SOSYAL HİZMET KURAMLARI I - Deneme Sınavı - 8

Verilen açıklama Ego Psikolojisi'ne aittir.

Ruhun (psyche) dinamiğini fark eden ilk kişi Freud’du. Freud’un kişilik kuramı ve çocukluk gelişimi üzerine çığır açan buluşu hâlâ modern bilimin başlıca buluşlarından biri olarak görülür. Freud’un çalışmasında psikanalitik kuram dört anahtar alanı içerir. Bunlar; kişilik yapısı, bilinçaltı, anksiyete ve benliğin savunma mekanizmalarıdır. Doğru cevap A'dır.

Nesne ilişkileri kuramcıları, kişiliğin ruhsal imajları (betimleri) gibi psikolojik yapıların oluşumuna ve ilk çocukluk deneyimlerine odaklanır. Nesne ilişkileri kuramındaki nesne, eylem ya da isteğin yönlendirildiği bir kişiyi ifade eder. Bireyler, çeşitli nesnelerle ilişkilidir.Temsil, nesne ilişkileri kuramının merkezindedir. Bu, bireyin bir nesneye sahip olmasını ya da fiziksel olarak o nesneyi temsil etmesini ifade eder. Doğru cevap D'dir.

Aktarım kavramı psikoanalitik psikoterapide temeldir. İnsanlar ebeveynleri gibi çocuklu- ğundaki özel insanlarla ve diğer kişilerle olan önceki-eski ilişkileri üzerinden diğer kişiler- le ilişki kurarlar. Dolayısıyla hastanın ebeveynine karşı hissettiği tutum ve duyguları analiste transfer etmesi oldukça doğaldır.Karşı aktarım, hastanın geçmişinin bir sonucu olarak sosyal hizmet uzmanının hastaya yönelik geliştirdiği his ve duygulardır. Doğru cevap B'dir.

Uygulayıcıların kullandıkları teknikler müracaatçının, savunmasız, açık, yapılanmamış ifadelerini etkiler. Bu tekniklerden biri de serbest çağrışım tekniğidir. Genel anlamda analistler müracaatçının rahatlaması için çaba harcarlar. Genelde müracaatçıya yönelik şu ifadeleri kullanırlar: ‘‘ne istediğini söyle...rahatla ve aklına gelen şeyi söyle’’ gibi. Doğru cevap C'dir.

Bir kişinin anksiyete üreten düşünce ve dürtüleri farklı bir kaynağa çevrilir. Bu mekanizma yansıtma olarak adlandırılır. Hasta, ‘‘ondan nefret ediyorum’’ gibi gerçek düşüncesini bilinçli bir şekilde kabul etmek yerine dolaylı olarak düşüncesini ‘‘o benden nefret ediyor’’ şeklinde ifade etmektedir. Diğerleriyle sürekli olarak rekabet ederek, yarışarak ve karşılaştırma yaparak benlik saygısını görünüşte devam ettiren rekabetçi fakat kendine güveni olmayan bireyler, başkalarıyla yarışarak onların hatalarını yüzüne vurur ve her seferinde tetikte bekler. Doğru cevap D'dir.

Sönme, klasik koşullamayla ilgili bir terimdir. Koşullu uyarıcı koşulsuz uyarıcının uzun bir süre birlikte verilmesinin ardından, koşullu uyarıcının uzun bir süre boyunca koşulsuz uyarıcı olmadan tek başına verilmesi sonucunda koşullu tepkinin ortadan kalkmasına sönme denilmektedir. Sönmenin gerçekleşmesi durumunda koşullu uyarıcıya koşullu tepki artık gösterilmez. Doğru cevap E'dir.

Aaron Beck, 1976 yılında tedaviye yeni bir yaklaşım getiren Duygusal Bozukluklarda Biliş- sel Terapi adlı kitabını yayınlamıştır. Beck şunu savunmaktadır; kişinin düşünce ve bilişleri kendine özgü bir bilişsel şema oluşturmasının temelini atar ve bu şema biliş, duygulanım ve davranış açısından tahmin edilebilir tepkiler doğurur. Doğru cevap D'dir.

