SOSYAL HİZMET KURAMLARI I - Deneme Sınavı - 16

Danışmanlık rolünde sosyal hizmet uzmanı psiko-sosyal değerlendirme, sosyal tedavi vb. işlevleri yerine getirir. Doğru cevap A'dır.

Yönetici olarak sosyal hizmet uzmanı program geliştirme ve değerlendirme gibi işlevleri yerine getirir. Doğru cevap C'dir.

Muktedir kılıcılık rolünde sosyal hizmet uzmanları, bireylerin var olan güçlerini ve potansiyellerini ortaya çıkarmalarına yardım ederek, sorunlarını belirleme, sorunlarla etkili bir şekilde başa çıkabilmelerini sağlamak amacıyla müracaatçıyı destekler. Sosyal hizmet uzmanları bu bağlamda mesleğin bilgi, beceri ve değerleri doğrultusunda müracaatçının amaçlarını gerçekleştirebilmesine, sosyal işlevselliklerini sağlamasına yardımcı olur. Doğru cevap D'dir.

Bu dönemin insanları büyük baskı altındaydı, Freud’un hastalarını üst ve orta sınıf oluşturmaktaydı. Hastaları normal cinsel içgüdülerin yanlış ve kötü olarak görüldüğü, bu içgüdülerin bilinçli olarak inkâr edildiği ve baskılandığı bir dönemde ortaya çıktı. Normal ve sağlıklı dürtülerin bastırılması; anksiyete, nadiren yersiz depresyon ve öfke patlamalarına yol açtı. Psikoanalitik terapinin başladığı dönem, kadınların sınırlı ekonomik ve politik güçle itaat eden (uşak) pozisyonunda olduğu bir zamandı. Doğru cevap B'dir.

Freud’un çalışmasında psikanalitik kuram dört anahtar alanı içerir. Bunlar; kişilik yapısı, bilinçaltı, anksiyete ve benliğin savunma mekanizmalarıdır. Doğru cevap E'dir.

Psikoanalitik kuram ve uygulamanın birtakım varyasyonları vardır: 

a) Freudyen analizler, 

b) Psikoanalitik psikoterapi, 

c) Ego-psikolojik müdahale, 

d) Psiko-sosyal tedavi, 

e) Nesne ilişkileri kuramı, 

f) Kendilik psikolojisi. 

Doğru cevap D'dir.

Freudyen psikoanalizde, müracaatçıdan analistin koltuğuna uzanması, rahatlaması ve serbest çağrışım yapması istenir. Serbest çağrışım, kişinin aklına her gelen şeyin açıklanmasını içerir. Doğru cevap A'dır.

Erik Erikson, diğer bir ego psikoloğudur. O, gelişimin sekiz basamaklı olduğunu belirtmiştir. Doğru cevap C'dir.

Kendilik, Heinz Kohut’a göre bilinç dışı düşünceler, imajlar ya da temsillerdir. Kohut, narsisistik kişilik bozukluğunu ilk tanımlayan kişidir. Doğru cevap A'dır.

Uygun hâle getirme rolünde sosyal hizmet uzmanları var olan kaynakların iyileştirilmesi ve yeni kaynakların geliştirilmesi amacıyla formel gruplar ve organizasyonlarla birlikte hareket eder. Sosyal hizmet uzmanları uygun hâle getirme rolünde kurumlar arası planlamayı geliştirirler. Doğru cevap D'dir.

Bilişsel kuram, otomatik düşünceler, bilişsel yapılar, irrasyonel inançlar gibi bilinçli olunmayan süreçlerin olduğunu varsayar. Bilişsel terapinin birincil odağı; fonksiyonel olmayan duygu, düşünce ve davranışları değiştirmektir. Bilişsel terapinin en önemli amacı, olumsuz otomatik düşünceleri tanımlamaktır. Doğru cevap D'dir.

