ve eğitim çalışanları
il ekip çalışması gerçekleştirebilirler

Maslow’un hiyerarşik olarak yapılandırdığı gereksinimler hiyerarşisi şu şekilde kategorize edilmektedir:

Doğru yanıt D'dir.

Bireyin ruhsal olarak güçlü yönlerini ve sınırlılıklarını bilmek bireyin gereksinimlerini
gidermede yol göstermektedir. Ruhsal yönden güçlü olan müracaatçılar bilinç düzeyleri,
hayatlarının anlamı, kutsal ve ruhani olanla ilgili ifadeler, idealizm düşünceleri ve dünya
ile bağları hakkında konuşmaktadır. Bu müracaatçılar dindar olabilir veya olmayabilir.

Çeşitli coğrafi ve iklimsel özellikler toplumların farklı yerleşim özellikleri göstermesine,
farklı kültürlere sahip olmasına ve bu kültürler içinde yaşayan insanların farklı yaşam
tarzlarını benimsemesine neden olmuştur. Aynı zamanda insanların sosyal ilişkilerini, aile
yapılarını ve giyim-kuşam tarzlarını hatta dinî inanışlarını şekillendirmiştir. Bir bölgenin
coğrafi ve iklimsel koşullarından o bölgede yaşayan insanların nasıl bir psikolojide olduğu, davranış biçimlerinin ve sosyal ilişkilerinin nasıl olduğu ile ilgili değerlendirmeler
yapılabilmektedir. Çevresel faktörler hem insan davranışına ve insan psikolojisine hem de insanların yaşam biçimine etki etmekte ve şekillendirmektedir.

Suç, yoksulluk, tıbbi bakım konularında eksiklik, madde bağımlılığı, savaş, göç ve
birçok diğer davranış veya durumlar sosyal problemler olarak görülmektedir.

Duyan ve arkadaşları (2008), sosyal sorunların iki şekilde tanımlanabileceğini ifade etmektedir. Birincisi, insanların fiziksel, zihinsel, ekonomik refahı, tüm yeteneklerini geliştirmesi ve tüm olanaklarını kullanması ile ilgili sorunlardır. İkincisi ise insan doğumundan itibaren toplumsal yaşamda çeşitli kurumlar (aile, din, ekonomi, mesleki) içinde yer alır yani birçok sisteme bağlı olarak yaşar ve bu durum sosyal yapı sorunlarını ortaya çıkarmaktadır. İnsanların fiziksel ve zihinsel durumlarına ilişkin sorunlarını, kişinin sağlığı ve bedensel gelişimi ile ilgili sorunlar ifade ederken, yaşam olanakları ile ilgili sorunlar iş yaşamı ve bununla ilgili hastalık, sakatlık, işsizlik, yaşlılık gibi sorunlardır.

Fizyolojik ve Biyolojik Gereksinimler; fizyolojik dürtüler olarak ele alınmaktadır.
Örneğin; açlık ve susuzluk çeken bir insan bu ihtiyacını gidermediği sürece başka bir şey düşünemez.

Güvenlik Gereksinimi; fizyolojik ve biyolojik ihtiyacını gideren insanın güvenlik gereksinimi ortaya çıkmaktadır. İnsanın kendini koruma, başkalarına ya da yönetenlere güven duyma, korku, kaygı unsuru olan her şeyden kaçınma gibi gereksinimler ortaya çıkmaktadır. Örneğin; iç karışıklık yaşanan bir toplumda açlık ve susuzluğunu gideren bir birey, karışıklık yaşanmayan daha güvenli bir bölgeye kaçma gereksinimi duyacaktır. Salgın hastalık yaşanan bir bölgede yaşayan insanlar sağlıkları tehdit altında olduğundan daha güvenli gördükleri bir başka bölgeye gidecek ya da bu hastalığa yakalanma riskini oluşturan tüm etmenleri ortadan kaldıracaktır. Kendini güvende hissetmeyen birey güvenlik tehdidi ortadan kalkmadığı sürece başka bir şey düşünememektedir.