Çevresel olaylara bağlı olarak bilinçsiz bir şekilde ortaya çıkan ve davranışları ve duyguları etkileyen zihinsel işlevlere otomatik düşünce adı verilir. Bilişsel terapinin en önemli amacı, olumsuz otomatik düşünceleri tanımlamaktır. Özellikle depresyon ve anksiyete durumu yaşayan insanlar bazı olaylar ve durumlar karşısında daha çok olumsuz otomatik düşün- celer geliştirme eğilimindedirler. Bu olumsuz otomatik düşünceler de onların duygu ve davranışlarını olumsuz yönde etkilemektedir. Doğru cevap A'dır.

Müracaatçının karşılaştığı sorunlara uzmanın çeşitli yaklaşımlar kullanarak yanıt vermesi gerekmektedir. Görev odaklı yaklaşım bu gereksinim sonucu geliştirilmiş ve sosyal hizmet uygulamaları için yapılandırılmış bir yöntem sunmaktadır. Görev odaklı yaklaşım, uygulamacının yapması gerekenleri içeren prosedürler bütünüdür. Bu yaklaşım, William Reid ve Laura Epstein tarafından 1970’lerde geliştirilmiştir ve kökenleri sosyal hizmet mesleğine dayanmaktadır. Bu yaklaşım sorunların nedenine değil sorunların yol açtığı sonuçlara odaklanmaktadır. Yaklaşımda belirlenen hedeflere müracaatçının gerçekleştireceği eylemler sonucunda ulaşılmaktadır. Bu anlamda müracaatçı kendi gerçekleştireceği eylemlerle aynı zamanda sosyal işlevselliğini artırmış olmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Rol göndericinin kendi içinde çatışması, bir bireye birbirine zıt farklı beklentilerin ve rollerin eş zamanlı gönderilmesi ve bireyin bu beklenti veya rollerden birini yerine getirip diğerini yerine getirmesinin olanaksız olduğunu ifade eden bir çatışma türüdür. Aile içinde eşlerin üstlendiği roller açısından düşünüldüğünde, çok ağır çalışma koşullarına sahip bir kadının, aynı zamanda ev işleriyle, çocuklarının ve aynı evde yaşadığı hasta ve yaşlı ebeveyninin bakımıyla ilgili roller üstlenmek durumunda kalması, bu rollerden birini yerine getiremeyecek duruma gelmesine sebep olabilir. Doğru cevap B'dir.

Önde gelen ego psikologları arasında Freud’un kızı Anna Freud yer almaktadır.

Boş Ekran tekniği, hastaya yönelik tepkisiz ve duygusuz cevapların kullanımını içerir.

Karşıt Tepki Oluşturma savunma mekanizması, bilinç dışı bir şekilde anksiyeteye neden olan düşüncelerin tam tersi düşünce ve hislerin yerini almasını içermektedir.

Bilişsel-davranışçı kuram, öğrenme ve davranışçı kuramın kullanılmasını öngörür. Öğrenme kuramı, doğuştan gelen refleksler dışında davranışların öğrenildiğini savunur.

Pozitif pekiştireçler istenilen davranışın sıklığını artırmak için kullanılır.

Yapılandırmacılar, problem veya semptomu tedavi ederken geleneksel tedaviye karşıt olarak anlayışın ve kişisel gelişimin iyileştirilmesine odaklanır. Tedavi düzeltici olmaktan çok yaratıcıdır ve problemlere yeni bakış açıları keşfetmek ve kendini geliştirmedeki basamakları aşmak için birer fırsat gözüyle bakılır.

Görev odaklı yaklaşım, William Reid ve Laura Epstein tarafından 1970’lerde geliştirilmiştir ve kökenleri sosyal hizmet mesleğine dayanmaktadır.

Krize müdahale yaklaşımında ulaşılması istenen hedefler şu şekildedir:

Birey-merkezli kuram, demokrasi ile bağlantılıdır ve her bireyin kendi kaderini belirleme ve kendisini gerçekleştirme kapasitesinin olduğunu savunmaktadır.