Bilişsel-davranışçı kuram, öğrenme ve davranışçı kuramın kullanılmasını öngörür. Öğrenme kuramı, doğuştan gelen refleksler dışında davranışların öğrenildiğini savunur. Birey, ihtiyaçlarını karşılamak için yeni davranışlar öğrenebilir ya da var olan davranışlarını değiştirebilir. Davranışçı kuram ise şunu öngörür: önceki davranışlar gözlemlendiğinde ve kontrol altına alındığında davranışlar kontrol altına alınabilir ve tahmin edilebilir. Bu model davranışların öğrenildiğini ve koşullara bağlı olduğunu belirtir. Ivan Pavlov’un klasik yaklaşımı tedavi uygulamaları için bir temel oluşturur. Daha sonra Skinner davranış değişikliği için bir model geliştirmiştir. Burrhus Frederic Skinner, öngörülen bilinçaltı hisler ve yapılardan ziyade ölçülebilir ve gözlenebilir davranışa odaklanmıştır. Psikodinamik kuram, daha çok bilinç dışı unsurlarla ilgilenirken davranışçı kuram, davranışın gözlemlenebilir ve ölçülebilir olduğunu ileri sürer. Doğru cevap E'dir.

Albert Ellis 1960’larda rasyonel, duygusal davranış terapisini geliştirmiştir. Doğru cevap B'dir.

Yüceltme Freud’un klasik savunma mekanizmalarından biri değildir. Sosyal olarak kabul edilemeyen dürtüler uyarlanır. Sosyal olarak kabul edilebilir dürtü davranışlarla yer değiştirir. Doğru cevap B'dir.

Konsültasyon, bir profesyonel meslek elemanından diğerine verilir. Konsülte eden birey tarafından verilen tavsiyeleri diğer görüşü alan kişi kullanır ya da kullanmaz, bu konuda özgürdür. Konsültasyon, zorlayıcı uygulama durumlarıyla nasıl daha etkili başa çıkılabileceği üzerine odaklanır. Konsultasyonda uzman, olası müdahale stratejilerini düşünmek için müracaatçıyı ve müracaatçının ihtiyaçlarını daha iyi anlamak için veya uzmanın müdahale stratejilerini daha iyi uygulamasını sağlamak için diğer bir sosyal hizmet uzmanından veya başka meslekten bir kişiden yardım alır. Doğru cevap E'dir.

Sosyal hizmet uzmanalarının danışmanlık işlevlerine ait roller;

Sosyal hizmet uzmanları danışmanlık işlevleri kapsamında yer alan muktedir kılıcı rollerini gerçekleştirmek üzere "çözümleri bulmada müracaatçıyı güçlendirme" stratejisini kullanırlar. Doğru cevap B'dir.

Terapötik müdahalele; doğrudan fonsiyonel olmayan düşüncelerin, duyguların, ifade edilen güdülerin, davranışların, yorumların ve tahminlerin yanı sıra müracaatçının fonksiyonel olmayan şema ve altta yatan inançlarını amaçlamaktadır. Beck’in bilişsel terapisisine ait bir kavramdır. Diğer seçeneklerde yer alan ifadeler ise Freud’un psikanalitik kuramının dört anahtar alanıdır.

Freudyen psikoanalizde, müracaatçıdan analistin koltuğuna uzanması, rahatlaması ve serbest çağrışım yapması istenir. Serbest çağrışım, kişinin aklına her gelen şeyin açıklanmasını içerir. Bu tekbikte psikanalist, hastayı çoğu düşüncesini ve acı hafızasını bastıran bir kişi olarak görür.

Sosyal hizmet mesleğinin tarihine bakıldığında, içinde bulunduğu bağlam içinde etkilendiği ve yararlandığı kuramlar bulunmaktadır. Her ne kadar 1929 yılında görülen Büyük Buhran’dan sonra sorunların bireyselden ziyade toplumsal odaklı olduğunu savunan radikal yaklaşımlar etkisini gösterse de 1930’lu yıllarda sosyal hizmet mesleğinde psikodinamik kuramların etkisi ağırlıklı olarak görülmüştür. Bu dönemde sosyal hizmet uzmanları sosyal durumlardan ziyade bireysel deneyimlere ağırlık vermişlerdir. Sonraki dönemlerde -1960’lı yıllar ve sonrasında- sosyal hizmet mesleğinde davranışçı yaklaşımlar psikodinamik yaklaşımlara tepki olarak etkisini sürdürmüştür. Davranışsal yaklaşımlarda ‘‘değerlendirme’’ kavramı ön plana çıkmıştır ve çevresel etkenlerin insanların davranışlarında etkili olduğu görüşü ön plana çıkmıştır. Bu yıllarda radikal yaklaşımlar yeniden gündeme gelmiş ve sosyal hizmet disiplininde hümanist ve varoluşçu görüşler etkisini göstermeye başlamıştır.