SOSYAL HİZMET KURAMLARI I - Deneme Sınavı - 9

İnsanların kültürel farklıkları; insanın değerleri, aile ilişki kalıpları, kültürel kabulleri, iletişim kalıpları, eğitsel, dinsel özellikleri, toplumsal tarihi süreci, politik toplum yapısı, toplumun sosyal kontrolü gibi etmenlerle oluşmaktadır. Doğru yanıt B'dir.

Karşılandığında haz, karşılanmadığında acı ve hüzün veren; karşılandıkça şiddetini kaybeden; zaman içinde kendini tekrarlayan; alışkanlık haline gelebilen; sınırsız ve öznel olan duyguya gereksinim adı verilir.

Maslow’un hiyerarşik olarak yapılandırdığı gereksinimler hiyerarşisi şu şekilde kategorize edilmektedir: Fizyolojik ve biyolojik gereksinimler (besin, nefes, su, cinsellik, denge, uyku, boşaltım), güvenlik gereksinimi (iş, kaynak, sağlık, beden, aile, mülkiyet güvenliği), ait olma ve sevgi gereksinimi (aile, arkadaşlık, cinsel yakınlık), kendine saygı gereksinimi (kendine saygı, güven, başarı, diğerlerinin saygısı, başkalarına saygı), kendini gerçekleştirme gereksinimi (erdem, problem çözme, yaratıcılık, gerçeklerin kabulü, ön yargısız olma).

Kendini Gerçekleştirme; tüm gereksinimleri karşılanan birey kendini gerçekleştirmek için çaba sarf etmektedir. Birey gerçeği olduğu gibi algılayabilmekte, bir başka deyişle, birey ön yargıların etkisi altında olmadan nesne, insan ve olayları olduğu gibi kavrayabilmekte ve anlayabilmektedir. Birey sadece kendi ile ilgili değil, insanlık ile ilgili sorunlara da dönüktür. Birey sorunlarını kendi başına çözebilmektedir. Birey güçlükler karşısında sakin kalıp, sorunlarla baş etme yolları bulabilmektedir. Birey başkalarından bağımsız hareket edebilme gibi özelliklere sahiptir.

İnsan davranışlarının nedenini anlamak için insan gelişimini anlamak ve insan gelişimine etki eden faktörleri bilmek gerekmektedir. İnsan biyopsikososyal bir varlık olup, insan gelişimi beş boyutta incelenmektedir. İnsan gelişimi fiziksel, duyuşsal, bilişsel, ruhsal, ve sosyal olmak üzere beş boyutta incelenmektedir.

Derezotes’e göre Bireyi Etkileyen Ekolojik Seviyeler şunlardır:
Biogenetik faktörler
Ailevi faktörler
Kültürel faktörler
Çevresel koşullar
Kaynaklar ve fırsatlar
Öz bakım kalıpları

Biyolojik, psikolojik, sosyolojik ve kültürden gelme etmenlerin kendini en çok gösterdiği insan gelişim dönemi ergenlik dönemidir.

Ayrımcılık kavramının olumsuz anlamı “insanlara yönelik, ırk, cinsiyet, din ve etnisite gibi özelliklerin temelinde ön yargı ve kötü
muamelenin olması” olarak tanımlanabilir.

Genel anlamda sosyal politika; düzenli gelir, barınma, eğitim, sağlık ve bireye yönelik sosyal hizmetler olarak beş temel alana ayrılmaktadır. Bu alanların her biri, sosyal sorunların oluşmasını önlemek ya da oluştuğu takdirde onlara çözüm bulmak, bireylerin refahını sağlamak ve refah seviyelerini arttırmak amacı ile çeşitli hizmetleri sağlamaya yönelik politikalar içermektedir.

Sosyal işlevsellik, bireyin sosyal ve ekonomik çevresi içerisindeki kapasitesinin ve eylemlerinin, talepler, beklentiler, kaynaklar ve fırsatlar ile eşleşme ya da uyumuna odaklanmaktadır. Sosyal işlevsellik, sosyal hizmeti anlamak ve sosyal hizmeti diğer mesleklerden ayırmak için anahtar kavramdır.

Sosyal çevre insanların oturdukları evlerin tipi, yaptıkları işin türü, ulaşılabilir para miktarı, yasalar ve içinde yaşanan toplumun sosyal kurallarını içermektedir. İnsanların yaşadığı daha geniş bir toplumu tanımlayan, paylaşılan tavırların, değerlerin, amaçların, manevi inançların, toplumsal beklentilerin, sanatların, teknolojinin ve davranışların bir düzenlenişi olan kültür, insan farklılıklarının önemli bir yönüdür. İnsanların temas halinde olduğu ve karşılıklı etkileşimlerinin mevcut olduğu her sistemde sosyal sorunlar ile karşılaşmanın mümkün olduğu söylenebilir. İnsan hem kendi içinde yaşadığı çevreden etkilenmekte hem de etkilemektedir. Güneydoğu Anadolu Bölgesinin gerek kültürel özellikleri, sosyal yapısı, gerek göçle birlikte değişen sosyal sorunlarını araştırmak, bireysel farklılıklara ilişkin bakış açısı kazanmayı sağlayacaktır. Doğru yanıt D'dir.

