SOSYAL HİZMET KURAMLARI I - Deneme Sınavı - 14

Beden dilinde ima edilen duyguları yansıtırken öncelikle gözlenmiş bazı davranışları ifade etmek, daha sonra duyguyu yansıtmak önemlidir. Örneğin; “Gülümsüyorsun (davranış tanımı), fakat içerde gerçekten incindiğini hissediyorum (duygunun yansıtılması).” Sosyal hizmet uzmanı, burada deneyimi yansıtarak duyguların da daha net ifade edilmesini sağlamaktadır.

Sosyal hizmet uzmanı meydan okuma becerisinde öncelikle aşağıda yer alan noktalara dikkat etmelidir. Sosyal hizmet uzmanı olarak kendinde duyguları fark etmeli. Sosyal hizmet uzmanı kendindeki duyguları tanımlamalı ve onları müracaatçı ile paylaşmalı. Müracaatçının davranışları hakkında, fikirler biçiminde tepkileri geri bildirmeli.

Aşağıda yer alan sorular sosyal hizmetin bilişsel becerilerinin nasıl kullanılacağı konusuna açıklık getirmektedir. • Vaka hakkında ne biliyorum? Hangi bilgilere ulaşılabilir? Hangi birimden sevk edildi? Hangi amaçla sevk edildi? • Problemin kaynağı ne olarak görülüyor ve bu problemden kaynaklı olarak meydana gelen ya da gelebilecek olan diğer sorunlar neler?

Sosyal hizmet uzmanı, müracaatçının dile getirdiği duygu ifadelerini yeniden dile getirmede aşırıya kaçarsa ya da görüşmeyi daha da derinleştirirse sosyal hizmet uzmanının bu tavrı görüşmeyi geriletebilir. Örneğin aşağıdaki diyalogda sosyal hizmet uzmanı yansıtma becerisinde hataya düşmüştür. Bu ifade müracaatçının duygularının yersiz derinleşmesine neden olur ki bu durum da bir başka müdahaleyi de beraberinde getirir.
Müracaatçı: “Onsuz denizde bir yıldan fazla kalıp kalamayacağımı bilemiyorum”
Sosyal Hizmet Uzmanı: “O kadar hayal kırıklığına uğramış hissediyorsun ki o sensiz
olduğu sürece tümüyle işlevsiz kalacağını düşünüyorsun.

Meydan Okuma Becerisi: Sosyal hizmet uzmanı meydan okuma becerisinde öncelikle
aşağıda yer alan noktalara dikkat etmelidir.
Sosyal hizmet uzmanı olarak kendinde duyguları fark etmeli. Sosyal hizmet uzmanı kendindeki duyguları tanımlamalı ve onları müracaatçı ile
paylaşmalı.Müracaatçının davranışları hakkında, fikirler biçiminde tepkileri geri bildirmeli. Sosyal hizmet uzmanı kendiyle meydan okumanın bir biçimi olarak kendini yansıtmalı

Sosyal hizmet uzmanı özetleme becerisi ile ilgili aşağıda yer alan önemli noktalarına
dikkat etmelidir.
• Sosyal hizmet uzmanı müracaatçılar konuşurken onların çeşitli temalara ve duygusal aşırı bildirimlerine dikkat etmeli.
• Sosyal hizmet uzmanı özetlemede anahtar fikir ve duyguları onların esas anlamlarına dair geniş ifadeler olarak birleştirmeli.
• Sosyal hizmet uzmanı özete yeni fikirler eklememeli.
• Sosyal hizmet uzmanına özetini bildirmenin mi yoksa onlara esas temalar, anlaşmalar veya planları özetlemeyi istemenin mi daha yardımcı olacağına karar vermeli.

III numaralı ifade "değer" kavramı ile ilgili olarak yanlış bilgi içerdiği için bu ifadenin yer almadığı seçenek olan C seçeneği sorunun doğru yanıtı olacaktır. Doğrusu, "değerler, yaşamda eylem için soyut hedefleri kapsayan ve farklı durumlar karşısında bireysel tercihlere rehberlik eden ilkelerdir" şeklindedir.

Etik, insanların davranışlarını kendilerine göre düzenlediği ilkeler sistemini ifade etmektedir.

NASW, 1981 yılında, etkili sosyal hizmet uygulaması için gerekli olan değer temelini şu şekilde tanımlamıştır:

• Bireyin onuruna ve biricikliğine saygı,
• Müracaatçının kendi kaderini tayin etme hakkı,
• Gizlilik,
• Baskı altındakiler için savunuculuk ve sosyal aksiyon,
• Yetkinlik,
• Örgütsel oryantasyon (örgüt içinde çalışma),
• Başkalarının dinsel veya tinsel inançlarına / değerlerine saygı duymak

Görüldüğü gibi bunlar arasında E seçeneğinde verilen ifade yer almamaktadır.