İnsan Gelişiminde Bilişsel Boyut ve Bilişsel Gereksinimler
Bireyin bilişsel olarak güçlü yönlerini ve sınırlılıklarını bilmek bireyin gereksinimlerini gidermede yol göstermektedir. Bilişsel yönden güçlü olan bireyler olaylara ilişkin fiziksel ve duygusal tepkilerini açıklamak yerine geçmiş ve şimdiki zaman deneyimlerini ifade edip, analiz etmek ister. Bilişsel yönü güçlü müracaatçılar genellikle yaratıcı ve derin içsel düşünce dünyasına sahip, geniş bir bilişsel alana sahiptir. Bilişsel sınırlılığa sahip müracaatçılar ise anlama ve öğrenme güçlüğü yaşamaktadır. Sosyal hizmet uzmanı bilişsel yönden müracaatçının güçlü ve zayıf yönlerini değerlendirerek müdahalede bulunmakta ve değerlendirmelerini yapmaktadır.

İnsan Gelişiminde Sosyal Boyut ve Sosyal Gereksinimler
Bireyin sosyal olarak güçlü yönlerini ve sınırlılıklarını bilmek bireyin gereksinimlerini gidermede yol göstermektedir. Sosyal yönden güçlü olan müracaatçılar hayatlarındaki kişilerarası ilişkileri vurgulama eğiliminde olup, sosyal güce sahiptir. Bu bireyler çok gelişmiş iletişim ve kendini gösterebilme becerilerine sahiptir. Bu becerilerini kendilerinin ve diğerler insanların iyi taraflarını en üst düzeye kadar geliştirmede her zaman kullanamayabilir.
Sosyal yönden zayıf olan müracaatçılar ise içine kapanık ve diğerleri ile iletişime geçmeyen bir özellik göstermektedir. Sosyal hizmet uzmanı, müracaatçının sosyal yönden güçlü ve zayıf yönlerini değerlendirerek müracaatçı için uygun müdahale gerçekleştirebilmektedir (Derezotes, 2000).

Kültürel faktörler: Kültürel faktörler, bireyin psiko-sosyal çevresinin niteliklerine yapılan yüklemeleri içerir. Psiko-sosyal çevre, bireylerin aile üyelerinin dışındaki ilişkide olduğu diğer grupların özelliklerini içermektedir. Bunlar, birincil grubun (sevgililer, arkadaşlar ve diğer ilişkiler), ikincil grubun (bireyin birlikte çalıştığı profesyoneller) üyeleri ile diğer resmi ve resmi olmayan destek ağını içermektedir.

Çevresel Faktörler
Çeşitli coğrafi ve iklimsel özellikler toplumların farklı yerleşim özellikleri göstermesine, farklı kültürlere sahip olmasına ve bu kültürler içinde yaşayan insanların farklı yaşam tarzlarını benimsemesine neden olmuştur. Aynı zamanda insanların sosyal ilişkilerini, aile yapılarını ve giyim-kuşam tarzlarını hatta dinî inanışlarını şekillendirmiştir. Bir bölgenin coğrafi ve iklimsel koşullarından o bölgede yaşayan insanların nasıl bir psikolojide olduğu, davranış biçimlerinin ve sosyal ilişkilerinin nasıl olduğu ile ilgili değerlendirmeler yapılabilmektedir. Çevresel faktörler hem insan davranışına ve insan psikolojisine hem de insanların yaşam biçimine etki etmekte ve şekillendirmektedir. Örneğin, Karadeniz ikliminin hâkim olduğu dağlık bölgelerde yaşayan insanlar daha çok birbirinden uzak, büyük bahçesi olan evlerde yaşamaktadırlar. Tarım yapabilmek ve coğrafi koşulların elverdiği şartlara uygun yerleşebilmek için bu şekilde düzen kurmuşlardır. Bu bölgedeki insanların iletişim tarzları, yaşam biçimleri ve mimari yapıları bir başka bölgeye göre farklıdır. Dolayısıyla burada yaşayan bir ailenin değerlendirilmesi söz konusu olduğunda bir başka bölgedeki aileden farklı olarak ele alınacaktır

Kaynaklar ve fırsatlar: Kaynaklar ve fırsatlar, bireyce elde edilebilir olan güvenlik, özgürlük, kabul, zenginlik, güç, hizmetler ve tüketim mallarını içerir. Bu kaynak ve fırsatlar, genellikle, yerel ve ulusal liderliğin hoşgörü, istikrar, politikalar, etkililik ve çatışma çözüm metodolojisiyle ilgilidir.