Genel anlamda sosyal politika; düzenli gelir, barınma, eğitim, sağlık ve bireye yönelik sosyal hizmetler olarak beş temel alana ayrılmaktadır. Bu alanların her biri, sosyal sorunların oluşmasını önlemek ya da oluştuğu takdirde onlara çözüm bulmak, bireylerin refahını sağlamak ve refah seviyelerini arttırmak amacı ile çeşitli hizmetleri sağlamaya yönelik
politikalar içermektedir. Sosyal hizmet bu beş temel sosyal politika alanında da aktif bir şekilde çalışmaktadır. Doğru yanıt B'dir.

Irka dayalı ayrımcılık ve etnik ayrımcılık, azınlık grubunun üyelerinin imkânlara, yerleşim alanlarına sahip olmasını, dinî ve sosyal
organizasyonlara üye olma, politikaya katılma, toplum hizmetlerine eşit ulaşım hakkının engellenmesini kapsamaktadır. Şiddete maruz kalma doğrudan Irka dayalı bir ayrımcılık değildir. Doğru yanıt E'dir.

Sosyal hizmetin inşası, bilgi, beceri ve değer temelinde gerçekleştirilmiştir. Sosyal hizmetin bilgi, beceri ve değer unsurları bir sacın ayakları gibi olup, bir ayağın olmaması hâlinde sacın dengesi sağlanamaz ve sac devrilir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

A,B,C ve E seçeneğinde yer alan ifadeler sosyal hizmetin bilgi temeline ilişkin doğru ifadelerdir. Ancak D seçeneğinden bulunan ifade doğru değildir. Sosyal hizmetin din ve tinsellik bilgisine sahip olması önemlidir. İnsanlar için din ve tinsellik hayatlarının önemli bir parçası olabilir. Bu anlamda insanlara yardım etmede din ve tinsellik ile ilgili bilgi sahibi olmak gerekmektedir.

Pawson ve diğ. (2003), sosyal hizmetin bilgi çerçevesinin beş kaynaktan beslendiğini ifade etmektedir (akt. Adams, Dominelli ve Payne, 2015). Bunlar:

Kuramsal bilgi; kavramların, inançların, değerlerin, önerilerin, varsayımların, hipotezlerin ve prensiplerin bütününden oluşmaktadır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Bireylerin sosyal işlevselliklerinin arttırılması sosyal hizmet uzmanının başlıca görevlerinden olup, bazı temel hakların korunması ve yaşatılması sosyal işlevselliğin sağlanmasında eş güdümlü bir hizmettir. Sosyal işlevselliğin sağlanmasında etkili olan İnsan hakları alanından bazıları şunlardır:
• Beslenme, barınma, tıbbi bakım ve kişinin hayatını sürdürebilmesi için temel sayılan sosyal hizmetlere sahip olma
• Saldırı ve sömürüden korunma
• Çalışma ve yeterli bir maaşa sahip olma
• Evlenme, aile sahibi olma ve aile içinde olma
• Temel eğitimi alma
• Mülkiyet sahibi olma
• İş yerinde önlenebilir kaza ve yaralanmalardan korunma
• İstediği gibi ibadet etme
• Mahremiyet
• Seyahat etme
• Mensup olduğu ülkedeki toplum ve hükümet hakkında bilgi edinme ve hükümet
kararlarında söz, yetki ve karar haklarıdır. Doğru yanıt C'dir.

Risk altındaki gruplar; kadınlar, gey ve lezbiyenler, yaşlılar, yoksulluğu yaşayan bireyler, madde bağımlısı olan bireyler, engelli bireyler, göçmen ve sığınmacılar, kriz (doğal afet gibi) durumunu yaşayanlar, çocuklar ve gençler vb. olarak sayılabilir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Sosyal hizmet uygulamasının amaçları; sorun çözme sürecini etkinleştirmek, insanların gelişimsel kapasitelerini arttırmak, sorunlarla baş etmesini sağlamak, insanları kendilerine kaynak, hizmet ve fırsat sağlayan sistemlerle ilişkilendirmek, insanlara kaynak ve hizmet sağlayan sistemlerin insancıl çalışmaları ve etkinliğini özendirmek, sosyal politikaları geliştirmek ve iyileştirmek, insan ve toplum refahını özendirmek olarak ifade edilebilir. Sosyal hizmet uygulamaları ile medyanın doğrudan ilişkisi bulunmamaktadır.