Sheafor ve Horejsi, sosyal hizmet uygulamasına yol göstermesi gereken 24 temel ilkeyi ele almaktadır. Bu ilkelerden ilk altı ilke sosyal hizmet uzmanına odaklanırken diğer ilkeler sosyal hizmet uzmanının müracaatçı veya müracaatçı grupları – birey, aile, küçük gruplar, organizasyonlar, mahalleler, topluluklar- ile olan ilişkilerini temel alan ilkelere odaklanmaktadır. Bu ilkeler arasında "sosyal hizmet uzmanına odaklanan ilkeler" şunlardır:

1. Sosyal hizmet uzmanı sosyal hizmet üstüne çalışmalıdır.

2. Sosyal hizmet uzmanı benliğini bilinçli olarak kullanabilmelidir.

3. Sosyal hizmet uzmanı mesleki objektifliğini sürdürmelidir.

4. Sosyal hizmet uzmanı insani çeşitliliği benimsemelidir.

5. Sosyal hizmet uzmanı sosyal adaletsizlikle mücadele etmelidir.

6. Sosyal hizmet uzmanı mesleki yeterliliğini geliştirmeye çalışmalıdır.

İlk etik kurallar Mary Richmond tarafından hazırlanmış ayrıca mesleğin ilk yıllarında bazı sosyal hizmet örgütleri, mesleğin etik kurallarını oluşturma gayretini göstermişlerdir ancak 1947 yılına kadar resmî olarak etik kurallar oluşturulmamıştır. Dernek kurulduktan beş yıl sonra, 1960 yılında ilk etik kurallar oluşturulmuştur.

Osmo ve Landau sosyal hizmetin etik ilkelerini 12 başlık altında ele almıştır.

1- Eşitlik ve Eşitsizlik,
2- Hakkaniyet,
3- Gizlilik ve Mahremiyet,
4- Yaşamın Korunması,
5- Bireyin İyiliği ve Yararı,
6- Doğruluk ve Tam Bilgilendirme,
7- Özerklik ve Bireysel Özgürlük,
8- Yaşam Kalitesi,
9- Temel İnsani Gereksinimlerin Karşılanması,
10- Toplumun İyiliği ve Yararı,
11- En Az Zararı Görme,
12- Yasalara ve Düzenlemelere Uyma Yükümlülüğü

Görüldüğü gibi, bunlar arasında A seçeneğinde verilen "ekonomik özgürlük" yeralmadığı için sorunun doğru yanıtıdır.

Sosyal hizmet uzmanının sosyal hizmet mesleğine ilişkin etik sorumlulukları "Mesleğin Bütünlüğü" ve  B seçeneğinde verilen "Değerlendirme ve Araştırma" dır. Diğer seçeneklerde sosyal hizmet uzmanlarının meslektaşlara ve diğer meslek elemalarına ilişkin etik sorumlulukları verilmiştir.

Sosyal hizmet uzmanlarının uygulama ortamına ilişkin etik sorumlulukları arasında E seçenğinde verilen "Süpervizyon ve Konsültasyon" yer almaktadır. Diğer seçeneklerde ise sosyal hizmet uzmanlarının meslek elmanı olarak etik sorumlulukları verilmiştir.

Reamer, sosyal hizmetin etik ikilemlerini; 1. Gizlilik ve mahremiyet içeren iletişim, 2. Kendi kararını verme ve korumacılık, 3. Doğruyu söyleme, 4. Yasalar, politikalar ve düzenlemeler, 5. Islık çalmak ya da sorunu duyurmak, 6. Sınırlı kaynakların dağılımı, 7. Kişisel ve mesleki değerler başlıkları altında ele almaktadır. D seçeneğinde verilen ifade ise, Minahan'ın tanımlamasına dayanan sosyal hizmet uzmanlarının karşılaşmış olduğu etik ikilemlerden biridir.

Dolgoff ve ark. (2005) yaşanan etik ikilemlerde olası eylem biçimlerinin değerlendirilmesi için etik ilkeler hiyerarşisini önermektedir. Hiyerarşi sıralı bir dizinden oluşmaktadır ve bir ilke altındaki ilkeden önce gelir. Bu hiyerarşiye göre; birinci ilke, ikinciden yedinciye karar olan ilkelerden; ikinci ilke üçüncüden yedinciye kadar olan ilkelerden daha önemlidir. Etik İlkeler Piramidi'nde en alt sırada B seçeneğinde verilen "Doğruluk ve Tam Açıklama" yer almaktadır.

Bir ulusun sahip olduğu sosyal, kültürel, ekonomik ve bilimsel değerlerini kapsayan maddi ve manevi ögelerin bütünü

Çeşitli meslek kolları arasında tarafların uyması veya kaçınması gereken davranışlar bütünü

Örgütsel oryantasyon

Sosyal hizmet uzmanı mesleki yeterliliğini geliştirmeye çalışmalıdır