SOSYAL HİZMET KURAMLARI I - Deneme Sınavı - 17

Sosyal hizmet uzmanının sosyal hizmet mesleğine ilişkin etik sorumlulukları: Mesleğin Bütünlüğü, Değerlendirme ve Araştırma'dır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Islık çalmak, “etki yapabilme konumunda olan insanları ya da kurum dışındaki bir otoriteyi, kurumdaki yasal olmayan uygulamaları, gereksiz, tehlikeli ya da o kurum politikasına aykırı uygulamalarda bulunma konusunda bilgilendirmeyi” kapsamaktadır. Ortaya çıkan sorunu duyurmak amacıyla sorunun başka insanlar tarafından bilinmesini sağlamaktır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Etik ilkeler piramidinde yer alan maddelerin hiyerarşik olarak sıralaması A seçeneğinde doğru olarak verilmiştir. Sıralama: 1. Hayatın Korunması 2. Esitlik ve Esitsizlik 3. Öz-yönetim ve Özgürlük 4. Asgari Zarar 5. Yasam Kalitesi 6. Mahremiyet ve Gizlilik 7. Dogruluk ve Tam Açıklama'dır.

Doğru yanıt bireylere olması gerekmektedir.

Değer kavramı, kişilerin önem atfettikleri, benimsedikleri, erişmeye çalıştıkları ve toplumda yaygın olarak benimsenen soyut kuralları belirtmektedir.

Etik, uygulama ve karar verme sürecinde insanlara rehberlik eden ortak kabul görmüş bir dizi ilkeye ve düzenlemelere işaret etmektedir.

Sosyal hizmet mesleğinin esasında bir “yardım” mesleği olması, değer temelli olmasını gerekli kılmaktadır.

Sheafor ve Horejsi sosyal hizmet uygulamasına yol göstermesi gereken 24 temel ilkeyi ele almaktadırlar.

Doğru yanıtın E olması gerekmektedir.

Doğru yanıt A olması gerekmektedir. Diğerleri uygulama etkinliklerine rehberlik eden ilkelerdir.

Dürüstlük ve güvenilirlik olması gerekmektedir.

Sosyal Hizmet Uzmanları Derneğinin 1997 yılında yapılan 4. Olağan Genel Kurulunda Uluslararası Sosyal Hizmet Uzmanları Federasyonunun (IFSW) “Sosyal Hizmet Mesleğinin Etik İlke ve Kuralları” kabul edilmiştir.

Sosyal hizmetin bilgi ve değer temeline bağlı olarak sosyal hizmet becerileri ortaya çıkmaktadır. Daha açık ifade etmek gerekirse sosyal hizmet becerileri geliştirilebilir ve zamanla deneyimlerden beslenebilen bir yapıya sahiptir. Fakat gerekli sosyal hizmet bilgi ve değer temeli yok ise bu beceri ortaya çıkamaz. Sosyal hizmet uzmanının öncelikle kendinden gelen veya sonradan edinilmiş ve en nihayetinde eğitim ve deneyim yolu ile geliştirilmiş becerilere sahip olması gerekmektedir.

Sosyal Hizmet Uzmanı; üniversite düzeyinde uygulamalı bir bilim olan sosyal hizmet alanında dört yıllık lisans eğitimi görerek, bilimsel ve mesleki yeterlilik ve yetkinlik kazanarak yetişen kişidir. Sosyal hizmet uzmanı müracaatçının kişisel gelişiminin sağlanması ve müracaatçının gelişimsel boyutlarının (fiziksel, duyuşsal, bilişsel, tinsel, psikososyal) her bir boyutunun gelişimine yardımcı olması gerekmektedir. Sosyal hizmet uzmanları insanlara kaynak, hizmet ve fırsat sağlayacak olan sistemlerin etkililiğini ve insani olarak işlev görmesini geliştirmek için çabalamaktadır.

Sosyal hizmet uzmanı, sosyal hizmet temel becerilerinin dışında üç düzeyde sosyal hizmet uygulaması yapmayı da gerçekleştirme becerisine sahip olmalıdır. Sosyal hizmet uzmanı mikro, mezzo ve makro düzeyde uygulama yapabilmelidir. Mikro düzeyde uygulama yapabilmek bireyler ile doğrudan etkileşimi (vaka çalışması) kapsamaktadır. Mezzo düzeydeki uygulama yapabilmek çeşitli düzeylerdeki gruplar ile düzenleme ve yürütme ile ilgili grup çalışmasını kapsamaktadır. Makro düzeyde uygulama yapabilmek topluluklara ve örgütlerle çalışmayı, toplum örgütlenmesini kapsamaktadır.

• Toplum çalışmacısı rolünde gereksinimleri belirleme ve hizmet bağlamında havaleleri izleme becerisi; bağlantı kurucu rolünde ulaşılabilir hizmetleri bilme ve gereksinimi olanların uygun hizmetlere ulaşmasını sağlama becerisi, 
• Savunuculuk rolünde belirli türdeki müracaatçıların reddedilmesi söz konusu olabilecek hizmetlere ulaşmasına yardımcı olma ve hizmetlerin gereksinimi olanları kapsayacak şekilde genişletilmesine yardımcı olma becerisi,
• Değerlendirmeci rolünde gereksinimleri ve kaynakları değerlendirme, gereksinimleri karşılamak için seçenekler oluşturma ve seçenekler arasından seçim yapma becerisi,
• Öğretmen rolünde olguları ve becerileri öğretme,
• Harekete geçirici rolünde yeni hizmetlerin geliştirilmesine yardımcı olma becerisi,
• Davranış değiştirici rolünde müracaatçıların davranışlarının bazı yönlerini değiştirme becerisi,
• Konsültan rolünde hizmet sunumunda daha etkili olabilmelerine yardımcı olabilmek için diğer profesyonellerle çalışma yapma becerisi,
• Toplum planlayıcısı rolünde toplumun sosyal refah gereksinimlerini etkili bir şekilde planlayabilmeleri için toplum gruplarına yardım etme becerisi, 
• Bakım verici rolünde kendi sorunlarını tam olarak çözemeyen ve gereksinimlerini tam olarak karşılayamayanlara destekleyici hizmetler sunma becerisi, 
• Veri yöneticisi rolünde karar vermek amacıyla veri toplama ve çözümleme becerisi, 
• Yönetici rolünde hizmet programlarının planlanması ve yürütülmesi için gerekli aktiviteleri yerine getirme becerisi.

Sözel iletişim, konuşulan sözler ve kelimelerden oluşmaktadır. Sözel olmayan iletişim ise ses tonu ve beden dili işaretlerinden oluşmaktadır. Karşılıklı etkili iletişimde sözel iletişimin yanı sıra sözel olmayan iletişimin de önemi büyüktür. Bireyler konuşurken ve anlaşırken beden dilini, jest ve mimiklerini kullanarak karşısındaki bireye etkide bulunur. Sözel iletişimde olumlu ifade edilen bir şey eş zamanlı beden dili (beden duruşu, göz ilişkisi ve jestler) ile olumsuzluğu yansıtabilir. Bu da etkili iletişimi engellemektedir. Sözel ve sözel olmayan iletişimin her ikisi de istenen mesajı göndermeye yardımcı olacak şekilde eş zamanlı ve birbiriyle uyumlu olmalıdır. Karşılıklı iletişimde karşı tarafın sadece söylediklerini değil aynı zamanda bunların anlamlarını da dinlemek gerekmektedir.

Sosyal hizmet uzmanının yerine getirmesi gereken toplamda belirlenen on rolü vardır. Bunlar: Aracı olarak/ bağlantı kurucu olarak sosyal hizmet uzmanı, savunucu olarak sosyal hizmet uzmanı, öğretici/eğitici olarak sosyal hizmet uzmanı, danışman/klinisyen olarak sosyal hizmet uzmanı, vaka yöneticisi olarak sosyal hizmet uzmanı, iş yükü yöneticisi olarak sosyal hizmet uzmanı, süpervizör/personel geliştirici olarak sosyal hizmet uzmanı, yönetici olarak sosyal hizmet uzmanı, sosyal değişme ajanı olarak sosyal hizmet uzmanı, araştırmacı/değerlendirmeci olarak sosyal hizmet uzmanı, meslek elemanı olarak sosyal hizmet uzmanı.

Liderlik sürecinde sosyal hizmet uzmanı soruyu yönelten ve konuşmayı aslında yönlendiren kişidir. Bu anlamda sosyal hizmet uzmanı sorgulama yapan kişidir. Fakat soru sorma eylemi sosyal hizmet uzmanının kendi görüşünü ifade etmesi olarak müracaatçıya geçerse bu iletişimi bozmaktadır. Sorular daha çok bilgi edinmek, algıyı kontrol etmek, görüşmeyi başlatmak maksadıyla kullanılmalıdır. Aksi takdirde, “Bu durumda, boşanmanın iyi bir çözüm olduğunu düşünmüyor musunuz?” gibi bir sorunun sorulması dolaylı olarak görüş bildirme olarak algılanabilir.